Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Władysław II Jagiellończyk

Władysław II Jagiellończyk

Władysław II Jagiellończyk
z łaski Bożej król Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji, Ramy, Serbii, Galicji, Lodomerii, Kumanii i Bułgarii oraz książę Śląska i Luksemburga, jak również margrabia Moraw i Łużyc, etc.
król Czech
Okres panowaniaod 1471
do 1516
Poprzednik Jerzy z Podiebradów
Następca Ludwik II Jagiellończyk
król Węgier
Okres panowaniaod 1490
do 1516
Poprzednik Maciej Korwin
Następca Ludwik II Jagiellończyk
Dane biograficzne
Dynastia Jagiellonowie
Urodzony 1456
Zmarł 1516
Ojciec Kazimierz IV Jagiellończyk
Matka Elżbieta Rakuszanka
Żona

Barbara
Beatrycze
Anna

Dzieci

Anna
Ludwik

Władysław II Jagiellończyk (ur. 1 marca 1456 w Krakowie , zm. 13 marca 1516 w Budzie ) - król czeski od 1471 , węgierski od 1490 , syn króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki , córki króla Niemiec, Czech i Węgier Albrechta II Habsburga .

Spis treści

Droga do władzy

Walka o tron czeski

Władysław został w 1470 roku wyznaczony na następcę tronu przez króla czeskiego Jerzego z Podiebradów w zamian za pomoc Polaków w walce Jerzego z królem węgierskim i pretendentem do czeskiej korony, Maciejem Korwinem . Układem w Grazu Kazimierz Jagiellończyk uzyskał poparciem dla sukcesji syna w Czechach ze strony cesarza rzymsko-niemieckiego Fryderyka III Habsburga . W 1471 roku Jerzy zmarł, a zdominowany przez sprzyjających Jagiellonom utrakwistów sejm czeski zebrany w Kutnej Horze wybrał Władysława na króla. Władysław zobowiązał się doprowadzić do unormowania stosunków państwa czeskiego z papieżem Sykstusem IV i spłacić długi Jerzego ciążące na czeskim skarbie. Walki z Węgrami trwały nadal. Korwin, cieszący się poparciem papieża i czeskich katolików używał tytułu króla czeskiego, już wcześniej opanował Śląsk , Morawy i Łużyce . W 1474 roku Władysław zawarł w Norymberdze przymierze przeciw Węgrom z cesarzem. Tymczasem dyplomacja papieska zabiegała o sojusz Krzyżaków i Węgrów przeciw Czechom oraz Polsce. W tym samym roku wojsko polskie pokonało Węgrów pod Swanowicami i przystąpiło do oblężenia Wrocławia , którego jednak nie zdołało zdobyć. Później Kazimierz Jagiellończyk nie mógł więcej wspierać syna zbrojnie, sejm polski w Piotrkowie nie zezwolił na dalszą wojnę. Władysław wkroczył do opanowanej przez Korwina Austrii, został jednak pokonany. Cesarz, jako senior władców czeskich, był zmuszony przekazać inwestyturę na Czechy królowi Węgier. Pod naciskiem stanów czeskich zawarto pokój w Brnie w 1478 roku, potwierdzony rok później w Ołomuńcu . Na jego mocy obaj pretendenci mieli używać tytułu króla czeskiego, a Korwin utrzymał władzę w opanowanych prowincjach.

