Leonid Danyłowicz Kuczma,
ukr.
Леонід Данилович Кучма (ur.
9 sierpnia
1938
w
Czajkiniach
w obwodzie
czernihowskim
) –
ukraiński
polityk, były premier w latach 1992–1993 i prezydent w latach 1994–2005.
Życiorys
Wychowywał się bez ojca, który zginął w 1944 na froncie. W 1960 zdobył tytuł zawodowy
inżyniera
na uniwersytecie w
Dniepropietrowsku
, później uzyskał stopień
kandydata nauk
technicznych. Początkowo pracował jako projektant w biurze konstruktorskim Piwdenne, w największym na świecie kompleksie rakietowym, zdobywając dwie nagrody państwowe za osiągnięcia w projektowaniu techniki rakietowej. Potem był zatrudniony jako inżynier, a następnie na stanowisku kierowniczym, w ośrodku
Bajkonur
, z którego wystrzeliwano radzieckie pojazdy kosmiczne. Przez sześć lat zajmował stanowisko dyrektora generalnego Piwdenne.
W latach 1981–1991 należał do centralnego komitetu
partii komunistycznej
na
Ukrainie
. W 1991 uzyskał mandat poselski do
Rady Najwyższej
. W okresie 1992-1993 pełnił funkcję premiera Ukrainy. W 1994 został po raz drugi wybrany do parlamentu. W tym samym roku wziął udział w wyborach prezydenckich, pokonując dotychczasową głowę państwa,
Leonida Krawczuka
. Zwyciężył też w kolejnych
wyborach w 1999
, konkurując w drugiej turze z liderem
Komunistycznej Partii Ukrainy
,
Petrem Symonenką
.
Jego oponenci i część zagranicznych mediów wiąże jego osobę ze zniknięciem opozycyjnego dziennikarza
Georgija Gongadze
, który został zamordowany we wrześniu 2000. Dowodem miały być nagrane potajemnie i udostępnione zachodnim mediom przez byłego prezydenckiego ochroniarza (
majora
Mykołę Melnyczenkę) taśmy, z których miało wynikać, że w rozmowie z ówczesnymi szefem administracji
Wołodymyrem Łytwynem
i ministrem spraw wewnętrznych
Jurijem Krawczenko
prezydent dyskutował na temat pozbycia się niewygodnego dziennikarza. Taśmy ujawnił lider
Socjalistycznej Partii Ukrainy
Ołeksandr Moroz
, co stało się początkiem szerokiej akcji społecznej "Ukraina bez Kuczmy", demonstracji ulicznych i postawienia miasteczka namiotowego demonstrantów w centrum
Kijowa
.
W 2001 parlament kilkakrotnie bezskutecznie starał się uruchomić procedurę
impeachmentu
. Pojawiły się też oskarżenia o bezprawną sprzedaż broni za granicę. Popularność Leonida Kuczmy spadła z 60 do 20%.
W
wyborach parlamentarnych w 2002
wspierał blok
Za Jedyną Ukrainę
(ukr. За єдину Україну!), na którego czele stał
Wołodymyr Łytwyn
.
Ukraiński prezydent był przez wiele lat popierany przez zachodnich polityków (również przez
Aleksandra Kwaśniewskiego
, który wielokrotnie demonstrował dla niego sympatię), liczących na wyraźniejsze zwrócenie się Ukrainy ku Zachodowi. W lipcu 2004 Leonid Kuczma wykonał zwrot w polityce zagranicznej, rezygnując z aspiracji do członkostwa w
NATO
oraz
UE
, licząc w zamian na pomoc prezydenta Rosji
Władimira Putina
w utrzymaniu władzy.
W
wyborach prezydenckich w 2004
popierał kandydaturę
Wiktora Janukowicza
. Po wybuchu
Pomarańczowej Rewolucji
brał udział w negocjacjach mających zakończyć powstały kryzys. Jego prezydencki mandat wygasł formalnie 31 października 2004.
Odznaczony m.in. polskim
Orderem Orła Białego
(1997).
Żonaty, ma córkę, która jest żoną znanego biznesmena ukraińskiego i byłego deputowanego,
Wiktora Pinczuka
.
Źródła