Helena Moskiewska
Helena MoskiewskaHelena Iwanowna (ur.
19 maja
1476
w
Moskwie
, zm.
20 stycznia
1513
w
Wilnie
) –
wielka księżna litewska
i tytularna
królowa Polski
, córka
wielkiego księcia moskiewskiego
Iwana III
i
Zofii (Zoe) Paleolog
o
bizantyjskich
korzeniach. Życiorys3 grudnia 1494 poselstwo
polskie
z
kasztelanem
wileńskim Aleksandrem Juriewiczem Holszańskim i kasztelanem
trockim
Janem Jurjewiczem Zabrzezińskim
na czele wyruszyło z Wilna po Helenę w celu wydania jej za mąż za
wielkiego księcia litewskiego
Aleksandra Jagiellończyka
. Małżeństwo to miało cementować rozejm litewsko-moskiewski[1]. Po przybyciu Heleny na
Litwę
, odbył się ślub obojga 15 lutego 1495 w katedrze Świętego Stanisława w Wilnie. Nie zachowały się dane dotyczące
posagu
księżniczki, prawdopodobnie takowego nie było, gdyż Helena w listach do ojca wspominała dobroć męża, który wziął żonę bez posagu[2]. Małżonek okazał dużą hojność wobec Heleny. 28 sierpnia 1501 Aleksander nadał żonie prawem dziedzicznym dobra Kniażyce, Teteryn, Smolniany, Hradyszcze i Łosice. Dokumentem z 10 stycznia 1503 Helena otrzymała również zamek
Mohylew
ze wszystkimi należącymi do niego dobrami[2]. Mimo zawarcia związku małżeńskiego z Aleksandrem, księżna pozostała w wyznaniu
prawosławnym
. Prawdopodobnie w lecie 1497 księżna zaszła w ciążę, która jednak zakończyła się poronieniem. W maju 1500 księżna poważnie zachorowała, przypuszczalnie chorobę spowodowało kolejne poronienie[3]. Po śmierci brata Aleksandra,
króla polskiego
Jana Olbrachta
, książę przyjechał do
Krakowa
na koronację, zaś Helena przebywała w Wilnie.
Kościół katolicki
nie wyraził zgody na koronację Heleny, która była odmiennego wyznania. Przyjęła jednak oficjalnie tytuł królowej[4]. W czasie
wojny z Moskwą
wielokrotnie pomagała Aleksandrowi w negocjacjach ze swoim ojcem, prosząc go listownie o zaniechanie najazdów na Litwę[4]. W mężu widziała największe wsparcie i zrozumienie, opiekując się nim, gdy zachorował. Po śmierci męża w 1506, Helena nadal pomagała w polepszeniu napiętych stosunków z Moskwą. W 1511 próbowała wyjechać do Moskwy, jednak nie zgodził się na to jej szwagier,
Zygmunt I Stary
. Potajemna próba opuszczenia polski została udaremniona przez
kanclerza wielkiego litewskiego
Mikołaja Radziwiłła
[5]. Pod koniec tego roku Helena udała się do
Brasławia
. Była podejrzewana o spiskowanie na rzecz brata, wielkiego księcia moskiewskiego
Wasyla III
. Zmarła bezpotomnie w wieku trzydziestu siedmiu lat i została pochowana w
cerkwi Przeczystej Bogurodzicy
w
Wilnie
. Wiele źródeł i współczesnych relacji podaje, jakoby została otruta, zaś sprawcami tej zbrodni mieli być
Radziwiłłowie
. Pozostawiła po sobie 40 000
dukatów
, które w znacznej mierze zebrała podczas pobytu na Litwie[6]. Przypisy- ↑ Z. Wdowiszewski, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, s. 108.
- ↑ 2,0 2,1 Z. Wdowiszewski, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, s. 109.
- ↑ M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 144–145.
- ↑ 4,0 4,1 M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 145.
- ↑ M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 146.
- ↑ Z. Wdowiszewski, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, s. 109–110.
Bibliografia- Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Zielona Sowa, Kraków 2003, , s. 144–147.
- Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Avalon, Kraków 2005, , s. 108–110.
Inne hasła zawierające informacje o "Helena Moskiewska":
Brno
...
Iwan IV Groźny
...
XVI wiek
...
Tomasz Zan (poeta)
...
Ekranizacje dzieł Williama Szekspira
...
Stanisław Konarski
...
Janusz Józefowicz
...
Zygmunt III Waza
...
Orlęta Lwowskie
...
Archeologia
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Helena Moskiewska":
225 Europa Środkowowschodnia w okresie zimnej wojny (plansza 12)
...
114 a Europa Środkowowschodnia w XVI w. (plansza 5)
...
203. Krainy geograficzne Polski (plansza 2)
...
|