Bitwa pod Kulm (znana też jako bitwa pod Chlumcem) miała miejsce
30 sierpnia
1813
roku podczas
wojny Francji z szóstą koalicją
.
Bitwa stoczona została na obszarze
Czech
w pobliżu miasta Chlumec (w związku z przynależnością Czech do monarchii
habsburskiej
miasto zwano z niemiecka Kulm). Armia
francuska
w sile 32 000 żołnierzy, na której czele stał
Dominique Vandamme
, zaatakowała armię
austriacko
-
rosyjsko
-
pruską
liczącą 54 000 żołnierzy, dowodzoną przez
Barclaya de Tolly
. Bitwę wygrali sprzymierzeni, przy czym obie strony poniosły ciężkie straty.
Wstęp
Jeszcze przed bitwą
pod Dreznem
Napoleon
wysłał 40-tysięczny korpus Vandamme'a, by odciął sprzymierzonym drogę odwrotu przechwytując przeprawy przez
Rudawy
. Po przegranej bitwie armia
Karla Schwarzenberga
rozpoczęła odwrót, natomiast Vandamme ścigał cofające się wojska sprzymierzonych z zamiarem zajęcia
czeskich Cieplic
. Napoleon posłał marszałków
Gouviona Saint Cyra
i
Auguste'a Marmonta
[2], by wsparli Vandamme'a. Siły Saint Cyra i Marmonta posuwały się na tyłach wojsk Vandmamme'a. Vandamme
29 sierpnia
dogonił siły Aleksandra Iwanowicza Ostermanna-Tołstoja (15 000 żołnierzy) tuż za
saską
granicą, niedaleko miasta Kulm, 8 kilometrów na północny zachód od
Uścia nad Łabą
(
czes.
Ústí nad Labem,
niem.
Aussig an der Elbe), a więc na obszarze
Czech
. Po ciężkiej walce korpus Vandamme'a ruszył na Kulm, gdzie zamierzał czekać na przybycie korpusów Marmonta i Saint-Cyra.
Bitwa
O godzinie 6:00 Vandamme uderzył na rosyjskie siły dowodzone przez
Wittgensteina
, które pobił biorąc wielu jeńców i całą artylerię. Następnie przeszedł
Rudawy
i około godziny 12:00 zaatakował wojska austriackie, które stacjonowały w Kulm. Początkowo Austriacy zmuszeni zostali do odwrotu na Teplice (
niem.
Teplitz). Po opanowaniu Kulm Vandamme czekał na idące za nim dwa pozostałe korpusy.
Wkrótce wojska Vandamme'a zaatakował Barclay de Tolly - korpusy rosyjskie księcia
Eugeniusza Wirtemberskiego
i
Miłoradowicza
uderzyły na prawe skrzydło i centrum, natomiast austriacki korpus dowodzony przez Colloredo zaatakował lewe skrzydło. Gdy Vandamme, chcąc za wszelką cenę utrzymać swą pozycję do czasu nadejścia posiłków, rzucił do walki wszystkie odwody, niespodziewanie zaatakował go od tyłu cofający się spod Drezna korpus pruski Friedricha von Kleista. Próba jednoczesnego odparcia ataku od przodu i z tyłu nie powiodła się. Tylko część kawalerii francuskiej i jedna dywizja piechoty zdołaly wyrwać się z potrzasku i dołączyć później do Saint Cyra. Reszta korpusu wraz z całą artylerią dostała się do niewoli. Klęska pod Kulm zniweczyła sukces, jakim było dla wojsk napoleońskich zwycięstwo pod Dreznem.
Francuzi stracili w bitwie około 5000 zabitych i rannych, a ponadto 7-13 tys. żołnierzy francuskich dostało sie do niewoli, łącznie z Vandammem. Sprzymierzeni stracili 11 000[1] zabitych i rannych.
W skład sił Vandamme'a wchodziły dwa pułki polskich ułanów, bedące częścią dywizji kawalerii dowodzonej przez generała Jeana Corbineau. Pułków tych Vandamme użył do osłony przed szarżami kawalerii sprzymierzonych. Pierwszy pułk, którym dowodził pułkownik Maksymilian Fredro (brat pisarza
Aleksandra Fredry
), w czasie odwrotu zaatakowany został w wąwozie i otoczony. Drugi pułk ułanów dowodzony przez
Tomasza Łubieńskiego
zdołał się wycofać.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 6000; Mała Encyklopedia Wojskowa
- ↑ według Małej Encyklopedii Wojskowej Saint Cyr i
Édouard Mortier
(a nie Marmont) podjęli spóźniony pościg za cofającymi sie wojskami sprzymierzonych
Literatura
- Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2
Linki zewnętrzne