|
Zakarpacie
Zakarpacie - (także Podkarpacie, Ruś Zakarpacka lub Podkarpacka, Ukraina Zakarpacka lub Podkarpacka; ukr. Закарпаття – Zakarpattia, węg. Kárpátalja, rum. Transcarpatia, cz. i słow. Podkarpatská Rus) – region historyczny w dzisiejszej zachodniej Ukrainie, na pograniczu Polski, Słowacji, Węgier i Rumunii. O jego odrębności decyduje przede wszystkim fakt, że jest to jedyny, oprócz Wojwodiny, region na południe od Karpat zamieszkany przez ludność wschodniosłowiańską.
W językach narodów osiadłych na północ od Karpat region jest zwany Zakarpaciem, w językach narodów na południe od Karpat – Podkarpaciem. Konwencja ta nie jest jednak ściśle przestrzegana. Nazewnictwo regionu miewa również podtekst polityczny. Nazwy z rdzeniem "Ukraina" podkreślają ukraiński charakter regionu i jego aktualną przynależność polityczną – w opozycji do rusińskiej i rusofilskiej opcji narodowościowo-politycznej. Nazwy z rdzeniem "Ruś" – przeciwnie. Ponadto dotyczą one raczej regionu etnograficznego, który tylko częściowo pokrywa się z Zakarpaciem w rozumieniu historycznym.
Do końca I wojny światowej mianem Zakarpacia określano obszar całej doliny górnej Cisy, leżący w granicach węgierskich komitatów Máramaros, Bereg, Ugocsa i Ung. W 1919 obszar ten uległ podziałowi: przy Węgrzech pozostał tylko południowy pas komitatu Bereg (region Tiszahát) oraz niewielkie skrawki komitatów Ung i Ugocsa. Zachodnia część komitatu Ung na zachód od doliny Użu została uznana za część Słowacji, do Rumunii zostały przyłączone południowe części komitatów Ugocsa (między Górami Oaş a rzeką Túr) i Máramaros (między doliną Cisy od północy, Karpatami Marmaroskimi od wschodu, Górami Rodniańskimi od południa oraz Górami Cybelskimi i Górami Gutyńskimi od zachodu). Od tego czasu przez Zakarpacie rozumie się tylko ukraińską (wcześniej: czechosłowacką) część tego obszaru, powiększoną jednak o skrawki dawnych komitatów Szabolcs i Szatmár (nie należących do Zakarpacia przed 1919). Tak też jest on przedstawiony w niniejszym haśle.
Dane na temat dzisiejszej administracji Zakarpacia są przedstawione pod hasłem obwód zakarpacki.
Inne hasła zawierające informacje o "Zakarpacie":
Kraina historyczna
...
1938
...
II Rzeczpospolita
...
Obwód zakarpacki
...
Nizina Zakarpacka
...
14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)
...
Ukraińska Wojskowa Organizacja
...
Wojna ukraińsko-radziecka 1917-1921
...
Królestwo Węgier
...
1945
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Zakarpacie":
 Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|
