Tojad mołdawski
Tojad mołdawski
| Gatunek trujący |
Tojad mołdawski (Aconitum moldavicum) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
jaskrowatych
. W Polsce występuje tylko podgatunek A. moldavicum subsp. hosteanum nazywany też tojadem Hosta. Rozmieszczenie geograficzneJest
subendemitem
karpackim występującym w całych niemal
Karpatach
(prawdopodobnie nie występuje tylko w słowackich Karpatach Zachodnich), a także na
Wyżynie Transylwańskiej
, na
Roztoczu
, w
Opolu
, w
Gołogórach
,
Woroniakach
,
Miodoborach
, na zachodnim
Wołyniu
i południowym
Małym Polesiu
. W Polsce występuje na ograniczonym obszarze; na
Wyżynie Małopolskiej
, w
Kotlinie Sandomierskiej
, w
Górach Świętokrzyskich
i w
Karpatach Wschodnich
po
Beskid Sądecki
(na
Rozsypańcu
, Rozsypańcu 1115 m, w
Hoczewiu
,
Siankach
i w
Mikowie
). Występuje też w
Górach Sanocko-Turczańskich
(w
rezerwacie przyrody Góra Sobień
i na górze Krzyż), oraz w
Beskidzie Niskim
w dolinie Roztoki. Jego występowanie w Polsce wymaga dalszych badań terenowych, a podawane stanowiska na
Pogórzu Przemyskim
wymagają potwierdzenia. Morfologia- Pokrój
- Bylina osiągająca do 150 cm wysokości o wzniesionej i silnie rozgałęzionej
łodydze
, górą pokrytej białymi, łukowatymi włoskami
-
Liście
- Dłoniasto-klapowane, składające się z 3-5, wyjątkowo do 7, przeważnie 3-wrębnych, grubo ząbkowanych odcinków. Liście na górnej stronie ciemnozielone, na brzegach i na
nerwach
owłosione.
-
Kwiaty
- Zebrane w luźny, groniasty
kwiatostan
. Jego gałązki,
szypułki kwiatowe
i
podkwiatki
są owłosione. Kwiaty są niebieskie lub jasnofioletowe, mają wydłużony hełm o szerokości 5-8 mm i długości 15-25 mm. Nad dzióbkiem jest nieco wcięty,. Słupki kwiatowe są nagie.
Miodniki
wyrastają na długich trzonkachi mają ślimakowato zwiniętą ostrogę.
-
Owoc
- Owłosione lub nagie
mieszki
z brunatnymi nasionami o oskrzydlonych krawędziach.
Biologia i ekologia
Bylina
,
hemikryptofit
. Kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylany jest przez
trzmiele
. Rozmnaża się przez nasiona, ale również
wegetatywnie
. Liczba chromosomów
2n
= 16. W
Bieszczadach
rośnie na
połoninach
i w
ziołoroślach
. Występuje również w niższych położeniach górskich wzdłuż potoków w olszynce karpackiej (Alnetum incane). Poza Karpatami spotykany jest w wilgotnych zaroślach i lasach. Jak wszystkie gatunki tojadów jest rośliną bardzo silnie trującą, jedną z najbardziej trujących rosnących u nas. Trująca jest cała roślina, a szczególnie nasiona i korzenie[2]. Roślina zawiera
akonitynę
, która w niewielkich dawkach działa pobudzająco, przy większych powoduje paraliż nerwów ruchowych i czuciowych, w rezultacie śmierć[2]. Może się wchłaniać także przez skórę[2]. Zagrożenia i ochronaW
Polsce
gatunek ten objęty jest całkowitą ochroną. Generalnie nie jest zagrożony, zagrożone są jedynie niektóre jego stanowiska na niżu i na pogórzu, znajdujące się w intensywnie użytkowanych lasach. Liczne jego stanowiska są chronione w parkach narodowych (
Bieszczadzkim
i
Magurskim
i rezerwacie przyrody Góra Sobień. Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. .
Bibliografia- Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. .
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. .
Inne hasła zawierające informacje o "Tojad mołdawski":
Brno
...
Zygmunt III Waza
...
Ziołorośla
...
Śnieżne Kotły
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
1983
...
1975
...
Mołdawianie
...
Żywiec
...
Alfabet
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Tojad mołdawski":
057. Państwa Europy i ich mieszkańcy – część 2 (plansza 3)
...
|