Walka o tron węgierski

W 1490 r., po śmierci Macieja Korwina doszło do podwójnej elekcji na Węgrzech : wybrano jednocześnie Władysława oraz jego brata, Jana Olbrachta . Władysław ożenił się z wdową po Korwinie, królewną neapolitańską Beatrycze. Między braćmi wybuchła wojna. W 1491 r. Władysław pokonał Olbrachta w bitwie pod Koszycami . Przy mediacji ojca walczących doszło w Koszycach do ugody, na mocy której królem czeskim pozostał Władysław, a Jan Olbracht uzyskał prawa do korony w razie jego bezpotomnej śmierci. Niedługo potem ten ostatni zerwał porozumienie i wojna wybuchła na nowo. W 1491 r. Węgry najechał inny pretendent, król niemiecki Maksymilian I Habsburg . Na mocy układu w Preszburgu Władysław zapewnił mu prawa do następstwa tronu, w ten sposób przekreślając układ z własnym bratem. Olbracht wznowił działania wojenne i dopiero w 1492 r. został ostatecznie pokonany w bitwie pod Preszowem przez magnata węgierskiego sprzymierzonego z Habsburgami, Jana Zapolyę. W tym samym roku zmarł Kazimierz i Jan Olbracht objął po nim tron w Polsce. W 1494 doszło do zjazdu Jagiellonów w Lewoczy, gdzie Jan Olbracht i pozostali bracia postanowili wspierać Władysława jako króla Węgier. W 1497 Władysław nie udzielił Janowi Olbrachtowi obiecanej pomocy wojskowej podczas wyprawy tego ostatniego do Mołdawii , co przyczyniło się do polskiej klęski pod Koźminem . Mimo to w 1498 r. bracia zawarli przymierze przeciw Turkom Osmańskim . Zdobywszy koronę Węgier Władysław i jego współpracownicy stanęli przed trudnym zadaniem opanowania sytuacji w kraju. Skarb był pusty po latach kosztownej, mocarstwowej polityki Macieja Korwina, a wsie grabiła jego Czarna Armia, od lat już nieopłacana. Z tą ostatnią rozprawiła się w dużej mierze na własną rękę węgierska szlachta.

Król w rękach magnatów

Rozwój przywilejów szlacheckich

Znany ze swej powolności i słabego charakteru, Władysław II łatwo ulegał naciskom magnatów i rywalizującej z nimi średniej szlachty . Ta ostatnia na Węgrzech bardzo się zaktywizowała i w ostatnich latach XV stulecia ochoczo zbierała pod bronią na corocznych zjazdach. W 1495 r. próbowano nawet wprowadzić prawo powszechnego udziału szlachty w sejmie (a nie przez posłów), choć projekt upadł na skutek oporu magnatów. Podczas serii takich zjazdów szlachta wysuwała pod adresem króla kolejne postulaty polityczne i społeczne, wymusiła na Władysławie m.in.: przekształcenie Rady Królewskiej z ciała mianowanego przez władcę w wybierane przez sejm , ograniczenie czasu trwania obrad sejmu (do 15 dni), wykluczenie duchownych z obejmowania godności świeckich oraz, przejściowo, niedopuszczenie cudzoziemców do dziedziczenia korony. Mimo że wszystkich postulatów nie zrealizowano (wpływowi magnaci nie godzili się na pełne uzależnienie władcy od szerszych kręgów szlachty), to jednak władza królewska została w dużej mierze uzależniona od sejmu, czemu Władysław nie potrafił się sprzeciwić. W czasie pobytów króla na Węgrzech, Czechy podobnie stały się widownią sporów pomiędzy elitą magnacką a pomniejszymi panami. Oba stany działały natomiast zgodnie przeciwko miastom i chłopom . W 1487 roku sejm czeski odebrał chłopom prawo do zmiany pana lub przeprowadzki do miasta, a w 1490 roku całkowicie przypisał ich do ziemi (glebae adscriptum). W 1500 roku Władysław nadał przywileje szlachcie czeskiej, m.in: zgodził się na kodyfikację prawa (tzw. Konstytucję Władysławowska), która ustanawiała trzy izby sejmowe: magnacką, szlachecką i mieszczańską, przy czym dla ostatniej przewidywano tylko głos doradczy i tylko w sprawach dotyczących miast. Z czasem miasta czeskie, w przeciwieństwie do węgierskich, zdołały umocnić swoją pozycję w sejmie, jednak oba państwa znalazły się w rękach oligarchii magnackich, umiejętnie sterujących uległym królem i nastawianą wrogo głównie do niższych stanów szlachtą.

