Lidia Wysocka
Lidia WysockaLidia Wysocka (ur.
24 czerwca
1916
r. w
Rogaczewie
, zm.
2 stycznia
2006
r. w
Warszawie
) - polska aktorka, piosenkarka, a także reżyser teatralny i projektantka kostiumów[1]. Założycielka, kierownik artystyczny i artystka
Kabaretu Wagabunda
(1956-1967). W
1935
r. zadebiutowała na srebrnym ekranie główną rolą w filmie Kochaj tylko mnie u boku
Witolda Zacharewicza
i
Kazimierza Junoszy-Stępowskiego
. Rok później (
1936
) ukończyła studia w warszawskim
Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej
. Jej debiut sceniczny nastąpił w
Teatrze Polskim w Warszawie
w
1936
r. Z powodzeniem występowała w filmie, teatrze i w radiu, zarówno przedwojennym jak i powojennym - w szerokim wachlarzu tematycznym: od dramatu po farsę. W czasie
drugiej wojny światowej
więziona przez
Gestapo
na
Pawiaku
[2] jako zakładniczka w ramach hitlerowskiej akcji odwetowej za likwidację przez polskie podziemie agenta niemieckiego wywiadu,
Igo Syma
(który partnerował jej w Złotej masce). Podobnie jak jej koledzy i koleżanki bojkotowała kontrolowany przez Niemców teatr, pracowała jako kelnerka (w kawiarni "Na antresoli"); odmówiła wcześniej na propozycję niemieckich filmowców z
UFA
.[3][4] Aktorkę sportretowała w 1939
Maja Berezowska
. Odznaczenia i nagrodyOtrzymała bardzo wiele odznaczeń i nagród: Filmografia-
Kochaj tylko mnie
(
1935
), jako Hanka, córka Żarskiego
-
Papa się żeni
(
1936
) jako Lili, córka Miry Stelli
-
Gehenna
(
1938
), jako Ania Tarłówna
-
Ostatnia brygada
(
1938
) jako Marta Rzecka
-
Serce matki
(
1938
) jako Lusia
-
Wrzos
(
1938
) jako Dębska
-
Doktór Murek
(
1939
) jako Tunka Czabranówna
- Złota maska (
1939
) jako Magda Nieczajówna
-
Irena do domu!
(
1955
), jako Irena Majewska
-
Sprawa pilota Maresza
(
1955
), jako Mary Godzicka
-
Nikodem Dyzma
(
1956
), jako piosenkarka rewiowa śpiewająca piosenkę o Dyzmie
- Rozstanie (
1960
), jako Magdalena
-
Sekret
(
1973
), jako Lena Nurkiewicz, przyjaciółka Lewickiej
-
Zaczarowane podwórko
(
1974
), jako królowa Anna Jagiellonka
- W obronie własnej (
1981
), jako matka Marii
Dziewiątym filmem aktorki był Szczęście przychodzi kiedy chce (
1939
) w reżyserii
Mieczysława Krawicza
(na podstawie powieści Kamila Nordena o tym samym tytule), nie ukończony jednak z powodu wybuchu wojny. Jej ostatnim filmem miał być debiut fabularny
Jacka Bławuta
traktujący o aktorach - weteranach pt. Lili[6], jednakże na skutek opóźnień (niedostatek środków finansowych, przeróbki scenariusza) został on zrealizowany dopiero w
2008
(jako
Jeszcze nie wieczór
), już po jej śmierci. TeatrWybrane przedstawienia teatralne (daty dzienne odnoszą się do premier): - 1936.IX.26 –
Klub Pickwicka
Karola Dickensa
– Marysia,
Teatr Polski w Warszawie
- 1937.I ... -
Wesele Figara
Pierre-Augustina Caron de Beaumarchais'go
- Franusia,
Teatr Polski w Warszawie
- 1937.VI.16 – Damy i huzary
Aleksandra Fredry
– Fruzia,
Teatr Polski w Warszawie
- 1937.VII ... – Papa, Gaston Arman de Caillavet – Janka Aubrin,
Teatr Polski w Warszawie
- 1937.XI.9 – Gałązka rozmarynu
