Długosz królewski (Osmunda regalis
L.
) –
gatunek
wieloletniej
paproci
o zasięgu kosmopolitycznym. W
Europie
występuje przede wszystkim w części zachodniej. W
Polsce
bardzo rzadki na niżu, w górach nie występuje. Preferuje obszary o wpływach klimatu morskiego z łagodnie przebiegającą zimą.
Morfologia
- Pokrój
- Wysokość 50-160
cm
, roślina z podziemnym, rozgałęzionym
kłączem
, z którego co roku wyrasta wiele pionowo rozwiniętych liści.
-
Liście
- Po rozwinięciu są nagie, skórzaste, cienkie i prześwitujące. Blaszka liściowa jest
owalna
lub
podłużnie jajowata
. Poza liśćmi asymilacyjnymi wykształcają się też liście podzielone na część asymilującą i część służącą rozmnażaniu. Dolna, asymilacyjna część podwójniepierzastych liści ma podłużne,
zielone
listki
z zaokrąglonym szczytem, brzegiem falisto karbowane. Odcinki górnej części liścia są przekształcone w liczne sporangiofory, na brzegach których powstają
zarodniki
ułożone kłosowato. W dojrzałym stadium górna część liścia przybiera barwę rdzawobrunatną.
-
Zarodniki
-
Zielone
, nie znoszą długotrwałego wysychania czy niekorzystnych warunków otoczenia. Dojrzewają od czerwca do lipca i szybko kiełkują.
Biologia i ekologia
Rośnie w
olsach
, zaroślach
wierzbowych
, na
torfowiskach
, w podmokłych, cienistych
lasach
. Wymaga podłoża kwaśnego,
gleby
wilgotnej (jest wskaźnikiem wilgotnego podłoża), torfiasto-próchnicznej lub piaszczysto-gliniastej. Rośnie w miejscach półcienistych.
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce
ścisłą ochroną gatunkową
.
Roślina umieszczona na
czerwonej liście roślin i grzybów Polski
(2006) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[2].
W Polsce stanowiska długosza królewskiego chronione są m.in. w rezerwatach przyrody:
Baszków
,
Długosz Królewski w Łęczynie
,
Długosz Królewski w Wierzchucinie
,
Zabłocie (Kotlina Sandomierska)
,
Brzeziny
.
Nazewnictwo
Pochodzenie naukowej nazwy długosza Osmunda nie jest jasne. Prawdopodobnie pochodzi ona z nazewnictwa ludowego, być może od saksońskiego imienia Thor (=Osmund, Osmunder). Nazwa ta oznaczałaby więc roślinę poświęconą Thorowi[3].
Zastosowanie
Gatunek bywa uprawiany jako
roślina ozdobna
.
Przypisy
- ↑ Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf:
A classification for extant ferns
(
ang.
). Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-11-13].
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. .
- ↑ Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: KiW, 1996. .