Jabłonna – duża
wieś
w
Polsce
położona w
województwie mazowieckim
, w
powiecie legionowskim
, w
gminie Jabłonna
w
Kotlinie Warszawskiej
, nad
Wisłą
, na północny zachód od
Warszawy
.
W czasie
II wojny światowej
, w latach
1941
-
1943
, w pobliskim Bukowie (dziś w granicach Warszawy) i Poniatowie znajdowały się obozy dla jeńców radzieckich. Jabłonna została wyzwolona
28 października
1944
przez jednostki
1 Armii WP
po pięciodniowych walkach w rejonie miejscowości.
Miejscowość w latach 60., 70. i 80. XX wieku zasłynęła z produkcji warzyw, owoców i kwiatów w obiektach szklarniowych, najliczniejszych w tym czasie w Polsce. Miejscowość uważana w tamtym czasie za najbogatszą w Polsce, ze względu na prywatny charakter produkcji i wykluczający ten rodzaj działalności ustrój komunistyczny.
W latach 1975-1998
miejscowość należała administracyjnie do
województwa warszawskiego
.
Kościół
Na terenie Jabłonny znajduje się Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski.
Zabytki
Barokowo-klasycystyczny pałac
prymasa
Michała Poniatowskiego
, brata króla
Stanisława Augusta Poniatowskiego
. Wzniesiony przez
Dominika Merliniego
w latach
1775
-
1779
, przebudowany przez
Henryka Marconiego
w
1837
. Pałac jest otoczony parkiem, założonym w
XVIII
w., z romantycznymi budowlami: Domkiem Chińskim, oranżerią czy Grotą pustelnika.
Grota
wybudowana z cegły w
1778
roku, projektu
architekta
Szymona Bogumiła Zuga
. Według
legendy
w grocie zaczynał się podziemny
tunel
, który przechodził pod
Wisłą
i prowadził do
Bielan
[1]. Wnętrza pałacu są bogato zdobione, m.in. malowidłami Szymona Mańkowskiego i Antoniego Tavellego i
sztukateriami
Włocha Anotono Bianchi. W dniach
5
-
7 września
1939
w pałacu mieściła się
Kwatera Główna
Armii "Modlin"
. Pałac został spalony w
1944
r., a po wojnie odbudowany. Obecnie ośrodek
PAN
.
Fortyfikacje
niemieckie, zbudowane w okresie II w. św. na zakolu
Wisły
, około 1 km na północny zachód od parku – trzy betonowe stanowiska na karabin maszynowy, jedno na działo (na koronie wału przeciwpowodziowego), umocnienia ziemne. Ich zadaniem była osłona przeprawy przez Wisłę. We wrześniu
1944
r. zostały obsadzone przez żołnierzy 6 Pułku Grenadierów Pancernych SS "Theodor Eicke"
3. Dywizji Pancernej SS "Totenkopf"
.
28 października
rejon ten został zdobyty przez
2. Pułk Piechoty
1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
. Do dziś zachowały się wszystkie stanowiska (najbliższe Wisły w ruinie) oraz czytelne ślady okopów.
Pomniki
Obelisk
poświęcony pamięci
Jana Pawła II
i 25-lecia
Solidarności
znajduje się tuż przy ulicy Modlińskiej, na wysokości Domu Ogrodnika w Jabłonnie. Odsłonięty został w
2006
roku przez
biskupa warszawsko-praskiego
Sławoja Leszka Głódzia
.
Obelisk
wykonano z bloku
granitu
, kształtem nawiązującym do
gór
.
Pomnik
Wincentego Witosa
, który znajduje się przy Domu Ogrodnika w Jabłonnie.
Pomnik
ten postawiono dla uczczenia 40-letniej
rocznicy
śmierci byłego
premiera
.
Pomnik
poległych w latach
1939
-
1945
. Umieszczony na
skwerze
nazywanym
pseudonimami
Żołnierzy
AK
: Mieczysława Stępnowskiego „Alfy” i Stanisława Felickiego „Skiby”, poległych 17 czerwca
1943
r, podczas eskorty transportu broni. Po lewej stronie pomnika umieszczona jest płyta pamiątkowa.
Pomnik
został zbudowany w latach
1981
-
1982
według
projektu
S. Kulona i M. Borysa.
Pomnik
znajduje się przy
ulicy
Modlińskiej
100, między Domem Ogrodnika a Urzędem Gminy[2].
Pomnik
Armii Krajowej
usytuowany tuż przy budynku Urzędu Gminy Jabłonna. Upamiętniający walkę Żołnierzy AK VII-Obwodu, I Rejonu, II Batalionu, VII-Kompanii AK „Obroża” na terenie Jabłonny i
Legionowa
. Monument wzniesiony w
1991
r., a w
1999
r. doposażony w stylizowany
krzyż
Virtuti Militari
umieszczony na kracie ze stalowych prętów, zaś bryła
pomnika
przebudowana w formie
barykady
powstańczej[2].
Obelisk
upamiętniający ofiary
zbrodni Katyńskiej
i
katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem
został odsłonięty 18 kwietnia
2010
roku i poświęcony przez
proboszcza
parafii
ks. Tadeusza Wasiluka.
Przypisy
- ↑ Jacek Szczepański „Powiat Legionowski na dawnej pocztówce” str. 25, Towarzystwo Przyjaciół Legionowa, 2002
- ↑ 2,0 2,1 www.jablonna.pl
Bibliografia
Linki zewnętrzne