Alfabet grecki
Alfabet greckiDo poprawnego obejrzenia tej strony wymagana jest rozszerzona grecka czcionka. Jeśli takiej nie posiadasz, możesz ją pobrać
stąd
.. |
---|
Chrystus jako alfa i omega Alfabet grecki – powstały ok. IX w. p.n.e.
alfabet
służący do zapisu
języka greckiego
i języków kilku ludów znajdujących się pod wpływem kultury greckiej. Jego znaki służyły Grekom także do zapisu liczb oraz do notacji muzycznej. We wczesnej
starożytności
istniało wiele form alfabetu greckiego, wypartych w okresie klasycznym przez formę jońską (zachodnią), której w niezmienionej postaci używa się do dziś do zapisu
języka nowogreckiego
. Alfabet grecki Klasyczne litery greckieKlasyczny alfabet grecki składa się z 24 liter: Litera | Nazwa | Wymowa | Transliteracja |
---|
Grecka (klasyczna) | Łacińska | Polska | Starożytna | Nowogrecka |
---|
Α α | ἄλφα (wym. alpha) | alpha (wym. alfa) |
alfa
| [
a
] [
aː
] | [
a
] | a | Β β ϐ | βῆτα (wym. beta) | bēta |
beta
| [
b
] | [
v
] | b | Γ γ | γάμμα (wym. gamma) | gamma |
gamma
| [
ɡ
] | [
ʝ
] przed [
e̞
] lub [
i
]; w innych wypadkach [
ɣ
] | g | Δ δ | δέλτα (wym. delta) | delta |
delta
| [
d
] | [
ð
] | d | Ε ε ϵ ϶ | ἒ ψιλόν (wym. epsilon) | epsīlon |
epsilon
| [
e
] | [
e̞
] | e | Ζ ζ | ζῆτα (wym. dzeta) | dzeta (wym. dzeta lub zeta) |
dzeta
| [
zd
] albo [
ʣ
], później [
zː
] | [
z
] | z | Η η | ἦτα (wym. eta) | ēta |
eta
| [
ɛː
] | [
i
] | e, ē | Θ θ ϴ ϑ | θῆτα (wym. theta) | thēta (wym. teta) |
theta
| [
tʰ
] | [
θ
] | th | Ι ι | ἰῶτα (wym. iota) | iōta |
jota
| [
i
] [
iː
] | [
i
], [
j
] | i | Κ κ ϰ ϗ | κάππα (wym. kappa) | kappa |
kappa
| [
k
] | [
c
] przed [
e̞
] lub [
i
]; w innych wypadkach [
k
] | k | Λ λ | λάμβδα (wym. lambda), λάβδα (wym. labda) | lambda |
lambda
| [
l
] | [
l
] | l | Μ μ | μῦ (wym. my) | my (wym. mi) |
my
| [
m
] | [
m
] | m | Ν ν | νῦ (wym. ny) | ny |
ny
| [
n
] | [
n
] | n | Ξ ξ | ξῦ (wym. ksy), ξῖ (wym. ksi), ξεῖ (wym. ksej) | xy (wym. ksi), xi |
ksi
| [
ks
] | [
ks
] | ks, x | Ο ο | ὂ μικρόν (wym. o mikron) | omicron (wym. omikron) |
omikron
| [
o
] | [
o̞
] | o | Π π ϖ | πῖ (wym. pi), πεῖ (wym. pej) | pi |
pi
| [
p
] | [
p
] | p | Ρ ρ ϱ | ῥῶ(wym. rho) | rho (wym. ro) |
rho
| [
r
], [
r̥
] | [
r
] | r, rh | Σ σ ϲ ς | σίγμα, σῖγμα (wym. sigma) | sigma |
sigma
| [
s
] | [
s
] | s | Τ τ | ταῦ (wym. tau) | tau |
tau
| [
t
] | [
t
] | t | Υ υ ϒ | ὖ ψιλόν, ὒ ψιλόν (wym. y psilon) | ypsīlon (wym. ipsilon) |
ipsylon
| [
u
] [
uː
], później [
y
] [
yː
] | [
i
] | y | Φ φ ϕ | φῖ(wym. phi), φεῖ (wym. phej) | phi (wym. fi) |
phi
| [
pʰ
] | [
f
] | ph | Χ χ | χῖ (wym. khi), χεῖ(wym. khej) | chi |
chi
| [
kʰ
] | [
ç
] przed [
e̞
] lub [
i
]; w innych wypadkach [
x
] | kh | Ψ ψ | ψῖ (wym. psi), ψεῖ (wym. psej) | psi |
psi
| [
ps
] | [
ps
