Jesion wyniosły
Jesion wyniosły | Gatunek leczniczy |
Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.) –
gatunek
drzewa
należący do rodziny
oliwkowatych
. Występuje w
Europie
i
Azji
, pospolity na terenie całej
Polski
. Charakterystyka- Pokrój
- Jajowato stożkowa
korona
. Początkowo rośnie szybko, w wieku ok. 100 lat przestaje rosnąć na wysokość, żyć może 300 lat.
-
Pień
- Często rozwidlony, osiąga wysokość do 30 m.
Kora
u młodych drzew gładka, jasnozielonkawo szara, u starszych spękana, szorstka, ciemnobrązowa.
-
Drewno
- Ciężkie, twarde i elastyczne z żółtawą
bielą
i jasną
twardzielą
.
-
Liście
- Duże,
nieparzystopierzaste
, składające się z 9-15 listków. Listki są lancetowane, zaostrzone, nierówno piłkowane, siedzące z owłosionym głównym nerwem.
-
Kwiaty
- Wyrastają z
pąków
bocznych zeszłorocznych
pędów
, tworząc
wiechę
. Kwiaty są jednopłciowe, albo obupłciowe,
wiatropylne
lub
owadopylne
, kwitną przed rozwojem liści – od kwietnia do maja.
-
Owoce
- Jednonasienne podłużne, spłaszczone
orzeszki
ze skrzydełkiem umożliwiającym rozsiewanie przez wiatr. Opadają z drzewa od późnej jesieni przez całą zimę. Muszą przeleżeć jeszcze rok w ziemi, zanim zaczną kiełkować. Drzewo zaczyna owocować dopiero w wieku 30-40 lat.
-
Korzeń
- Głęboki, palowy.
-
Biotop
, wymagania
- Najliczniej występuje w wilgotnych
lasach łęgowych
oraz w górach, gdzie rośnie do 1000 m n.p.m. Siewki i młode rośliny wybitnie
cieniolubne
, duże drzewa są
roślinami światłolubnymi
. Wymagają głębokich, żyznych gleb. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek charakterystyczny
dla
Cl.
Querco-Fagetea.
Zastosowanie-
Roślina uprawna
: sadzony jako drzewo użytkowe, czasami także w
parkach
jako
roślina ozdobna
.
-
Roślina lecznicza
-
Surowiec zielarski
: kora i liście zawierają pochodne
kumaryny
.
- Działanie: żółciopędne, moczopędne. W medycynie ludowej
napary
z liści używano jako środka przeczyszczającego i poprawiającego przemianę materii, a w mieszance z innymi
ziołami
wykorzystywano do leczenia
reumatyzmu
.
- Ma bardzo cenne drewno wykorzystywane w
meblarstwie
, do produkcji parkietów, części maszyn, przyrządów gimnastycznych,
wioseł
i in.
- Do karmienia papug – pół dojrzałe nasiona można zamrażać. Jeszcze w zimie można zbierać z drzew nasiona. Najlepiej wieszać papugom całe gałęzie z nasionami[1].
Ciekawostki- Jest jednym z najstarszych drzew na Ziemi; gatunek istnieje już od 10 mln lat.
- Jesion wyniosły o najgrubszym pniu rośnie w
Wetlinie
i ma 615 cm obwodu i 31 metrów wysokości[2].
-
Słowianie
(i inne ludy) otaczali go, podobnie jak
dęby
, kultem.
-
Górale
sadzą to drzewo przy domostwach celem ochrony przed wiatrem halnym, stąd tak dużo jesionów w Zakopanem (Bystre, Kuźnice).
- Kiedy
Wikingowie
dopłynęli do Anglii, nazwano ich tam ashmen - od drewna jesionu, z którego wykonywali łuki i lance[3]..
Przypisy Bibliografia- W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
- Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. .
- Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. .
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Jesion wyniosły":
Szkoła Rycerska
...
Ziołorośla
...
Bitwa pod Kłuszynem
...
Bitwa pod Wiedniem (1683)
...
Jimmy Wales
...
Pojezierze Kaszubskie
lipa drobnolistna
(Tilia cordata). Miejscami znajdują się lasy łęgowe w których dominuje
Jesion wyniosły
(Fraxinus exelsior),
jawor
(Acer pseudoplatanus) lub
olsze
(Alnus incana i ...
Uranos
...
Sanok
miejskiego
. Drzewostan ten w dużej mierze zdominowany jest przez trzy gatunki tj.
Jesion wyniosły
,
grab zwyczajny
oraz lipę drobnolistną. Pozostałe gatunki to m.in. klony, ...
Kampania francuska 1940
...
Bitwa stalingradzka
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Jesion wyniosły":
218b Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 13)
...
032. Ekologia biosfery (plansza 6)
...
210. Szata roślinna Polski (plansza 8)
...
|