Wojna chłopska na Węgrzech

W 1513 r. papież Leon X ogłosił krucjatę przeciw Turkom, a rok później kanclerz i prymas Węgier w jednej osobie, kard. Tamás Bakócz (sam pochodzenia chłopskiego) zebrał liczną armię chłopską, która miała wyruszyć na Bałkany. Pod naciskiem szlachty węgierskiej, niezadowolonej z odpływu mas pracujących ze wsi krucjatę odwołano, a zawiedzione tłumy chłopów zwróciły się przeciw elitom. Panów okrzyknięto złem, przeciw któremu należy prowadzić krucjatę. Do buntu dołączył się plebs miast oraz mniejszości etniczne, Rumuni , Rusini i Serbowie . Rebelię próbował powstrzymać król Władysław, wydając specjalną odezwę, w której obiecywał wolność tym, którzy się poddają, ale groził śmiercią upartym buntownikom. Początkowo powstańcy odnieśli parę sukcesów, zwłaszcza w Siedmiogrodzie. Decydujące starcie, pod Temeszvárem, przegrali. Słabo zorganizowani i uzbrojeni ulegli przewadze regularnej armii magnackiej pod wodzą wojewody siedmiogrodzkiego, Jana Zapolyi i Stefana Batorego . Po kilku kolejnych, drobnych sukcesach rebelia ostatecznie upadła. Przywódcy powstania, Dózsa i Mészáros zostali spaleni na stosie. W tym samym roku sejm węgierski uchwalił przypisanie chłopów do ziemi (glebae adscriptum, podobnie jak wcześniej w Czechach), a także zakaz obejmowania dostojeństw kościelnych i noszenia broni przez chłopów. W ten sposób umocniła się patrymonialna dominacja szlachty węgierskiej nad chłopstwem.

Król wobec polityki Habsburgów

W 1476 r. Władysław II poślubił Barbarę Hohenzollernównę , córkę margrabiego Brandenburgii Albrechta Achillesa , jednak wycofał się z tego małżeństwa, kiedy Barbara straciła księstwo głogowskie. W 1498 r. sejm węgierski uchwalił zakaz dopuszczania obcych posłów do obrad szlachty wybierającej króla. Węgierska średnia szlachta chciała w ten sposób wyeliminować Habsburgów z rozgrywek o węgierski tron. W 1500 roku zawarł w Budzie przymierze z Polską i Francją przeciw Turkom Osmańskim i Habsburgom. Dla umocnienia układu Władysław pojął za żonę Annę de Foix , córkę francuskiego możnego Gastona II de Foix . W 1505 r. sejm węgierski ostatecznie zamknął cudzoziemcom drogę do węgierskiej korony, ale Władysław potajemnie zawarł pakt z Maksymilianem I w Wiener-Neustadt, przyznając mu na powrót prawa sukcesyjne. Maksymilian wkroczył na Węgry i zajął Pożoń i Sopron, domagając się cofnięcia uchwał sejmu. Zawarto więc kolejną umowę w Wiedniu, w której oficjalnie potwierdzono następstwo tronu dla Habsburgów. W 1506 urodził się jednak jedyny syn Władysława Ludwik II Jagiellończyk , co teoretycznie przekreślało możliwość austriackiego dziedziczenia. Ostatecznie w 1515 r. w Wiedniu cesarz adoptował Ludwika, a w 1517 r. zaaranżowano małżeństwa Anny Jagiellonki, córki Władysława z wnukiem cesarza, Ferdynandem Habsburgiem oraz Ludwika Jagiellończyka z wnuczką cesarza, Marią Habsburg .

