David Ricardo (ur.
19 kwietnia
1772
r. w
Londynie
, zm.
11 września
1823
r. w swym majątku w Gatcombe Park w
Gloucestershire
) -
ekonomista
angielski
zaliczany do grona klasyków ekonomii.
Kontekst historyczny
David Ricardo był synem londyńskiego bankiera, szybko zaczął pracować w przedsiębiorstwie ojca. Młody Ricardo pod wpływem swojej przyszłej żony zmienił wyznanie z
religii mojżeszowej
na
katolicyzm
. Na skutek zmiany wyznania jak i na skutek nie akceptowalnego przez rodzinę ożenku, zerwał z nią kontakt i zaczął robić majątek na własną rękę. W wieku 25 lat Ricardo był jednym z najbogatszych ludzi w Anglii, jago majątek był szacowany na 1,6 [1]mln funtów sterlingów. Będąc zamożnym człowiekiem osiadł w zakupionym majątku ziemskim w
Gatcombe Park
, poświęcając się polityce i pracy naukowej. Zajmował się
chemią
,
mineralogią
,
geologią
i
matematyką
. W
1807
roku założył Geologiczne Towarzystwo Anglii. Ricardo kupił sobie miejsce w
parlamencie
, był członkiem
Partii Wigów
, której przewodniczył jego przyjaciel
James Mill
. Działalność polityczna zainspirowała go do badań nad ekonomią. W
1821
założył Klub Ekonomii Politycznej, skupiający wielu wybitnych ekonomistów.
Głównym dziełem Ricardo jest publikacja "Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania". Najważniejszymi jego teoriami są:
Z jednej strony David Ricardo uważany jest za kontynuatora myśli
Adama Smitha
(chociaż zrywa z luźną kombinacją teorii i realiów historycznych, czyli sposobem opisu zjawisk gospodarczych używanym przez Smitha - zamiast tego używa abstrakcyjnych modeli teoretycznych, oderwanych od rzeczywistości), z drugiej za prekursora
Karola Marksa
. Uważał, że ludzie powinni wykonywać te czynności, w których są najmniej gorsi, że człowiek nie może być w czymś najlepszy, tylko najmniej gorszy.
Posługiwał się
abstrakcją
, traktował model teoretyczny jako podstawę dobrej
polityki
.
Zanim rozpoczął karierę naukową i polityczną, dorobił się majątku jako
makler
obligacji rządowych. W wieku 40 lat należał do stu najbogatszych Anglików.
Zasady ekonomii politycznej
Do najbardziej znanych dzieł Ricardo zaliczają się Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania (
tutaj w wersji angielskiej
). Ricardo otwiera w niej pierwszy rozdział stwierdzeniem, iż wartość produktu ma swe źródło w pracy. Teorię tę opatrza nazwą
laborystycznej teorii wartości
lub po prostu teorią wartości opartej na pracy. W tym samym rozdziale pokazuje także, że cena rynkowa nie w pełni odpowiada rzeczywistej wartości produktu. Rozpatrywaniem tego zagadnienia zajmował się do końca życia.
Książka wprowadza pojęcie
teorii kosztów komparatywnych
. Teoria ta mówi, że kraje, nawet jeśli produkują jakiś produkt efektywnie, to często nie doceniają wyższych zysków płynących z wyspecjalizowania się w tym, co produkują najlepiej, a co mogą sprzedać innym krajom korzystniej. Ricardo wierzył, że płace winny być poddane grze rynkowej, w wyniku czego nie trzeba wprowadzać restrykcji na sprowadzane z zagranicy towary, zwłaszcza produkty rolne.
Zyski płynące ze stosowania teorii korzyści komparatywnych w praktyce wpływają zarówno na podział dochodu, jak i oddziałują pozytywnie na wzrost dochodów. Mimo że handel zagraniczny nie przynosi zysków bezpośrednio, zyski osiągane są przez utrzymywanie płac na stałym, niskim poziomie.
Teoria płacy
Ricardo wierzył, że w długim okresie, ceny odzwierciedlają koszty produkcji i tym samym są cenami naturalnymi. Naturalna cena produkcji to w praktyce koszt pracy wynikający z zatrudnienia robotników. Jeżeli płace odpowiadają naturalnej cenie pracy, to oznacza to, że są one utrzymywane na najniższym możliwym poziomie tj. poziomie, który pozwala tymże robotnikom przetrwać i minimalnie egzystować. Ricardo idzie jednak o krok dalej, niż Smith. W swoich rozważaniach za owo minimum obiera pewne minimum socjalne - zależne nie tylko od biologicznych determinant przetrwania, ale także od otoczki kulturowej w danym społeczeństwie. Jednakże dobra sytuacja gospodarcza może spowodować, że płace wzrosną wyraźnie ponad poziomem minimalnej egzystencji robotników. Wtedy to, w ramach redukcji kosztów producenci zwalniają niektórych pracowników i ci stają się bezrobotnymi. Chcąc być ponownie zatrudnionymi, muszą ubiegać się o niższą płacę. Ponadto uważał, że swój nędzny los odpowiedzialni są sami robotnicy, którzy powinni regulować swój przyrost naturalny. Ricardo opowiadał się przeciwko wszelkiej pomocy socjalnej dla najuboższych, która według niego, powoduje pogorszenie losu robotników, ponieważ wpływa na zwiększenie ich liczby, a tym samym wzrost podaży rąk do pracy, co prowadzi w konsekwencji do obniżenia płacy roboczej. Mamy tu wyraźne nawiązanie do teorii ludności
Thomasa Roberta Malthusa
.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zagóra-Jonszta U.: Wykłady z Historii Myśli Ekonomicznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 1996 str. 65