Mieszek włosowy z włosem:
1 – włos
2 – powierzchnia skóry
3 – sebum
4 – mieszek włosowy
5 – gruczoł łojowy
Włos w 200-krotnym powiększeniu
Włos (l.mn. włosy, łac. pili) – nitkowaty, zrogowaciały, wyspecjalizowany twór
naskórka
, występujący wyłącznie u
ssaków
, na powierzchni ich
skóry
, zbudowany z twardej, spoistej
keratyny
[1]. W
entomologii
termin włosy (łac. comae, pili, chaetae) lub włoski stosowany jest w odniesieniu do niektórych wytworów
oskórka
stawonogów, w tym do
szczecinek
(saetae, setae)[2].
Włosy znajdują się na całej skórze, z wyjątkiem wewnętrznej strony
dłoni
, warg,
podeszw
i powierzchni zgięć
stawów
. Włosy wyrastają z zagłębień skóry tworzących kanał, zwany
mieszkiem włosowym
. Do tego kanału uchodzą przewody
gruczołów łojowych
. Włosy pełnią rolę
termoregulacyjną
(zob.
sierść
) i ochronną .
U człowieka (zob.
owłosienie ciała
) włosy mają jedynie ograniczone znaczenie termoregulacyjne. Zachowały się głównie na
głowie
, w
okolicach pachowych
, na
rękach
i
nogach
oraz w
miejscach intymnych
. Najmniejsze, słabo widoczne włosy (tzw. meszek) występują prawie na całej powierzchni skóry.
Brwi
, występujące tylko u człowieka, chronią
oczy
przed napływaniem
potu
i
wody deszczowej
. Częściową ochronę oka przed
kurzem
i drobnymi
owadami
zapewniają
rzęsy
.
Obecność i stan włosów (będący odzwierciedleniem ogólnej kondycji zdrowotnej organizmu) pełni istotną rolę w
doborze naturalnym
.
Budowa
Włos składa się z:
- łodygi,
- korzenia,
- opuszka (cebulki),
- ujścia torebki włosowej (por skórny),
- gruczołu łojowego,
- otoczki włosa,
- mięśnia przywłośnego,
- część łączno-tkankowa torebki włosowej,
- brodawki włosa.
Podstawowym składnikiem włosa jest
keratyna
; w pigmencie włosa znajduje się barwnik zwany
melaniną
, który nadaje kolor naszym włosom, tłuszcze oraz związki mineralne.
Keratyna wytwarzana jest w naskórku i zbudowana m.in. ze związków siarki i azotu. Chroni naskórek przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Melanina nadaje kolor włosom i skórze. Rozróżniamy dwa rodzaje barwnika: ziarnisty i rozproszony. Ziarnisty nadaje naszym włosom ciemny odcień, a rozproszony jasny. Im więcej we włosach barwnika rozproszonego tym włosy są jaśniejsze. Melanina nie rozpuszcza się w wodzie, natomiast rozpuszcza się w stężonych kwasach i zasadach.
Liczba włosów
Na głowie człowieka znajduje się od 100-150 tys. włosów.
Na 1 cm² przypada od 150-500 włosów ciemnych i od 180-750 włosów jasnych. Włosów jasnych jest więcej, ponieważ są cieńsze od włosów ciemnych.
Kolor włosów
Kolor włosów zależy od:
- czynników dziedzicznych,
- barwnika,
- klimatu,
- rasy,
Naturalna skala barw obejmuje kolory t.j.: blond, rudy, szatyn, czarny. To zróżnicowanie wynika z dwóch rodzajów barwników: eumelaniny i feomelaniny.
Kształt włosów
Wyróżniamy włosy:
- proste,
- falowane
- skręcone,
- bardzo skręcone,
- lokowate,
- kędzierzawe,
- spiralne,
- kręcone.
Szybkość wzrostu włosa
- ok. 0,35 mm dziennie
- ok. 1 cm miesięcznie
- ok. 12 cm rocznie
Cykl włosowy
Schemat przedstawiajacy cykl włosa
a) Anagen – trwa kilka lat, w tym czasie następuje wzrost nowego włosa.
b) Katagen – okres trwający od 2 do 3 tygodni, w czasie którego włos obumiera.
c) Telogen – trwa kilka miesięcy, podczas niego martwy włos zostaje wypchnięty przez noworosnący, zrogowaciała opuszka wznosząc się w kierunku powierzchni naskórka pozostawia za sobą w mieszku włosowym pasmo komórek, które łączy ją z zanikającą brodawką.
Właściwości fizyczne włosa
a) Trwałość – związana jest z odpornością na czynniki mechaniczne, biologiczne i chemiczne.
- kwaśne - włos reaguje korzystnie, wykazuje odporność
- zasadowe i utleniające - są dla włosa bardzo szkodliwe, uszkadzają jego strukturę, trwałość i elastyczność, a stopień uszkodzenia zależy od stężenia substancji.
b) Giętkość i elastyczność – pod wpływem ciepła włos traci elastyczność i zmienia kształt. Wydłużenie, kurczenie lub pęcznienie włosa zależy od ilości wody jaką pochłonął z otoczenia.
c) Zdolność pochłaniania wody
d) Zdolność przewodzenia elektryczności
Choroby włosów i skóry
Przypisy
Zobacz też
