Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Złoty Stok

Złoty Stok

Złoty Stok
Herb
Herb Złotego Stoku
Województwo dolnośląskie
Powiat ząbkowicki
Gmina
• rodzaj
Złoty Stok
miejsko-wiejska
Burmistrz Stanisław Gołębiowski
Powierzchnia 7,73 km²
Ludność (2008)
•  liczba
•  gęstość

2925[1]
377 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 74
Kod pocztowy 57-250
Położenie na mapie Polski

Złoty Stok
50°26'47″N 16°52'59″E / 50.44639, 16.88306 Na mapach: 50°26'47″N 16°52'59″E / 50.44639, 16.88306
TERC
( TERYT )
5020124074
Urząd miejski
Rynek 22
57-250 Złoty Stok
Strona internetowa miasta
Widok wzdłuż ulicy 3 maja.
Wejście do dawnej kopalni w Złotym Stoku (obecnie muzeum)
Lokomotywa akumulatorowa Gacek wykorzystywana do ciągnięcia pociągu z turystami w dawnej kopalni złota w Złotym Stoku

Złoty Stok ( niem. Reichenstein, czes. Rychleby) – miasto w woj. dolnośląskim , w powiecie ząbkowickim , siedziba gminy miejsko-wiejskiej Złoty Stok .

Złoty Stok jest najstarszym ośrodkiem górniczo-hutniczym w Polsce. Ostatnią kopalnię (rud Arsenu) zamknięto w 1961 roku. W ostatnich latach miasto straciło na znaczeniu jako ośrodek przemysłowy, równocześnie stając się ośrodkiem turystycznym znanym przede wszystkim z Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota (potocznie "Kopalnia Złota").[2]

Spis treści

Położenie

Miasto położone jest u podnóża północnego krańca Gór Złotych na Sudeckim uskoku brzeżnym bezpośrednio przy granicy z Czechami .

Przez miasto przebiega ruchliwa droga krajowa nr 46 będąca jedynym wjazdem od wschodu do Kotliny Kłodzkiej oraz droga wojewódzka nr 390 .

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego .

Historia

Średniowieczna osada górnicza powstała w związku z wydobywaniem w okolicy złota (ślady eksploatacji z X w. ). Prawa miejskie Złoty Stok uzyskał w 1334 roku. Miasto należało do Piastów śląskich i wchodziło w skład księstwa ziębickiego . W 1358 zostało wykupione przez Bolka II – księcia świdnickiego. Po śmierci Agnieszki Habsburżanki żony Bolka II w 1392 roku wraz będącym jej oprawą wdowią księstwem świdnicko-jaworskim zostało połączone z Koroną Czeską jako wiano bratanicy Bolka II, księżniczki Anny, żony króla czeskiego i cesarza niemieckiego Karola IV .

17 lutego 1491 roku Złoty Stok otrzymał herb, sztandar i rangę Wolnego Miasta Górniczego . Jest to oficjalna data nadania mu praw miejskich. Na początku XVI wieku przypada szczytowy rozkwit górnictwa i hutnictwa złota oraz samego miasta. O gwałtownym rozwoju górnictwa świadczy zainteresowanie się nim najpotężniejszych wówczas w Europie domów handlowych i spółek górniczo-hutniczych Fuggerów, Turzonów, Welsów, Imhoffów. W 1529 roku w Złotym Stoku było czynnych 145 kopalń i kilkanaście małych hut. Dwadzieścia lat później liczba kopalń wzrosła do 190, ilość wydobywanej rudy przekraczała 30000 t, a roczna produkcja złota osiągnęła 60 kg (max. 140 kg) co dawało ok. 8% produkcji złota w Europie.

Od 1742 miasto wraz z całym Dolnym Śląskiem przeszło pod zwierzchnictwo Prus . W 1857 r. liczyło 1 800 mieszkańców. W 1905 w mieście żyły już 2 064 osoby, z czego 99,8% stanowili Niemcy. 84% mieszkańców było katolikami, 16% - ewangelikami.[3]

W 1900 r. miasto uzyskało lokalne połączenie kolejowe z Kamieńcem Ząbkowickim . Od 1920 r. działała tu Śląska Szkoła Leśna (Schlesische Forstschule), jedyna poza Berlinem uczelnia posiadająca uprawnienia w kształceniu leśników. Liczba mieszkańców wzrosła w r. 1939 do 2 609. W wyniku kapitulacji Niemiec w maju 1945 r., miejscowość została bez walki zajęta przez wojsko radzieckie, a następnie przekazana administracji polskiej. Dotychczasową ludność miasta wysiedlono za Odrę . Początkowo miasto nazywano Równe i Rychłowiec[4]; nazwę Złoty Stok wprowadzono rozporządzeniem ministerialnym w maju 1946 roku[5].

W okresie PRL Złoty Stok, jak większość dolnośląskich miasteczek, przeżywał okres regresu ekonomicznego i społecznego. W 1961 zamknięto jedyną w Polsce kopalnię arsenu wraz z towarzyszącym jej zakładem chemicznym. W 1989 zlikwidowano ostatnie pasażerskie połączenie kolejowe z miastem. W roku 1997 powódź tysiąclecia zniszczyła most kolejowy na Nysie Kłodzkiej uniemożliwiając także przewozy towarów.

