Schemat działania pryzmatu
Pryzmat Nicola (zwany nikolem) - rodzaj
polaryzatora
. Służy do wyeliminowania jednego z dwóch
promieni
spolaryzowanych
wskutek
podwójnego załamania
. Nazwa pochodzi od wynalazcy,
szkockiego
fizyka
i
geologa
Williama Nicola
żyjącego w na przełomie
XVIII
i
XIX wieku
.
Pryzmat polaryzujący jest utworzony z
romboedrycznego
kryształu
szpatu islandzkiego
(
kalcyt
CaCO3), odpowiednio oszlifowanego, przeciętego na dwie części i sklejonego
balsamem kanadyjskim
.
Oś optyczna
(na schemacie odcinek OP) jest równoległa do powierzchni na którą pada promień. Promień światła po wejściu do kryształu, rozszczepia się więc na dwa promienie spolaryzowane w kierunkach wzajemnie prostopadłych:
zwyczajny
(oznaczony przez o, z polaryzacją prostopadłą do rysunku - co symbolizują kropki) i
nadzwyczajny
(oznaczony przez e, z polaryzacją równoległą do rysunku - co symbolizują kreski). Oba promienie biegną w krysztale po tej samej drodze, ale z inną prędkością.
Współczynnik załamania
balsamu kanadyjskiego wynosi nbk = 1,550, ma wartość pośrednią między współczynnikiem załamania dla promienia zwyczajnego no = 1,658 i dla nadzwyczajnego ne = 1,486. Balsam jest więc dla promienia zwyczajnego optycznie rzadszy, a dla nadzwyczajnego gęstszy. Kąt przecięcia pryzmatu jest tak dobrany, aby kąt padania A na powierzchnię balsamu, był dla promienia zwyczajnego większy od kąta granicznego
całkowitego wewnętrznego odbicia
, a dla promienia nadzwyczajnego mniejszy od kąta granicznego. Tak więc promień zwyczajny odbija się od balsamu i jest absorbowany na czarnej ściance pryzmatu (na schemacie dolnej), natomiast promień nadzwyczajny przechodzi przez balsam i dalej przez cały pryzmat.
Zaletą pryzmatu Nicola jest uzyskiwanie fali całkowicie spolaryzowanej, bez zmiany kierunku jej biegu.
Zobacz też