Żabieńcowce (Alismatales Dumort.) –
rząd
roślin zielnych, wodnych lub błotnych należących do klasy
jednoliściennych
. Należą tu jedyne rośliny
okrytonasienne
występujące w morzach. W obrębie rzędu wyróżnia się 14 rodzin z 166 rodzajami i ok. 4,5 tysiącem gatunków. Do cech charakterystycznych przedstawicieli tej rodziny należą: brak
mikoryzy
(z wyjątkiem niektórych
obrazkowatych
), ziarna
skrobi
(
amyloplasty
) takiego samego typu jak u
paprotników
,
pylniki
umieszczone po zewnętrznej stronie nitki pręcikowej, komórki
tapetum
ameboidalne, szyjki
słupka
liczne,
znamię
zwykle suche,
bielmo
helobialne,
zarodek
i
liścień
duży,
siewki
z dobrze rozwiniętym
hipokotylem
i
korzeniem
. Znaczne różnice między rodzinami w budowie organów generatywnych związane są z przystosowaniem do różnych siedlisk, w szczególności kwiaty i kwiatostany uproszczone są u roślin podwodnych. U takich przedstawicieli występują też specyficzne przystosowania do zapylania pod wodą – wytwarzane są np. nitkowate ziarna
pyłku
, rośliny często rozmnażają się wegetatywnie[1].
Morfologia
- Pokrój
- Zwykle rośliny
kłączowe
.
-
Liście
- Zazwyczaj naprzemianległe o równoległym lub łukowatym
unerwieniu
, zwykle z podstawą rozwiniętą w
pochwy liściowe
. Charakterystyczne są łuski śródpochwowe w kącie liści.
-
Kwiaty
- Promieniste lub dwubocznie symetryczne, zwykle z trójlistkowych okółków.
-
Owoc
-
Mieszek
lub
orzeszek
.
Systematyka
W różnych systemach klasyfikacyjnych zaliczano tu różne
rodziny
. W
systemie Reveala
rząd obejmuje najbliżej spokrewnione rodziny
żabieńcowatych
i
limnocharysowatych
.
Cronquist
(1988) zaliczał tu także
łączniowate
(pomijając siostrzane dla nich
żabiściekowate
). W systemie
APG II
(2003) i
APG III
(2009) rząd ten został rozszerzony o
bazalne
rodziny
obrazkowatych
i
kosatkowatych
.
Pozycja żabieńcowców Alismatales w obrębie
kladu
jednoliściennych jest następująca[1]:
- Podział żabieńcowców na rodziny z ich powiązaniem filogenetycznym
James L. Reveal
jako współtwórca systemu APG II dzieli taksony analogicznie do przedstawionych wyżej powiązań
filogenetycznych
, jednak definiuje wąsko rząd i niektóre rodziny w jego obrębie. Rząd żabieńcowców (wg ujęcia APG II i APW) podnosi do rangi podklasy Alismatidae Takht. i dzieli na 5 rzędów:
tatarakowce
(Acorales),
obrazkowce
(Arales),
kosatkowce
(Tofieldiales),
rdestnicowce
(Potamogetonales) i żabiściekowce (Alismatales)[2].
- Pozycja systematyczna rzędu
Gromada:
rośliny naczyniowe
(Tracheophyta), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa
okrytonasienne
(Magnoliopsida Brongn.), podklasa Alismatidae Takht., nadrząd Aranae Thorne ex Reveal, rząd żabieńcowce Alismatales R. Br. ex Bercht. & J. Presl.
- Podział rzędu
- Pozycja systematyczna rzędu
Gromada
okrytonasienne
(Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa
jednoliścienne
(Liliopsida Brongn.), podklasa
żabieńcowe
(Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabieńcowce (Alismatales Dumort.)[3].
- Podział rzędu
- Podrząd: Alismatineae Engl.
- Pozycja rzędu w systemie
Gromada
okrytonasienne
(Magnoliophyta Cronquist), klasa:
jednoliścienne
Liliopsida, podklasa: Alismatidae, rząd: żabieńcowce Alismatales.
- Podział rzędu
- Podrząd: Alismatineae Engl.
Przypisy