Obecnie miasto rozwija funkcje turystyczne – głównie za sprawą udostępnionych dla turystów w 1996 r. zespołu sztolni (Muzeum Kopalni Złota w Złotym Stoku, największy w Europie podziemny wodospad). Drobny ośrodek przemysłowo-handlowy (Zakłady Tworzyw i Farb w Złotym Stoku, przemysł drzewny, usługi).

Zabytki

Najważniejsze zabytki:

  • kościół Św. Barbary, renesansowy , l. 1513-1517, wieża z 1545 r., odbudowany po pożarze w 1638 r., jednonawowy; do 1945 r. ewangelicki, później zamieniony na salę gimnastyczną i zdewastowany
  • kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, neogotycki, l. 1875-1876, jednonawowy na planie krzyża z wieżą, fasada wykładana kamieniem
  • kościół cmentarny Św. Trójcy, gotycki, 1583 r., przebudowywany, z renesansowym portalem
  • budynek mennicy (później urzędu górniczego), 1520 r., z dachem czterospadowym
  • kamienica Fuggerów, barokowa, ok. 1520 r., fasada przebudowana gruntownie po 1638 r.; z charakterystycznym, wysokim szczytem

Turystyka

Muzeum - Kopalnia Złota

W dawnej kopalni złota i arsenu 28 maja 1996 uruchomiono Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota . Muzeum oferuje wystawę obrazującą historię górnictwa złota, wyprawę do sztolni "Czarnej", w której można zobaczyć 10-metrowy podziemny wodospad, a także płukanie złota.

Inne atrakcje turystyczne

  • Leśny Park Przygody "Skalisko" o powierzchni ok. 7 ha, nieopodal Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota. Park oferuje m.in. zjazd tyrolką na dużej wysokości na linach o długości do 570 m (tyrolka supergigant)[6].

Szlaki Turystyczne

W 2009 przebiegi poniższych szlaków zostały zmienione:

  • – na Borówkową (był do Radochowa ) - Uwaga! Szlak ma obecnie niefortunny przebieg w okolicach Skaliska , najlepiej zapytać na miejscu o dogodne obejście.
  • – z Mąkolna na Przełęcz pod Trzeboniem (poprzednio znaczony jako zielony do Radochowa )

Sport

Infrastruktura

  • stadion sportowy (boisko piłkarskie oraz bieżnia lekkoatletyczna, trybuny)
  • hala sportowa i siłownia przy Samorządowym Zespole Szkół
  • boiska: piłkarskie i do koszykówki przy ulicy Sienkiewicza
  • asfaltowy kort tenisowy przy Centrum Kultury i Promocji
  • boisko do siatkówki w parku miejskim
  • miasteczko do uprawiania paintballa
  • ścieżki rowerowe o charakterze górskim jak i nizinnym
  • staw kąpielowy (w budowie - otwarcie w 2011)
  • kompleks boisk w ramach rządowego programu "Orlik" (w budowie)

Kluby sportowe

  • Unia Złoty Stok o ponad 50 letniej historii. Posiada sekcję piłkarską oraz szachową.[7]
  • KTM Racing Team Złoty Stok. Klub kolarstwa górskiego. [8]

Imprezy i wydarzenia sportowe

Edukacja

Szkolnictwo w Złotym Stoku obejmuje stopnie: przedszkolny, podstawowy, gimnazjalny. Uczniowie szkół średnich najczęściej dojeżdzają do Kłodzka , Ząbkowic Śląskich , Paczkowa lub Kamieńca Ząbkowickiego . Placówki:

  • Przedszkole "Bajka"
  • Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki
  • Gimnazjum Publiczne im. Mikołaja Kopernika

Linki zewnętrzne


Przypisy

  1. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.) . Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118 .  ( pol. )
  2. Tadeusz Mikoś, Eugeniusz Salwach, Janusz Chmura, Jerzy Tichanowicz: Złoty Stok Najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Kraków: Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, 2009. .  ( pol. )
  3. Na podstawie danych ze spisu powszechnego z 1905 r., wg deklarowanego języka ojczystego i religii, Gemeindelexikon für das Königreich Preußen. Heft VI. Provinz Posen, Berlin 1908.
  4. KALENDARIUM ZŁOTOSTOCKIE ( pol. ). zlotystok.net. [dostęp 30 sierpnia 2010].
  5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. ( M.P. z 1946 r. Nr 44, poz. 85 , s. 1)
  6. Wg danych podanych na oficjalnej stronie Parku: [1]
  7. KS Unia Złoty Stok .
  8. KTM Racing Team Złoty Stok .
  9. Złota Wstęga 2010 .
  10. Dog Trekking 2010 .
  11. Puchar Śląska Spokey Nordic Walking .


Inne hasła zawierające informacje o "Złoty Stok":

Tadeusz Kognowicki ...

1972 ...

Nowa Polityka Ekonomiczna ...

Akcja (prawo) ...

Zugspitze ...

Romeo i Julia (film 1996) ...

Benedykt Dybowski ...

Flins ...

Sucha Góra (Karkonosze) ...

Czarna Góra (Czeski Grzbiet) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Złoty Stok":

216 Gospodarka II Rzeczypospolitej (plansza 13) ...

207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 6) ...

209. Gleby Polski (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie