Język uzbecki
Język uzbeckiJęzyk uzbecki (uzb. O'zbekcha) – język z rodziny
języków tureckich
, urzędowy w
Uzbekistanie
. Dane mówiące o liczbie mówiących językiem uzbeckim są rozbieżne. Zgodnie ze spisem powszechnym, przeprowadzonym w
1989
r., językiem uzbeckim na terenie byłego
ZSRR
posługiwało się ok. 16,7 mln osób. Poza Uzbekistanem uzbecki jest i był w przeszłości używany głównie w
Afganistanie
, gdzie liczbę jego użytkowników ocenia się na ok. 1,2-1,4 mln osób. Uzbeckim posługują się także
Uzbecy
osiadli w sąsiednich republikach środkowoazjatyckich: w
Kazachstanie
,
Kirgistanie
, azjatyckiej części
Rosji
, w
Turkmenistanie
, a także w
Chinach
. Stosunkowo niewielkie skupiska emigrantów uzbeckich występują w
Australii
,
Izraelu
,
Niemczech
,
Turcji
, na
Ukrainie
i w
USA
. Jeśli chodzi o specyfikę języka uzbeckiego, bardzo charakterystyczna jest nieobecność
harmonii wokalicznej
, tak typowej dla innych
języków tureckich
. W
fonetyce
,
gramatyce
oraz
leksyce
widoczne są bardzo silne wpływy
języka perskiego
, w leksyce obecne są również pożyczki arabskie (starsze) oraz rosyjskie (nowsze). Alfabet uzbeckiJęzyk uzbecki do
1927
r. zapisywany był
alfabetem arabskim
, później
łacińskim
, od
1940
r. w czasach
Uzbeckiej SRR
–
cyrylicą
. Od
1992
r. oficjalnym zapisem jest
alfabet
oparty na łacińskim, jednak w użyciu jest także cyrylica. Ludność uzbecka w
Chinach
i
Afganistanie
stosuje zapis alfabetem arabskim. Arabski | Cyrylica | Łaciński | Wymowa
IPA
|
---|
ﺍ, ه | А а | A a |
a
,
æ
| ﺏ | Б б | B b |
b
| چ | Ч ч | Ch ch |
ʧ
| ﺩ | Д д | D d |
d
| ﻩ | Е е | E e |
ɛ
,
e
| ﻑ | Ф ф | F f |
f
| گ | Г г | G g |
g
| ﻍ | Ғ ғ | G' g' |
ɣ
| ﺡ, ﻩ | Ҳ ҳ | H h |
h
| ی | И и | I i |
i
,
ɨ
,
ɪ
| ﺝ, ژ | Ж ж | J j |
ʤ
,
ʒ
| ﻙ | К к | K k |
k'
| ﻕ | Қ қ | Q q |
q
| ﻝ | Л л | L l |
l
| ﻡ | М м | M m |
m
| ﻥ | Н н | N n |
n
| ﺍ | О о | O o |
ɒ
| ﻭ | Ў ў | O' o' |
o
,
ø
| پ | П п | P p |
p
| ﺭ | Р р | R r |
r
| ﺙ, ﺱ, ﺹ | С с | S s |
s
| ﺵ | Ш ш | Sh sh |
ʃ
| ﺕ, ﻁ | Т т | T t |
t
| ﻭ | У у | U u |
u
,
y
| ﻭ | В в | V v |
v
,
w
| ﺥ | Х х | X x |
x
,
χ
| ی | Й й | Y y |
j
| ﺫ, ﺯ, ﺽ, ﻅ | З з | Z z |
z
| ء, ع | Ъ ъ | ' |
ʔ
|
- Cyrylickim literom Ё ё, Ю ю, Я я odpowiadają łacińskie dwuznaki Yo yo, Yu yu, Ya ya.
- Cyrylickiej literze Е е na początku wyrazu i po samogłoskach odpowiada łaciński dwuznak Ye ye.
- Cyrylickiej literze Ц ц odpowiada łaciński dwuznak Ts ts lub litera S s, w zależności od pozycji w wyrazie.
- Cyrylickiemu dwuznakowi сҳ w alfabecie łacińskim odpowiada zestawienie s'h.
- Cyrylickiej literze Э э odpowiada łacińska litera E e.
Zwroty- dzień dobry - Ассаламу алайкум (asalamu alajkum) (?)
- do widzenia - хайир (chajir)
- dziękuję - рахмат (rachmat)
- proszę (jak coś daję) - мархамат (marchamat)
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Język uzbecki":
Podróżnik
...
Rodzimy Kościół Polski
...
Jonas Basanavičius
...
Szkoci
...
Wnioskowanie
...
Włosi
...
Nowa Anglia
...
Maine
...
Stanisław Hozjusz
...
Musical
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Język uzbecki":
Rozprawa z rozprawką (plansza 7)
...
010c. Rzym (plansza 5)
...
019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4)
...
|