Warszawa
|
plac | |
Marszałka Józefa Piłsudskiego |
Śródmieście
|
| Plac przed rozpoczęciem prac ziemno-archeologicznych |
Plac przed rozpoczęciem prac ziemno-archeologicznych |
Plac Marszałka
Józefa Piłsudskiego
znajduje się w centrum
Warszawy
, pomiędzy
Ogrodem Saskim
a ulicami Moliera, Królewską i Ossolińskich. Na zachód od niego ciągnie się
Oś Saska
.
Nazwy placu w historii
Plac nosił kolejno nazwy:
- Plac Saski (
1814
)
- Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego (
1928
)
- Adolf-Hitler-Platz (
1940
)
- Plac Zwycięstwa (
1946
)
- Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego (
1990
)
Dziedziniec pałacu Saskiego
Plac powstał w
1791
r., kiedy jako dziedziniec
pałacu Saskiego
stał się ogólnodostępny. Dziedziniec był oddzielony od
Krakowskiego Przedmieścia
budynkami, w których mieściły się królewskie
stajnie
i
kuźnie
. Brama mieściła się przy dzisiejszej ulicy Tokarzewskiego (d. Bagińskiego). Pałac Saski, zniszczony po
powstaniu listopadowym
, został znacząco przebudowany, wtedy też powstała charakterystyczna kolumnada.
Grób Nieznanego Żołnierza
Pałac Saski wraz z
Pałacem Brühla
został wysadzony przez wycofujących się hitlerowców w
1944
r. Jedyny istniejący do dzisiaj fragment zachodniej zabudowy to powstały w
1925
r.
Grób Nieznanego Żołnierza
, początkowo mieścił się on w kolumnadzie Pałacu Saskiego.
Obiekty i pomniki zlokalizowane na placu w przeszłości
Na placu znajdował się ustawiony w
1841
r.
pomnik Polakom poległym w 1830 roku za wierność swemu Monarsze
, poświęcony polskim generałom, którzy tłumili powstanie listopadowe. Został on rozebrany, aby zrobić miejsce dla wybudowanego w latach
1894
-
1912
Soboru
pw.
św. Aleksandra Newskiego
, który miał świadczyć o dominującej pozycji
prawosławia
w Polsce. Sobór, dzieło petersburskiego architekta
Leontija N. Benoisa
, rozebrano w latach
1924
-
1926
. Rozbiórka spotkała się z krytyką, szczególnie z zagranicy.
W
1923
r. postawiono tam pomnik księcia
Józefa Poniatowskiego
, który został wysadzony podczas
II wojny światowej
. Obecnie jego kopia znajduje się przed
Pałacem Prezydenckim
przy ulicy
Krakowskie Przedmieście
46/48.
W okresie międzywojennym planowana była budowa pod placem stacji
metra
, skrzyżowania obu linii. Świadczy to o tym, że rola i symbolika tego miejsca była wtedy inna niż obecnie.
Naziści podczas II wojny światowej postawili tam pięciometrową literę "V" symbolizująca zwycięstwo
Wehrmachtu
, została ona spalona przez Polaków w ramach
małego sabotażu
.
Jan Paweł II
2 czerwca
1979
r. na placu
papież
Jan Paweł II
odprawił słynną mszę (500.000 osób) podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski. Dla upamiętnienia tego wydarzenia w latach 80. układano krzyż z kwiatów w miejscu, gdzie stał ołtarz, co zmusiło władze do zamknięcia płyty placu pod pretekstem przebudowy. Msza ta obecnie jest upamiętniona tabliczką, a od 6 czerwca 2009 roku również pamiątkowym krzyżem.
13 czerwca
1999
Jan Paweł II beatyfikował tu 108 polskich męczenników (we mszy uczestniczyło 1.000.000 osób).
26 maja
2006
r. mszę na placu Piłsudskiego odprawił, odbywający pielgrzymkę do Polski, następca Jana Pawła II papież
Benedykt XVI
(300.000 uczestników).
W
2005
, w ostatnich dniach życia i po śmierci Jana Pawła II warszawiacy gromadzili się i układali kwiaty na placu, w miejscu odprawianych przez papieża mszy. Rada miasta podjęła wtedy uchwałę, aby obecność papieża w stolicy upamiętnić właśnie na tym placu. Ogłoszono konkurs na pomnik, jednak zgłoszone prace wzbudziły wiele kontrowersji. Uznano, że pomnik powinien mieć formę krzyża i że nowy konkurs zostanie rozpisany dopiero po odbudowie pałacu Saskiego, aby każdy z obiektów zlokalizowanych przy placu miał właściwą skalę. Problemy z odbudową pałacu oraz opinie wielu środowisk sprawiły, że konkurs na projekt krzyża upamiętniający mszę z 1979 roku ogłoszono wcześniej, w
2008
. Zwyciężył w nim projekt Marka Kucińskiego, Jerzego Mierzwiaka i Natalii Wilczak[1]. Krzyż wyrasta z głębi ziemi, z otworu nawiązującego do wypowiedzianych z tego miejsca przez papieża słów: Niech zstąpi
Duch
Twój i odnowi oblicze ziemi! Tej ziemi! Został on uroczyście odsłonięty przez
metropolitę warszawskiego
arcybiskupa
Kazimierza Nycza
i
prezydent stolicy
Hannę Gronkiewicz-Waltz
6 czerwca
2009
w 30. rocznicę tego wydarzenia.
Pomnik Józefa Piłsudskiego
14 sierpnia
1995
[] odsłonięto w pobliżu placu pomnik Józefa Piłsudskiego. Jest on często krytykowany za niefortunną lokalizację: żołnierze podczas zmiany warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza stoją do niego tyłem, wokół niego parkują samochody. Ma on być przeniesiony na samą płytę placu przy jego najbliższej przebudowie.
Plany odbudowy zachodniej pierzei
Odkryte fundamenty Pałacu Saskiego od strony południowej - stan maj 2007
Od wielu lat toczy się dyskusja nad odbudową Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla, oraz stojących niegdyś od strony ulicy Królewskiej kamienic. Przewidywane jest stworzenie po dwóch stronach placu szpalerów drzew, które zasłonią uważane za niepasujące architektonicznie budynki Hotelu Victoria (zbudowanego w latach
1974
-
1976
) oraz biurowca
Metropolitan
(zbudowanego
2001
–
2003
, dzieła słynnego architekta
Normana Fostera
).
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne