Bolesław II Pobożny (ur. przed
935
, zm.
7 lutego
999
) –
książę czeski
od
972
(ewentualnie od
967
) z dynastii
Przemyślidów
.
Syn i następca
Bolesława I Okrutnego
. W
973
doprowadził do utworzenia biskupstwa w
Pradze
. Zakończył proces jednoczenia Czech, niszcząc w
995
libickie państwo
Sławnikowiców
. Dwukrotnie brał udział w walkach o tron niemiecki po śmierci cesarzy
Ottona I Wielkiego
(
973
) i
Ottona II
(
983
), stojąc po stronie
Henryka II Kłótnika
, księcia bawarskiego. Przejściowo władał
Miśnią
. W
990
roku utracił
Śląsk
na rzecz polskiego księcia
Mieszka I
.
Pochodzenie i data urodzenia
Bolesław II był synem
Bolesława I
, księcia Czech; bratem
Strachkwasa Chrystiana
,
Dobrawy
i
Mlady Marii
.
Nie jest znana data jego narodzin. Wiadomo jedynie, że był starszy od Strachkwasa Chrystiana, który przyszedł na świat w dniu śmierci
Wacława I Świętego
. Ten ostatni zginął
28 września
935
roku (ewentualnie 28 września
929
). Z tego powodu podaje się, że Bolesław II urodził się przed 935 rokiem.
Jak podaje kronikarz
Widukind
, w
950
roku w czasie wyprawy
Ottona I Wielkiego
na Czechy, przeciwko niemieckiemu królowi wystąpił Bolesław I Srogi z synem. Nie wiadomo, czy ów syn był identyczny z Bolesławem II. Zdaniem większości czeskich badaczy wymieniony pod rokiem 950 syn Bolesława I to nieznany z imienia starszy brat Bolesława II, zmarły jeszcze za życia ojca[1].
Objęcie rządów
Bolesław II objął rządy po śmierci swojego ojca
Bolesława I Okrutnego
, jednak w źródłach panują rozbieżności co do daty śmierci tego ostatniego. Kronikarz
Kosmas z Pragi
podał, że zmarł 15 lipca 967 roku[2]. Datę roczną kwestionuje się z następujących powodów:
- współczesny Bolesławowi I kronikarz
Widukind
podaje, że ten we wrześniu 967 roku wspomagał swojego
szwagra
Mieszka I w
bitwie z Wolinianami i Wichmanem
,
- Kosmas mógł chcieć "uśmiercić" wcześniej Bolesława I, aby przypisać założenie biskupstwa praskiego wyłącznie jego synowi Bolesławowi II,
- w sazawskiej redakcji rękopisu Kosmasa (rękopis drezdeński) z przełomu XII i XIII wieku jako rok śmierci Bolesława I podany jest 972,
- Rocznik czeski z drugiej połowy XIII wieku, zdaniem badaczy czerpiący informację pośrednio z zaginionego najstarszego rocznika praskiego z końca X wieku, podaje, że Bolesław I zmarł w 972 roku.
Z tego powodu badacze uznają zasadniczo, że datą śmierci Bolesława I i początkiem panowania Bolesława II jego 972 rok[3].
Stosunki z Rzeszą
W marcu
973
Bolesław II wziął udział w zjeździe dworskim (hoftag) w
Kwedlinburgu
zorganizowanym przez cesarza
Ottona I Wielkiego
. Źródła nie podają dokładnej przyczyny przybycia czeskiego księcia. Pojawiają się przypuszczenia, że miał złożyć hołd (Ottona I miały zaniepokoić związki czesko-bawarskie), odnowić układy Czech z Cesarstwem (było to zapewne pierwsze spotkanie cesarza z nowym czeskim władcą), według innych na wspomnianym zjeździe zapadła ostateczna decyzja o utworzeniu diecezji praskiej, podporządkowanej metropolicie
Moguncji
.
W
974
roku Bolesław II wraz ze swoim szwagrem
Mieszkiem I
spotkał się z bawarskim księciem
Henrykiem II Kłótnikiem
, celem stworzenia wspólnego frontu przeciwko cesarzowi
Ottonowi II
. Cesarz, dzięki
Bertoldowi ze Schweinfurtu
, dowiedział się o planowanym spisku; Henryk II Kłótnik został zmuszony do proszenia o łaskę, a i tak został uwięziony w
Ingelheim
. Współpracujący z nim
Abraham
, biskup Fryzyngi, został zesłany do klasztoru w Korbei.
W
975
- po uspokojeniu sytuacji na zachodzie i północy - Otto II najechał Czechy, nie odnosząc sukcesów. W odpowiedzi Bolesław II spustoszył tereny biskupstwa passawskiego.
W styczniu
976
roku Henryk II Kłótnik wyszedł z więzienia i wzniecił bunt przeciwko Ottonowi II. Bawarski został pokonany i zmuszony do ucieczki; schronił się w Czechach. Na przełomie lipca i sierpnia Otto II najechał Czechy; poniósł jednak klęskę pod Pilznem, grodem leżącym na szlaku łączącym
Ratyzbonę
z
Pragą
. W efekcie cesarz wycofał się do grodu Camma.
W październiku
977
Henryk Kłótnik został ostatecznie pokonany i cesarz mógł spokojnie zaatakować Bolesława II. Ten ostatni, nie chcąc ryzykować dalszego konfliktu z cesarzem, w towarzystwie niewielkiego orszaku udał się do Ottona II i ukorzył się przed nim.
Sąd nad Henrykiem Kłótnikiem i jego stronnikami odbył się Wielkanocą
978
roku; właśnie wtedy Bolesław II przybył do Kwedlinburga, gdzie został przyjęty z honorami przez zebranych tam dostojników, złożył Ottonowi II przysięgę wierności, a następnie bogato obdarowany powrócił do domu.
Po śmierci Ottona II w Niemczech doszło do ostrej rywalizacji między stronnikami małoletniego syna zmarłego, Ottona III, a wypuszczonym z więzienia Henrykiem Kłótnika.
24 marca
984
Henryk Kłótnik obchodził uroczyście Wielkanoc w Kwedlinburgu; został tam obwołany królem. Wśród uczestników zjazdu znajdował się m.in. Bolesław II.
Jednak potem znowu występując po stronie Henryka do
987
zajmował
Miśnię
. Wkrótce jednak utracił Śląsk na rzecz swego szwagra
Mieszka
(
990
). W miejsce dotychczasowego sojuszu z Piastami, który zapoczątkowało małżeństwo siostry Bolesława,
Dobrawy
z Mieszkiem - zawarł krótkotrwały układ z najeżdżającymi na
ziemię lubuską
od zachodu
Wieletami
. Wobec przegranej porzucił sojusz z pogańskimi Wieletami, którzy wkrótce stali się jego wrogami - gdy wraz z Mieszkiem stanął po stronie cesarstwa.
Likwidacja państwa Sławnikowiców
W
995
doprowadził do upadku konkurujący z Przemyślidami ród
Sławnikowiców
na
Libicach
. Z jego inicjatywy lub za przyzwoleniem ród
Wrszowców
najechał i zdobył gród, wymordowując wraz z rodzinami 4 z 7 braci. Ocaleli jedynie nieobecni: najstarszy
Sobiesław
, biskup praski
Wojciech
oraz najmłodszy
Radzim
.
Małżeństwo i potomstwo
Żoną Bolesława II miała na imię
Emma
. Jej pochodzenie nie jest znane; najbardziej popularne hipotezy mówią o jej burgundzkim, bawarskim lub anglosaskim pochodzeniu.
Znane są następujące dzieci Bolesława II:
Przypisy
- ↑ Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Przemyślida (+999), s. 17-19.
- ↑ Kosmasa Kronika Czechów, przetłumaczyła, wstęp i komentarze opracowała M. Wojciechowska, s. 140.
- ↑ G. Labuda, Bolesław I, s. 142; H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 435; t. 5, s. 581; J. A. Sobiesiak, Bolesław II Przemyślida, s. 33.
Bibliografia
- Sobiesiak J. A., Bolesław II Przemyślida (+999). Dynasta i jego państwo, Kraków 2006.