Ze względu na słabość charakteru i gnuśność, zyskał od Węgrów przydomek Dobzse (w tłumaczeniu z polskiego na łacinę rex bene - "król dobrze", od nadużywania tego słowa).

Genealogia

Władysław IIJagiełło
ur. ok. 1351
zm. 1 VI 1434
ZofiaHolszańska
ur. ok. 1405
zm. 21 IX 1461
Albrecht IIHabsburg
ur. 16 VIII 1397
zm. 27 X 1439
Elżbieta
Luksemburska 1)
ur. 1409
zm. 1442
     
   
  Kazimierz IVJagiellończyk
ur. 30 XI 1427
zm. 7 VI 1492
ElżbietaRakuszanka
ur. 1436
zm. 30 VIII 1505
   
  
1
BarbaraHohenzollern 2)
ur. 29/30 V 1464
zm. 4 IX 1515
OO   19/20 VIII 1476
2
BeatryczeAragońska 3)
ur. 14 XI 1457
zm. 13 IX 1508
OO   4 X 1490 (ślub tajny)
Władysław II
Jagiellończyk

ur. 1 III 1456
zm. 13 III 1516
3
Annade Foix
ur. po 1469
zm. 26 VII 1506
OO   6 X 1502
          
          
  3  3      
Anna Jagiellonka 4)
 ur. 23 VII 1503
 zm. 27 I 1547
 
Ludwik II Jagiellończyk
 ur. 1 VII 1506
 zm. 29 VIII 1526
 
  1. córka Zygmunta Luksemburskiego
  2. córka Albrechta III Achillesa , wdowa po Henryku XI głogowskim
  3. wdowa po Macieju Korwinie
  4. żona Ferdynanda I Habsburga , matka Elżbiety Habsburżanki , Maksymiliana II Habsburga , Katarzyny Habsburżanki , Karola Styryjskiego


Bibliografia

  • W. Felczak, Historia Węgier, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1983.
  • D. Hay, Europa w XIV i XV wieku, PIW, Warszawa 2001. .
  • M. Serwański, J. Dobosz (red.), Słownik władców Europy średniowiecznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2002. .
  • S. A. Sroka, Historia Węgier do 1526 roku w zarysie, Bydgoszcz 2000. .
  • B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2002. .


Poprzednik
Jerzy z Podiebradów
Król Czech
1471-1516
Następca
Ludwik II Jagiellończyk
Poprzednik
Maciej Korwin
Król Węgier
1490-1516
Następca
Ludwik II Jagiellończyk


Inne hasła zawierające informacje o "Władysław II Jagiellończyk":

Nadciśnienie tętnicze ...

Oddychanie komórkowe ...

Sztuka ...

Władysław Komar ...

1484 ...

1499 Aragonii i Walencji ,hrabia Barcelony 1479 Ferdynand II Katolicki 1516 Elektor Branden-burgii 1486 Jan Cicero 14991499 Joachim I Nestor 1535 KsiążęBawarii--Landshut 1479 Jerzy Bogaty 1503 KsiążęBawarii-Monachium 1460 Zygmunt 1501 1465 Albert IV Mądry 1503 Cesarz Chin 1487 Hongzhi 1505 Król Czech 1490 Władysław II Jagiellończyk 1516 Król Danii 1481 Jan Oldenburg 1513 Egipt 1498 Kansuh 1500 Francja 1498 Ludwik XII 1515 HrabiaHolandii 1494 Filip I Piękny 1506 WładcaInków 1493 Huayna Capac 1527 Lord Irlandii 1485 Henryk VII Tudor 1509 CesarzJaponii 1464 Go-Tsuchimikado(後土御門天皇) 1500 Kalif 1497 Al-Mustamsik 1508 Król ...

XVI wiek ...

Elegia ...

1408 ...

1398 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Władysław II Jagiellończyk":

218b Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 4) ...

230b Kryzysy ideologiczne, gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej (plansza 4) ...

219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie