Onufry Kopczyński
Onufry Kopczyński - SchP, właściwie Andrzej Kopczyński (urodzony 30 listopada 1735 w Czerniejewie koło Gniezna, zmarł 14 lutego 1817 w Warszawie) – ksiądz, pedagog, prekursor badań nad polską gramatyką, autor pierwszej gramatyki języka polskiego.
Życiorys
Uczył się w szkołach pijarskich, m.in. w Rzeszowie i w roku 1752 wstąpił do tego zakonu.
Nauczyciel w szkołach pijarskich i Collegium Nobilium, w latach 1780-1792 członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, w latach 1807-1812 współpracownik Stanisława Kostki Potockiego w Izbie Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego, uważał się za ucznia Stanisława Konarskiego.
Pełnił funkcję (1783-1794) prefekta Biblioteki Rzeczypospolitej – Załuskich wprowadzając nowy podział książek.
5 listopada 1794 dokonał bohaterskiego czynu, zasługującego na najwyższe uznanie, podczas gdy inni z przerażeniem przyglądali się Rzezi Pragi - ks. Onufry Kopczyński (59 lat) ryzykując śmierć z rąk żołnierzy rosyjskich, zaopatrzony w żywność, odzież i środki medyczne, mimo zerwanego mostu, przeprawił się łodzią z dwoma rybakami Sitkiewiczami (ojciec i syn) przez Wisłę do zdobytej i zajętej przez wojska rosyjskie Pragi, aby udzielić pomocy humanitarnej i nieść wsparcie duchowe ocalałym z rzezi Pragi. "Ks. Kopczyński opatrzył rannych, odział nagich, głodnym pokarm dostatni zostawił, a wzmocniwszy ich na duszy słowy Zbawiciela, szczęśliwie wraca w mury Warszawy!".
W latach 1799-1802 więziony przez austriackie władze zaborcze, od 1802 członek Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie, 1804-1807 prowincjał Pijarów.
30 listopada 1816 podczas uroczystości z okazji 81 urodzin, otrzymał złoty medal za Gramatykę języka polskiego z rąk Stanisława Kostki Potockiego.
Pochowany w kościele o.o. pijarów przy ul. Długiej. Po Powstaniu Listopadowym, gdy rosyjskie władze zaborcze przekazały kościół Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, skrycie pochowany w zbiorowej, nieoznaczonej mogile pod alejką na Cmentarzu Powązkowskim (miejsce mogiły wskazuje tablica z napisem: "w pobliżu tej tablicy spoczywają pod drogą cmentarną w nieoznakowanej mogile zbiorowej usunięci przez zaborcę z kościoła przy ul. Długiej po Powstaniu Listopadowym i tu skrycie pogrzebani księża pijarzy:... ks. Onufry Kopczyński +1817 autor pierwszej gramatyki polskiej, członek Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk... I wielu innych... Requiescant in pace" wmurowana z inicjatywy o. Innocentego Buby - zob. zdjęcie)
Jako gramatyk zasłużył się przede wszystkim napisaniem na polecenie Komisji Edukacji Narodowej podręcznika Gramatyka dla szkół narodowych z lat 1778-1783 (i opracowania metodyki w Przypisach dla nauczycieli), w którym wprowadził polską terminologię gramatyczną. Był też autorem Nauki czytania i pisania (1785), Elementarz dla szkół parafialnych narodowych (1785). Już po jego śmierci, w roku 1817, wydano Gramatykę języka polskiego.
Pracom Kopczyńskiego przypisuje się istotną rolę w zachowaniu tożsamości narodowej Polaków pozbawionych własnego państwa narodowego. Jego niewątpliwą zasługą było wprowadzenie polskiej terminologii gramatycznej. Ze względu na wzorową metodykę jego podręczniki były przez dziesiątki lat używane w polskich szkołach.
Pamięć o ks. Onufrym Kopczyńskim, SchP
W Polsce znajdują się 3 ulice jego imienia (2009) w: poznańskiej dzielnicy Piątkowo, w Rzeszowie i Gorzowie Wielkopolskim. W Czerniejewie, na placu noszącym jego imię, znajduje się obelisk z zabytkowym medalionem. Patronuje 2 szkołom podstawowym w: Czerniejewie (od 1972) i pijarskiej (szkoła podstawowa i gimnazjum) w Warszawie.
Inne hasła zawierające informacje o "Onufry Kopczyński":
Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych
Piramowicz
. Znaczne zasługi w działalności Towarzystwa położył
Hugo Kołłątaj
. Członkami byli też
Onufry Kopczyński
,
Kazimierz Narbutt
,
Józef Wybicki
oraz dyrektorzy naukowi w
Szkole Rycerskiej
...
Order Orła Białego
...
Nałęcz (herb szlachecki)
...
1943
Maciej Aleksy Dawidowski
, pseudonim "Alek", podporucznik AK (ur.
1920
)
5 kwietnia
-
Bronisław Onufry Kopczyński
, polski muzyk, poeta i publicysta (ur.
1916
)
18 kwietnia
-
Isoroku ...
1971
...
Szujscy
...
Imieniny
...
2006
...
Złoczów
założył w Złoczowie kolegium
pijarskie
, w którym po
1760
r. wykładał m.in.
Onufry Kopczyński
(autor pierwszej
gramatyki
j. polskiego
); uczęszczał
Ignacy Zaborowski
(autor pierwszych ...
Stanisław August Poniatowski
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Onufry Kopczyński":
124. Naród polski w oświeceniu (plansza 7)
...
|