] | ps | Ω ω | ὦ μέγα (wym. o mega) | oměga |
omega
| [
ɔː
] | [
o̞
] | o, ō |
Pozostałe litery greckiePewne litery występowały w piśmie greckim tylko w okresach archaicznym, średniowiecznym, w niektórych dialektach lub do zapisu cyfr (digamma, stigma, heta, san, szo, koppa i disigma). Litera
szo
została dodana do alfabetu greckiego w celu zapisu głoski /ʃ/ w języku baktryjskim, podczas gdy
ligatura
stigma stanowiła połączenie sigmy i tau. Dyftongi i kombinacje literoweKombinacja literowa | Wymowa | Uproszczona
transliteracja
|
---|
archaiczna | klasyczna | nowogrecka |
---|
ᾰι, αι | | [
aɪ
] | [
e̞
] | ai lub aj | ᾱι, ᾳ | [
aːɪ
] | [
aː
] | [
a
] | a lub ā | ει | [
eː
] | [
eː
] | [
i
] | ei lub ej | ηι, ῃ | [
ɛːi
] | [
ɛː
] | [
i
] | e lub ē | οι | | [
oɪ
] | [
i
] | oj | ῠι, υι | [
yɪ
] | [
yː
] | [
i
] | yi lub yj | ῡι, υι | [
yːi
] | [
yː
] | [
i
] | yi lub yj | ωι, ῳ | [
ɔːɪ
] | [
ɔː
] | [
o̞
] | o lub ō | ᾰυ, αυ | | [
aʊ
] | [
av
] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną; [
af
] przed głoską bezdźwięczną | au, av | ᾱυ, αυ | | [
aːʊ
] | [
av
] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną; [
af
] przed głoską bezdźwięczną | au, āv | ευ | | [
eʊ
] | [
e̞v
] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną; [
e̞f
] przed głoską bezdźwięczną | eu, ev | ηυ | | [
ɛːʊ
] | [
iv
] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną; [
if
] przed głoską bezdźwięczną | eu, ēv | ου | [
oʊ
] [
oː
] | [
uː
] | [
u
] | u, ū, ou | ωυ** | [
ɔːʊ
] | [
ɔː.y
] | [
o.i
] | oy, ōy | γγ* | | [
ŋɡ
] | [
ŋɡ
] w wymowie formalnej (palatalizowane do [
ɲɟ
] przed [
e̞
] lub [
i
]), ale często redukowane do [
ɡ
] (palatalizowane do [
ɟ
] przed [
e̞
] lub [
i
]); w pewnych przypadkach wymawiane także jako [
ŋɣ
] (palatalizowane do [
ɲʝ
] przed [
e̞
]) | ng | γκ* | | [
ŋk
] | Na początku wyrazu [
ɡ
] (palatalizowane do [
ɟ
] przed [
e̞
] lub [
i
]); w innych przypadkach [
ŋɡ
] (palatalizowane do [
ɲɟ
] przed [
e̞
] lub [
i
]), często redukowane do [
ɡ
] (palatalizowane do [
ɟ
] przed [
e̞
] lub [
i
] | nk | γξ* | [
ŋks
] | [
ŋɡz
] | | nks | γχ* | [
ŋkʰ
] | [
ŋx
] | [
ɲç
] przed [
e̞
] lub [
i
]; w innych przypadkach [
ŋx
] | nch, nkh | μπ | | [
mp
] | Na początku wyrazu [
b
]; w innych przypadkach [
mb
], często redukowane do [
b
] | mp | ντ | | [
nt
] | Na początku wyrazu [
d
]; w innych przyadkach [
nd
], często redukowane do [
d
] | nt |
* Niektórzy twierdzą, żę [
ŋ
] (
spółgłoska nosowa miękkopodniebienna
) jest osobnym
fonemem
. Sposób pisaniaPoczątkowo pismo greckie zapisywano od prawej do lewej, jak pisma semickie. Następnie rozpowszechnił się system zwany
bustrofedonem
(gr. βουστροφηδόν, "jak wół orze bruzdy") w którym pisano przemiennie od prawej do lewej i od lewej do prawej – najpóźniejsze znane zastosowania tego systemu pochodzą z
