Frederik Willem de Klerk (ur.
18 marca
1936
w
Johannesburgu
) – polityk południowoafrykański, prawnik, prezydent
RPA
w latach
1989
-
1994
, laureat
Pokojowej Nagrody Nobla
w
1993
(z
Nelsonem Mandelą
).
Od
1972
zasiadał w parlamencie z ramienia Partii Narodowej, od
1978
minister kilku resortów. W
1989
po ustąpieniu
Pietera Bothy
został kolejno przewodniczącym Partii Narodowej (luty) i prezydentem (sierpień). Już w
1988
wyraził jako pierwszy czołowy polityk rządzącej partii opinię, że żadna wspólnota nie powinna dominować nad inną.
2 lutego
1990
wygłosił przemówienie, nazwane później przemówieniem o przełomie, które zapoczątkowało kurs łagodzenia i ostatecznie likwidacji
apartheidu
w RPA. Podjął decyzje o zniesieniu stanu wyjątkowego oraz uwolnieniu więźniów politycznych, w tym Nelsona Mandeli. W 1994 doprowadził do pierwszych wolnych wyborów parlamentarnych i prezydenckich, na skutek których władzę w RPA uzyskała czarnoskóra większość.
Działania na rzecz zniesienia apartheidu przyniosły mu Pokojową Nagrodę Nobla w
1993
, wspólnie z Nelsonem Mandelą. Po wyborach z 1994 został zastąpiony przez Mandelę na stanowisku prezydenta, pozostał jeszcze do
1996
na stanowisku II wiceprezydenta (I wiceprezydentem został
Thabo Mbeki
). W
1997
wycofał się z życia politycznego.
W późniejszych latach głośne były sprawy rozwodu de Klerka (
1998
) oraz zabójstwa (prawdopodobnie na tle rabunkowym) jego byłej żony (
2001
).
Został wybrany Człowiekiem Roku
1993
magazynu
Time
wspólnie z
Nelsonem Mandelą
,
Jaserem Arafatem
i
Icchakiem Rabinem
. 7 lutego
1992
roku odwiedził
Polskę
.
Źródła
- Beata Tarnowska (red.), Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Warszawa 2001
- Almanach świata'95. Fakty, liczby, ludzie, Warszawa-Kraków 1994