Zbór to określenie stosowane m.in. w
Polsce
,
Czechach
(
czes.
Sbor) i na
Białorusi
(
biał.
Збор) w odniesieniu do lokalnej wspólnoty wiernych
Kościołów protestanckich
(
gmina
, zgromadzenie,
kongregacja
) oraz niektórych ugrupowań nieprotestanckich, historycznie wywodzących się z protestantyzmu oraz przez np.:
świadków Jehowy
.
Znaczenie
Słowo zbór (znaczenie współczesne - zgromadzenie) jest zbliżone znaczeniem do słowa wspólnota i oznacza wiernych podstawowej jednostki organizacyjnej danego Kościoła protestanckiego. Członków zboru określa się mianem zborowników. Na czele zboru stoi zwykle
pastor
lub
rada starszych
[1]. W zależności od
eklezjologii
danego wyznania zbór jest postrzegany jako odpowiednik katolickiej
parafii
lub
diecezji
(w znaczeniu
kościoła partykularnego
).
Użycie
Budynek (kościół)
W kontaktach z przedstawicielami wyznań protestanckich niepoprawne jest używanie słowa zbór dla oznaczenia budynku (
kościoła
lub
kaplicy
- określanych też jako
dom modlitwy
) jako miejsca kultu. Takie nazewnictwo ma korzenie jeszcze w czasach dawnych waśni międzywyznaniowych, kiedy to katolicy odmawiali świątyniom protestanckim rangi miejsca świętego, a więc i przysługującego takiemu miejscu określenia kościół. Niemniej wyraz zbór jako
świątynia
protestancka funkcjonuje w publikacjach historycznych oraz we współczesnych
słownikach
języka polskiego
i jest często stosowane w mowie potocznej. Bywa też używany w takim znaczeniu także przez samych protestantów. (Oficialnie ta nazwa jest dla budynku używana przez
Czechosłowacki Kościół Husycki
). W kręgach
ewangelicznych
spotyka się często niechęć do określania budynków zborowych mianem "zborów", która ma podłoże teologiczne. Wynika ona z akcentowania faktu, że zborem (kościołem) w znaczeniu
biblijnym
jest wspólnota wierzących, nie zaś dom modlitwy, w którym się ona spotyka.
Lokalna wspólnota wiernych
W odniesieniu do podstawowej jednostki administracyjnej,
Kościoły ewangelickie
(m.in.
luterańskie
) posługują się także terminem parafia (przy czym pojęcie zbór ma charakter szerszy, gdyż odnosi się również do filiałów), natomiast
Kościoły ewangeliczne
(np.
baptyści
czy
zielonoświątkowcy
) konsekwentnie stosują określenie zbór zarówno w życiu wewnętrznym społeczności, jak również w dokumentach prawnych[2].
Nazwy zborów
Praktyka nazywania zborów (w znaczeniu lokalnej wspólnoty wiernych) jest w protestantyzmie powszechna i w kościołach ewangelicznych stanowi odpowiednik katolickiej praktyki nadawania parafii wezwania w celu identyfikacji. Nie oznacza to jednak powierzenia zboru opiece
patrona
, ani też nie ma związku z innym przejawem
kultu świętych
. Zazwyczaj nazwy zborów nie pochodzą od imion ludzi, ale wywodzą się od pojęć biblijnych. Nazwy zborów, ze względu na pochodzenie, podzielić możemy m.in. na:
Pojęcia biblijne w językach oryginalnych
- „koinonia”
- „filadelfia”
- „eklezja”
- „maranatha”
Miejsca i miejscowości biblijne
- „Nazaret”
- „Betlejem”
- „Emaus”
- „Jeruzalem”
- „Betezda”
Inne pojęcia i związki
- „droga sprawiedliwych”
- „dom Boży”
Zbór w religii Świadków Jehowy
Świadkowie Jehowy
mianem zboru określają zgromadzenie wyznawców. W każdym zborze przewodniczą
starsi zboru
(grono starszych), a wyznawcy należą do zboru, którego granice administracyjne wyznaczają Świadkowie Jehowy. Zazwyczaj nazwa zboru powiązana jest z miastem i jego częścią, w którym znajduje się wyżej wymieniony podział administracyjny(np.: Namysłów-Północ ; Opole-Południe ; Opole-Malinka itd.). W
2009
roku na świecie działało ogółem 105 298 zborów w 236 krajach - w Polsce 1813. Zbór składa się z ok. 50-150
głosicieli
i najczęściej posiada własną
Salę Królestwa
, w której odbywają się zebrania religijne.
Przypisy