Gortyny
na
Krecie
(V w. p.n.e.), w Atenach już od ok. 550 p.n.e. pisano od lewej do prawej. Początkowo grecy pisali wszystkie litery, wyrazy i zdania jednym ciągiem – nie znali
minuskuły
, odstępów między wyrazami,
znaków diakrytycznych
ani
interpunkcyjnych
. W związku z faktem, że lektura tekstu pisanego jednym ciągiem jest trudna, dla rozdzielenia niektórych wyrazów w inskrypcjach używano czasem pionowej kreski lub pionowego rzędu trzech kropek. W starożytności pisano wyłącznie
kapitałą
(używanym na inskrypcjach i zwojach pismem o kształtach kanciastych) i
kursywą
(stosowaną od V. w. p.n.e. w pismach o charakterze urzędowym), dopiero w IX w. n.e. weszła w użycie
minuskuła
. Znaki diakrytycznePismo greckie posiada trzy
znaki diakrytyczne
na oznaczenie
akcentu
, dwa znaki diakrytyczne na oznaczenie dyftongów, dwa znaki diakrytyczne na oznaczenie
przydechów
oraz rzadko występujący znak tremy. Przydech (łac. spiritus) Zaczynające się od samogłoski lub dyftongu słowa greckie otrzymują przy tej samogłosce lub dyftongu znak diakrytyczny na oznaczenie przydechu. W dyftongach znak przydechu stawia się przy drugiej samogłosce z dyftongu. Są dwa znaki na oznaczenie przydechu: - ῾ – przydech mocny (spiritus asper) wymawiany podobnie jak polskie h,
- ᾿ – przydech słaby (spiritus lenis), niewymawiany.
Prócz samogłosek i dyftongów przydech otrzymuje litera ro. Jeśli znajduje się ona na początku wyrazu, litera ro zawsze otrzymuje przydech mocny. Podwójna litera ro, znajdująca się zawsze w środku wyrazu, otrzymuje przydech słaby nad pierwszą literą, przydech mocny nad drugą – często w typografii tych przydechów się nie zaznacza, jednak w transkrypcji zbitkę ρρ oddaje się z reguły jako rrh. Przykłady: - ἁρμονία – harmonia
- ἰδέα – idea, pojęcie
- Εὐρώπη – Europa
- ῥῶ – litera ro
- Βορρᾶς lub (rzadziej) Βοῤῥᾶς – Boreasz, wiatr północny
Oznaczanie akcentów Język grecki posiada trzy rodzaje akcentów. Wprowadzone przez gramatyków aleksandryjskich oznaczenia akcentów zaznaczane są przy każdym słowie, prócz nielicznych słów nieakcentowanych – (
enklityk
i
proklityk
). Akcenty te to akcent wysoki (łac. (accentus) acutus, gr. ὀξύς, ostry), akcent niski (łac. (accentus) gravis, gr. βαρύς, ciężki, stłumiony) i
akcent przeciągły
(łac. (accentus) circumflexus, gr. περισπώμενος, zagięty). Przykłady: - Acutus: φίλος – przyjaciel
- Gravis: Nie stoi nad pojedynczym wyrazem, występuje zawsze w toku zdania zastępując acutus stojący na ostatniej zgłosce wyrazu, o ile nie następuje po niej znak przestankowy lub enklityka.
- Circumflexus: δῆμος – lud
Akcenty i przydechy - Jeśli wyraz zaczynający się od samogłoski pojedynczej piszemy małą literą, znaki przydechu i akcentu stawiamy nad samogłoską.
