Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – termin odnoszący się do
Unii Europejskiej
jako obszaru poszanowania praw podstawowych oraz różnych systemów i tradycji prawnych państw członkowskich. Dla zapewnienia
obywatelom
istnienia tej przestrzeni Unia działa w zakresie polityki wewnętrznej poprzez:
-
swobodny przepływ osób
i brak kontroli osób na granicach wewnętrznych
- wspólną politykę w dziedzinie azylu, imigracji i kontroli granic zewnętrznych
- walkę z przestępczością, rasizmem i ksenofobię poprzez koordynację i współpracę organów policyjnych (m.in. w ramach
Europolu
) i sądowych (m.in. w ramach
Eurojustu
) oraz innych właściwych organów, a także za pomocą wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w sprawach karnych i, w miarę potrzeby, zbliżanie przepisów karnych
- ułatwianie obywatelom dostępu do wymiaru sprawiedliwości, w szczególności przez wzajemne uznawanie orzeczeń sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych
Do zapewnienia obywatelom przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości zobowiązuje Unię art. 3 ust. 2
Traktatu o Unii Europejskiej
. Szczegółowe regulacje zawiera Tytuł V części trzeciej
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
.
Przed wejściem w życie
traktatu lizbońskiego
przestrzeń realizowana była w ramach
III
i częściowo
I filaru
.
Rola instytucji unijnych i krajowych w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
Rada Europejska
określa strategiczne wytyczne dotyczące planowania działań legislacyjnych i operacyjnych w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
Parlamenty narodowe państw członkowskich czuwają nad zachowaniem zgodności działań podejmowanych w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości z
zasadą pomocniczości
. Sprawują też (wraz z
Parlamentem Europejskim
) polityczną kontrolę nad działaniami podejmowanymi w tym zakresie.
Rada Unii Europejskiej
przyjmuje środki prawne służące współpracy administracyjnej pomiędzy służbami państw członkowskich, oraz pomiędzy nimi a
Komisją Europejską
. Czyni to na wniosek Komisji Europejskiej po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego. Może również, wraz z Parlamentem Europejskim, zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, uchwalać rozporządzenia dotyczące przepływów pieniężnych w celu zapobiegania finansowaniu terroryzmu. W jej ramach ustanawia się stały komitet zapewniający współpracę w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego.
Rządy państw członkowskich (w liczbie co najmniej 1/4 liczby państw członkowskich) mają, obok Komisji Europejskiej, inicjatywę ustawodawczą w zakresie aktów prawnych dotyczących współpracy policyjnej i współpracy sądowej w sprawach karnych.
Realizowane programy
Zobacz też
Linki zewnętrzne