Jaszczurka zwinka
Jaszczurka zwinkaJaszczurka zwinka (Lacerta agilis) – gatunek
jaszczurki
z rodziny
jaszczurek właściwych
. Występuje na terenie całej
Polski
i podlega
ścisłej ochronie
. Jest najczęściej występującym
gadem
na terenie kraju. - Opis
- Jaszczurka zwinka jest jednym z czterech gatunków jaszczurek zamieszkujących na terenie
Polski
. Jej masywne ciało pokrywają ściśle do siebie przylegające łuski. Na grzbiecie są one mniejsze i szorstkie, brzuch zaś pokrywają większe i gładkie. Na głowie ma regularnie ułożone tarczki. Głowa jest krótsza, lecz większa, niż u
jaszczurki żyworódki
. Jej ogon jest nieco dłuższy od tułowia ale i tak jest krótszy niż u innych
jaszczurek
. W sytuacji zagrożenia
zostaje odrzucony
jako przynęta dla drapieżnika. Z czasem odrasta do pierwotnej długości. Otwory uszne znajdują się z tyłu głowy i są łatwo zauważalne. Kończyny jaszczurki są silnie umięśnione a palce długie, zakończone pazurkami. Samca można odróżnić od samicy po tym, że ma on zielonkawe podbrzusze, czasem nakrapiane drobnymi plamkami, zaś samica ma szary lub kremowy spód ciała. W
okresie godowym
, czyli w maju, samce przybierają intensywną zieloną barwę. Ubarwienie tych gadów jest bardzo różne. Najczęściej grzbietem biegnie szeroka pręga, często przecinana jakimiś plamkami, chociaż można też spotkać osobniki bez niej. Po bokach ciała biegną jeszcze dwie pręgi z brązowo-czarnych plam. Czasem można spotkać osobniki o jednolitym brązowym kolorze, choć są one dosyć rzadkie. Młode zwinki po wykluciu się, podobnie jak młode innych jaszczurek, są znacznie ciemniejsze niż osobniki dorosłe.
- Zachowanie
- Jaszczurki te są aktywne za dnia. Lubią wygrzewać się rankiem na słońcu, co jako zwierzętom
zmiennocieplnym
jest potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wygrzewają się rano, by po południu polować w niskiej trawie. Gdy temperatura przekracza 40 ºC, chowają się do wykopanych przez siebie norek. Wieczorem wracają do swoich kryjówek, gdzie spędzają noc. Gady te mają swoje małe
terytoria
, których bronią i na których spędzają czasem całe życie. Jaszczurki te zaczynają
hibernować
w październiku a wybudzają się w marcu lub później w zależności od warunków atmosferycznych. Zwinki kopią nory do 5 cm pod ziemią. Robią wiele rozgałęzień, aby zmylić polujące na nie drapieżniki, lecz tylko główny korytarz jest zamieszkany przez jaszczurkę. Gady te kopią nory długie na prawie 8 m, najczęściej pod krzakami. Jaszczurki co kilka tygodni zmieniają nory, aby uchronić się przed niebezpieczeństwami.
- Rozmiary
- Maksymalna długość ciała gada, w
Polsce
dochodzi do 20 cm, ale w
Europie
wschodniej dochodzi nawet do 28 cm.
- Długość tułowia i głowy bez ogona wynosi około 11 cm.
- Występowanie i środowisko życia
- Zwinka występuje na większości
kontynentu europejskiego
poza jego południowymi krańcami. Na zachodzie granicą jej zasięgu jest środkowa
Francja
. Na północy spotkać ją można nawet w centrum
Półwyspu Skandynawskiego
. Jej wschodnie siedliska sięgają po środkową
Rosję
. Występuje również w
Turcji
i zachodniej
Azji
. Jest gatunkiem bardzo rzadkim w
Wielkiej Brytanii
. Jaszczurka nie jest spotykana we
Włoszech
,
Hiszpanii
, południowo-zachodniej
Francji
, oraz na
Półwyspie Bałkańskim
. Zwinka preferuje raczej siedliska
nizinne
. W Polsce jest spotykana na 1200 m
n.p.m.
, ale na przykład w
bułgarskich
górach
Riła
jest spotykana do 2500 m n.p.m. Najczęściej można ją spotkać w niskiej trawie, wygrzewającą się w słońcu. Jest bardzo ciepłolubna.
- Pożywienie
- Najczęstszym łupem tego gada padają
bezkręgowce
. W skład codziennej diety wchodzą
pająki
,
owady
oraz
ślimaki
. Zdarza się również, że jaszczurka pożywia się
gąsienicami
. Czasem zwinka staje się
kanibalem
i pożera młode własnego gatunku, bądź innych jaszczurek. Małe ofiary uśmierca po prostu je połykając, większe zaś łapiąc w pyszczek i energicznie nimi potrząsając, bądź uderzając nimi o ziemię.
- Rozmnażanie
-
Okres godowy
trwa od kwietnia do czerwca. W tym okresie samce przybierają jaskrawo zielone barwy i toczą walki w obecności samic, o prawo do
kopulacji
. Walka polega na łapaniu się za gardła, pyski lub inne części ciała, i próbowaniu swoich sił. Intensywne kolory mają pokazać, że samiec jest zdrowy i gotowy do przekazania swoich
genów
. W okresie godów usiłuje on
zapłodnić
tak wiele samic jak to tylko jest możliwe. Po kilku tygodniach samica wykopawszy norkę, składa w niej od 5 do 15 maksymalnie 18 jaj. Jak u większości gadów samica nie zajmuje się młodymi. Małe jaszczurki wylęgają się po około 6 tygodniach, na przełomie sierpnia i września i mają ok. 5,5–6,5 cm długości.
- Zagrożenia
- Chociaż zwinka jest najpospolitszym
gadem
w
Polsce
, to jej liczebność na niektórych obszarach znacznie się zmniejszyła z uwagi na uprzemysłowienie i zanikanie naturalnych siedlisk. Jaszczurki te mają również wielu wrogów naturalnych takich jak
węże
,
ptaki drapieżne
,
łasice
,
borsuki
i inne średniej wielkości ssaki.
Inne hasła zawierające informacje o "Jaszczurka zwinka":
Pojezierze Mazurskie
...
Jaszczurka
...
Partenogeneza
...
Korona duńska
...
Jaszczurki
ok. 3,5
m
Masa ciała do 150
kg
.Na terenie
Polski
żyją cztery gatunki jaszczurek:
Jaszczurka zwinka
jaszczurka żyworodna
jaszczurka zielona
padalec zwyczajny
(jaszczurka beznoga)Tak jak wszystkie gady w Polsce ...
Pieniny
...
Jaszczurka żyworodna
...
Roztoczański Park Narodowy
...
Kotlina Sandomierska
się również występowanie licznej grupy
nietoperzy
. Występuje tu również
padalec zwyczajny
oraz
Jaszczurka zwinka
. Występowanie obfitego pokarmu i starodrzewu sprzyja gniazdowaniu ok. 40 gatunków ...
Jaszczurka murowa
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Jaszczurka zwinka":
024. Gady – pierwsze owodniowce (plansza 24)
...
Gady i płazy (plansza 8)
...
Gady i płazy (plansza 9)
...
|