- Jeśli wyraz zaczynający się od samogłoski pojedynczej piszemy dużą literą, znaki przydechu i akcentu stawiamy przed samogłoską
- Jeśli wyraz zaczyna się od dyftongu, znaki akcentu i przydechu stawiamy nad drugą literą dyftongu, niezależnie od tego, czy wyraz piszemy małą czy dużą literą
- Akcenty i przydechy przy dyftongach niewłaściwych z ι adscriptum lub subscriptum zapisuje się jak w wyrazach zaczynających się od pojedynczej samogłoski.
- acutus i gravis stawiamy po znaku przydechu, circumflexus nad znakiem przydechu.
Dyftongi Dyftongi greckie dzielą się na właściwe i niewłaściwe (wymawiane jako pojedyncza samogłoska). Właściwe to αι, ει, οι, υι, αυ, ευ, ηυ. Niewłaściwe to ᾳ, ῃ, ῳ, ου. Jeśli wyraz piszemy wielką literą, we wszystkich dyftongach duża jest tylko pierwsza litera składowa. Znak diakrytyczny przy dyftongach niewłaściwych ᾳ, ῃ, ῳ pochodzi od małej litery jota i nazywa się iota subscriptum. Jeśli dyftongi te piszemy wielką literą, pierwszą literę dyftongu zapisujemy jako wielką literę, jotę zapisujemy zaś obok, ale nie wymawiamy (nazywając ją wtedy iota adscriptum, tj. Αι, Ηι, Ωι). Ułatwieniem w określeniu czy Αι jest dyftongiem właściwym, czy nie, jest fakt, że w przydech i akcent w dyftongach właściwych stoi na drugiej głosce, w niewłaściwych zaś na pierwszej, np. dyftong właściwy: αἰ-Αἰ, dyftong niewłaściwy ᾀ-Ἀι. Zobacz więcej: fonetyka grecka Trema Koronis Znaki filologiczne Przykłady połączeń znaków diakrytycznych System politoniczny i monotonicznySystem politoniczny jest historycznym systemem ortografii języka greckiego kształtującym się od czasów hellenistycznych do końca czasów bizantyjskich. Dla języka nowogreckiego zastąpiono go w 1982 systemem monotonicznym, przy czym wielu Greków wciąż stosuje system politoniczny. Cechą charakterystyczną systemu politonicznego jest rozbudowana diakrytyka oddająca starożytną wymowę języka greckiego. System monotoniczny ortografii greckiej jest uproszczoną formą ortografii
języka nowogreckiego
wprowadzoną przez parlament grecki w
1982
, tak dla
Katharewusy
, jak i dla
Dimotiki
. Zastępuje on tradycyjne greckie akcenty (acutus, gravis i circumflexus) jednym, oznaczającym dotąd acutus (´). Porzuca także użycie spiritus asper i spiritus lenis. Uproszczenie ortografii motywowano faktem, że ortografia politoniczna jest skomplikowana i trudna do nauczenia się, znaki diakrytyczne systemu politonicznego nie oddają żadnych właściwości współczesnej wymowy, dając informację tylko o
etymologii
słów i ich wymowie starożytnej. System monotoniczny jest odrzucany przez wielu Greków, sądzących, że system politoniczny stwarza więź z przeszłością. Cerkiew grecka wciąż używa systemu politonicznego. Drukuje się w nim wciąż wiele książek. Fakt, że greka nie była w starożytności zapisywana za pomocą systemu politonicznego, który został wprowadzony stopniowo w czasach bizantyjskich, utrudnia jednak jego obronę.
Grekę klasyczną
wciąż powszechnie zapisuje się za pomocą systemu politonicznego.
Modlitwa Pańska
w systemie monotonicznym i politonicznymSystem monotoniczny | System politoniczny |
---|
Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς αγιασθήτω το όνομά σου· ελθέτω η βασιλεία σου· γενηθήτω το θέλημά σου, ως εν ουρανώ και επί της γης· τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον· και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών· και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού. αμήν. | Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφελήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ρῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. ἀμήν. | Interpunkcja greckaW języku greckim od okresu hellenistycznego stosuje się cztery
znaki interpunkcyjne
: Historia alfabetu greckiego Pismo linearne A i BPierwszym pismem Greków, używanym w
dialekcie mykeńskim
, było powstałe w XIV w. p.n.e.
