Związek Pruski ( niem. Preußischer Bund lub Bund vor Gewalt) – to organizacja powstała 14 marca 1440 r. w Kwidzynie jako konfederacja szlachty i miast pruskich skierowana przeciw Krzyżakom . Powstał w oparciu o Związek Jaszczurczy (Towarzystwo Jaszczurcze). Dążył do uzyskania wpływu na rządy w państwie krzyżackim i przywilejów stanowych, podobnych do posiadanych przez szlachtę i mieszczaństwo w krajach sąsiednich. Sprzeciwiał się dotychczasowemu monopolowi Zakonu Krzyżackiego w życiu politycznym i gospodarczym. Główną rolę odgrywały w nim Chełmno , Gdańsk i Toruń oraz średniozamożne rycerstwo ziemi chełmińskiej, Pomorza Gdańskiego, Powiśla i Warmii. Do przywódców Z.P. należeli m.in.: Gabriel, Jan i Ścibor Bażyńscy, Jan Cegenberg.

Krzyżacy, odwołując się do sądu papieskiego i cesarskiego, dążyli do osłabienia i rozbicia Związku. Oczekiwanych przez Zakon rezultatów nie przyniosła jednak ani ekskomunika , nałożona na Związek Pruski na podstawie sfałszowanej bulli papieskiej, ani wyrok cesarski, skazujący na śmierć lub banicję 300 jego członków, a pozostałych na wysokie grzywny pieniężne.

Mimo represji krzyżackich i wyroku cesarza niemieckiego, który nakazywał rozwiązanie Związku Pruskiego, 4 lutego 1454 wybuchło powstanie przeciw Krzyżakom , w tym samym roku torunianie i gdańszczanie niszczą zamek krzyżacki. Jan Bażyński w imieniu Związku Pruskiego zwrócił się do króla Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie Prus do Polski . Akt inkorporacji wystawiony 6 marca 1454 r. oznaczał równocześnie początek wojny trzynastoletniej finansowanej głównie przez miasta Prus.

Zobacz też

• Związek Jaszczurczy
• Stosunki polsko-krzyżackie

Linki zewnętrzne

• Związek Pruski

Bibliografia

• Antoni Czacharowski, Księga żołdu Związku Pruskiego z okresu wojny trzynastoletniej 1454-1466, Toruń 1969.