rozbiory Polski
rozbiory Polski - okres w dziejach Polski w latach 1772-1795, kiedy I Rzeczpospolita była zmuszana przez Rosję, Królestwo Pruskie i Austrię do dokonania na ich rzecz cesji części swojego terytorium.
Geneza
U źródeł rozbiorów leży współdziałanie Rosji i Prus na sejmie konwokacyjnym w 1764. 11 kwietnia mocarstwa te podpisały tajny aneks do traktatu sojuszniczego, w którym zobowiązały się do wspólnego wystąpienia zbrojnego przeciwko Rzeczypospolitej, gdy strony uznają, że zagrożone są ich interesy w tym kraju.
W wyniku presji prymasa interrexa Władysława Aleksandra Łubieńskiego Rzeczpospolita uznała oficjalnie na sejmie konwokacyjnym tytuły cesarzowej Wszech Rosji Katarzyny II (nieuznawany od 1721) i tytuł króla Prus Fryderyka II (nieuznawany od 1701). Stanowiło to realne zagrożenie dla integralności terytorialnej państwa polskiego. Rosja w czasie rozbiorów podnosiła z tego tytułu roszczenia terytorialne wobec ziem ruskich Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prusy natomiast wykorzystały fakt, że Prusy Królewskie stanowiły niegdyś integralną całość z Prusami Wschodnimi, choć Fryderyk II przyznawał w swoich pismach, że nie posiada żadnych prawnych podstaw do pretensji względem polskich prowincji.
Jednocześnie austriaccy Habsburgowie jako królowie Węgier od XVI w. rościli sobie prawa do Rusi Halicko-Włodzimierskiej (po łacinie: Galicji i Lodomerii).
Następstwa
Główne fazy rozbiorów to: -
- I rozbiór Polski - 1772 (Rosja, Prusy, Austria)
- II rozbiór Polski - 1793 (Rosja, Prusy)
- III rozbiór Polski - 1795 (Rosja, Prusy, Austria)
W wyniku trzech rozbiorów poszczególne państwa zagarnęły: -
Rosja - 463 200 km² obszaru i ponad 5,4 mln mieszkańców.
- Prusy - 141 400 km² obszaru ok. 2,6 mln mieszkańców.
- Austria - 128 900 km² obszaru ok. 4,2 mln mieszkańców.
W 1807 Polska uzyskała namiastkę niepodległości w formie utworzonego Księstwa Warszawskiego, w 1815 przekształcono je w niesuwerenne Królestwo Polskie, formalnie związane unią personalną z Rosją. Rosja zajęła tym samym 82% terytorium Rzeczypospolitej w granicach z 1772, Austria 11%, Prusy 7%.
W 1916 Austro-Węgry i Niemcy utworzyły zależne od nich regencyjne Królestwo Polskie. Po 1918 r. na większości polskich terenów przedrozbiorowych powstały nowe państwa: odrodzona II Rzeczpospolita Polska, a dodatkowo Litwa, Białoruś, Ukraina oraz Wolne Miasto Gdańsk, skrawki terytorium ziem znalazły się w granicach Łotwy, Czechosłowacji i Rumunii, a część ziem pozostała w granicach Niemiec oraz Rosji Radzieckiej (później - ZSRR).
Inne hasła zawierające informacje o "rozbiory Polski":
Dziady (zwyczaj)
...
Pęcice
...
Rodzimy Kościół Polski
...
Biskup
...
Mieszko II Lambert
...
Wincenty Okołowicz
...
Grenoble
...
Linköping
...
Tampere
...
Brno
...
Inne lekcje zawierające informacje o "rozbiory Polski":
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 9)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2)
...
|