Zygmunta Nowakowskiego
– panna Mania,
Teatr Polski w Warszawie
- 1938.XII.14 – Temperamenty
Antoniego Cwojdzińskiego
– Stefcia,
Teatr Mały w Warszawie
- 1938 ... – Nowa Dalila
Ferenca Molnára
,
Teatr Mały w Warszawie
- 1939.III.28 - Brat marnotrawny
Oskara Wilde'a
,
Teatr Mały w Warszawie
- 1944.V.27 – Szkarłatne róże Aldo De Benedettiego – Maria Verani, Teatr Małych Form Miniatury, Warszawa
- 1946.II.12 – Freuda teoria snów
Antoniego Cwojdzińskiego
– Ona,
Teatr Mały
(Miejskie Teatry Dramatyczne), Warszawa
- 1946.VII.2 – Po co daleko szukać
George'a Bernarda Shawa
,
Teatr Mały
(Miejskie Teatry Dramatyczne), Warszawa
- 1947.V.24 –
Wiele hałasu o nic
Williama Szekspira
– Beatrycze,
Teatr Mały
(Miejskie Teatry Dramatyczne), Warszawa
- 1948.I.13 – Mąż i żona
Aleksandra Fredry
– Justysia, Teatr Miniatury (Miejskie Teatry Dramatyczne), Warszawa
- 1948.V.26 – Jadzia wdowa Ryszarda Ruszkowskiego – Jadwiga,
Teatr Nowy, Warszawa
- 1949.I.22 –
Wiele hałasu o nic
Williama Szekspira
– Beatrycze,
Teatr Polski w Szczecinie
- 1949.III.9 – Wiosna w Norwegii Stuarta Engstranda,
Teatr Polski w Szczecinie
– reżyseria
- 1949.IV.18 – Jadzia wdowa Ryszarda Ruszkowskiego – Jadwiga,
Teatr Polski w Szczecinie
– projekty kostiumów
- 1949.VIII.16 – Seans
Noela Cowarda
,
Teatr Polski w Szczecinie
– projekty kostiumów
- 1949.X.27 – Bajka
Michaiła Swietłowa
– Katia,
Teatr Polski w Szczecinie
- 1950.I.16 –
Niemcy
Leona Kruczkowskiego
,
Teatr Współczesny w Szczecinie
(Teatry Dramatyczne) – projekty kostiumów
- 1951.I.6 – Zielony Gil,
Tirso de Molina
– Donna Diana,
Państwowy Teatr Nowy (Scena Komediowo–Muzyczna), Warszawa
- 1951.VII.28 – Ojciec debiutantki, D. Leński, Ludowy Teatr Muzyczny, Warszawa – reżyseria
- 1951.X.8 – Zielony Gil,
Tirso de Molina
,
Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku
– reżyseria
- 1952.IX.17 – Biuro docinków, Teatr Satyryków, Warszawa
- 1959.I.11 – Mąż i żona
Aleksandra Fredry
– Justysia – reżyseria (przedstawienie impresaryjne przygotowane na występy w
Londynie
)
- 1961.II.15 – Łowcy głów, Max Régnier – Irena,
Teatr Komedia w Warszawie
- 1977.IV.24 – Będziemy obrażać!,
Teatr Syrena
, Warszawa
- 1979.I.17 – Wielki Dodek
Witolda Fillera
i
Jonasza Kofty
– Panna Stefania,
Teatr Syrena
, Warszawa
- 1980.VII.5 – Warto byś wpadł
Ryszarda Marka Grońskiego
i
Antoniego Marianowicza
,
Teatr Syrena
, Warszawa
- 1981.II.27 –
Dobry wojak Szwejk
,
Jaroslav Hašek
– Mamon,
Teatr Syrena
, Warszawa
- 1981.VII.16 – Wizyta młodszej pani
Ryszarda Marka Grońskiego
i
Michała Komara
– Pani Loda,
Teatr Syrena
, Warszawa
PiosenkarkaJuż w 1936 ukazało się jej pierwsze nagranie na
płytach
Syrena Rekord
[7]. W swych filmach wykonywała piosenki, m.in.: - Kochaj tylko mnie! oraz Mnie wystarczy słówko (Kochaj tylko mnie, 1935 - płyta Syrena Electro 9562)
- Co ja zrobię, że mnie się podobasz w duecie ze
Zbigniewem Rakowieckim
(Papa się żeni, 1936)
- To nic oraz Królowa pereł (Złota maska, 1939)
- piosenka o Dyzmie (Nikodem Dyzma, 1956)
- Retmanie, coś narobił! (Zaczarowane podwórko, 1974).
