Kamea rzymska przedstawiająca Jowisza

Jowisz, Jupiter ( łac. Iuppiter) w mitologii rzymskiej bóg nieba, burzy i deszczu^[1], najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów. Był źródłem władzy (łac. imperium), jaką dzierżyli rzymscy urzędnicy. Rzymscy władcy i wodzowie starali się pozować na ludzkie ucieleśnienie czy odzwierciedlenie Jowisza. Pospolicie utożsamiany jest z greckim Zeusem , z czasem przejął jego cechy. Atrybutami Jowisza były piorun i orzeł . Syn Saturna .

Posąg bóstwa w światyni Jowisza w Splicie

W rzeczywistości jest to (tożsamy z Zeusem ) praindoeuropejski bóg dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Obie nazwy, grecka i łacińska, wywodzą się z praindoeuropejskiego imienia Dieus ph₂ter, co w wyniku różnych przekształceń fonetycznych dało łacińskie Iuppiter (Iovis + pater). Od dopełniacza (genetivus) tego imienia, brzmiącego Iovi, pochodzi polskie imię tego bóstwa, Jowisz.

Kult Jowisza, czczonego jako Jowisz Najlepszy Największy (łac. Iuppiter Optimus Maximus) koncentrował się w świątyni położonej na Kapitolu w Rzymie , gdzie zasiadał on w towarzystwie Junony i Minerwy . Czynnościami kultowymi opiekował się kapłan zwany flamen Dialis.

Jowisz i cała Trójca Kapitolińska uosabiali rzymskie państwo. W koloniach rzymskich budowano analogiczne świątynie Trójcy Kapitolińskiej, zwane po prostu Kapitolami, rozprzestrzeniając kult poza miasto Rzym .

Na terenach starożytnego italskiego miasta Iguvium odnaleziono w 1444 roku tablice poświęcone Jowiszowi (zobacz: Iguwińskie tablice ). Jowisz razem z Junoną i Minerwą tworzył trójcę kapitolińską.

Przydomki Jowisza: Stator – ten, który zatrzymuje chwiejące się szeregi rzymskie, Victor – dawca zwycięstwa, Versor – ten, który zmusza nieprzyjaciół do ucieczki^[2].

Przypisy

Zobacz też

• orzeł (symbol)
• auspicjum
• augur