Specjalizowała się w
piosence aktorskiej
, upodobała sobie piosenkę francuską i styl
fin de siècle
.[8] Zaśpiewała m.in.: Piosenka o Wiśle, a także polskie wersje popularnych zagranicznych przebojów, jak Człowiek, którego kocham, Rapsodia, Tak nam się zdawało, Zacna Kasia[9]. RadioJeszcze przed wojną wzięła udział w adaptacji powieści na antenie
Polskiego Radia
(
słuchowiska
Teatr Wyobraźni). Po wojnie brała udział w
Podwieczorkach przy mikrofonie
, audycjach Satyrycy przed mikrofonem, koncertach radiowych i estradowych, grała w Teatrze Polskiego Radia - wystąpiła m.in. w radiowej wersji serialu telewizyjnego
Polskie drogi
pt. Lekcja poloneza (1976), w słuchowisku
Henryka Bardijewskiego
pt. Umowa, w adaptacji Tristana 1946
Marii Kuncewiczowej
. Na przełomie lat 1980/1990 występowała na antenie
Programu I
z felietonami własnego autorstwa Rozmowy o piosence, w których poruszała aktualne tematy kulturalne. Przypisy- ↑ Witold Sadowy:
Lidia Wysocka. Pożegnanie
. Gazeta Wyborcza - Lublin, nr 13, 16/01/2006. [dostęp 02/05/2010].
- ↑
Więźniowie Pawiaka, lista imienna
. Więźniowie Pawiaka 1939-1944, 2006. [dostęp 02/05/2010].
- ↑ Bogusław Kunach:
Być tym, co słynie. Igo Sym
. Gazeta Wyborcza, 01/12/2003. [dostęp 02/05/2010].
- ↑ "". Piotr Sławiński, Leszek Wasiuta, Krzysztof Gostkowski. Dzieje Warszawy w latach 1920-1939.
Telewizja Polska
. 2008.
- ↑
Rejestr Nagrodzonych Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy 1996-2009
. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy. [dostęp 27/04/2010].
- ↑
"Lili". Szaflarska w debiucie Bławuta
. stopklatka.pl, 17/12/2004. [dostęp 02/05/2010].
- ↑
Tomasz Lerski
: Syrena Record - pierwsza polska wytwórnia fonograficzna - Poland's first recording company - 1904 - 1939. New York, Warszawa: Karin, 2004, ss. 510, 796. .
- ↑ Piotr Nowakowski:
Lidia Wysocka
. culture.pl, 01/2006. [dostęp 02/05/2010].
- ↑
Lidia Wysocka
. Biblioteka Polskiej Piosenki. [dostęp 02/05/2010].
Bibliografia / Materiały prasowe- okładka i notka w tygodniku „Kino”, 1935 nr 28, str. 2,12 , 14/07/1935
- okładka i wywiad w tygodniku „Kino”, 1938 nr 10, str. 7, 06/03/1938
- okładka i notka w tygodniku „Kino”, 1938 nr 38
- okładka tygodnika „Radio i świat”, nr 9 (81), 3-9/03/1947
- Roman Burzyński, wywiad pt. Wieczór u Lidii Wysockiej, "Film", nr 7, 1957, str. 10-11
- pictorial, "Film", nr 41, 1960, str. 7
- W obronie własnej, "Filmowy serwis prasowy", nr 21, 1981, str. 5-7
- Leon Bukowiecki, artykuł Lidia Wysocka, "Video Club", nr 10, 1997, str. 14
- Roman Włodek. Złota maska - scenariusz dopisało życie. „
Kino
”, ss. 48-52 (2001-09).
ISSN
0023-1673
.
- Ryszard Marek Groński: Od Siedmiu Kotów do Owcy. Kabaret 1946-1968. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1971, ss. 127-156.
- Henryk Czerwiński:
Leksykon Sztuki Filmowej (1895-2000)
. Warszawa: 2000. [dostęp 28-07-2010].
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Lidia Wysocka":
1977
...
Kraina historyczna
...
1979
...
1980
...
Lata 50. XX wieku
...
Polska Partia Socjalistyczna
...
Szujscy
...
Maria Kaczyńska
...
1970
...
Polska Agencja Prasowa
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Lidia Wysocka":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|