pismo linearne B
, wywodzące się od najprawdopodobniej przedgreckiego
pisma linearnego A
. Odkrywcą pisma linearnego B jest
Arthur Evans
, odczytali je w
1952
brytyjski architekt
Michael Ventris
i filolog klasyczny
John Chadwick
. Nieodczytane pismo linearne A składa się z ok. 110 znaków, prawdopodobnie sylabicznych. Pismo linearne B składa się z ok. 90 znaków sylabicznych. Zapisywane było na tabliczkach glinianych (choć mogły istnieć też inne, mniej trwałe formy zapisu), przechowanych przede wszystkim w
Knossos
, a także w
Mykenach
,
Pylos
,
Tebach
i
Tirynsie
. Z pismem lineranym B spokrewnione jest zawierające 55 znaków sylabiczne pismo
cypryjskie
(sylabariusz cypryjski), zachowane do V w. p.n.e. Pismo linearne B było źle przystosowane do fonetyki języka greckiego, co jest prawdopodobną przyczyną braku znanych tekstów literackich z okresu mykeńskiego. Całkowicie wyszło z użycia wraz z wędrówką
Dorów
(XII w. p.n.e.). Powstanie alfabetu greckiegoAlfabet grecki wywodzi się najprawdopodobniej z alfabetu paleohebrajskiego (wschodniosemickiego), który jest przodkiem także
alfabetu fenickiego
i
alfabetu hebrajskiego
. Powstał w X lub IX w. p. n.e. na skutek kontaktów handlowych Greków z ludami
Lewantu
. Świadczy o tym podobieństwo kształtu liter, podobieństwo nazw liter i przekazy mitologiczne (zob.
Kadmos
). Pismo paleohebrajskie było pismem spółgłoskowym, Grecy zaadaptowali do zapisu samogłosek paleohebrajskie znaki oznaczające nie występujące w języku greckim spółgłoski laryngalne. Mimo dodania znaków oznaczających samogłoski alfabet grecki nie był doskonały, brakowało mu bowiem oznaczeń dwuznaków i rozróżnienia zapisu części samogłosek różniących się iloczasem (alfy, joty i ipsylonu), ponadto występowały znaki oznaczające zbitki spółgłosek. Według pewnych teorii współczesnych alfabet grecki nie wywodzi się od
alfabetu fenickiego
, a jedynie ma z nim wspólnego przodka, jeden z alfabetów anatolijskich bądź kananejskich. Mity o powstaniu alfabetu greckiegoMitografowie podają, że pięć samogłosek alfabetu greckiego oraz spółgłoski beta i tau wynalazły
Mojry
lub
Io
, siostra
Forneusa
. Pozostałe jedenaście spółgłosek wynalazł Palamedes, syn Naupliosa. Grecki bóg
Hermes
ujął głoski w pismo, którego znaki przypominały kliny, na podobieństwo toru lotu poświęconych mu
żurawi
*. Pismo to miał sprowadzić do Grecji
Kadmos
, zmieniając w nim jednak kolejność liter. Ze względu na to, że litera alfa przypomina kształtem woła i
Beocja
jest "krainą wołów", pozostawił ją na pierwszej pozycji – litera alfa znalazła się tam na znak tego, że greckie słowo alphe oznacza zeszyt, słowo alphein wynajdywać, a
Alfejos
jest największą rzeką (zob.
etymologia ludowa
). Pozostałe spółgłoski greckie mieli utworzyć Symonides z Samos i Epicharm z Sycylii, pozostałe dwie samogłoski mieli dodać kapłani
Apollina
by jedna samogłoska przypadała na każdą ze strun
liry
boga. Mitologiczny przekaz o przeniesieniu alfabetu do Grecji przez Fenicjanina Kadmosa jest jedną z przesłanek świadczących o jego fenickim pochodzeniu. Mitografowie rzymscy podają podobny
mit
o przeniesieniu alfabetu do
Italii
przez
Ewandera z Arkadii
. Jego matka
Karmenta
ustaliła piętnaście znaków
pisma łacińskiego
. * Podobieństwo pisma
Kadmosa
do klinów może wskazywać na pochodzenie alfabetu greckiego z
alfabetu ugaryckiego
, na co wskazuje też znaczne podobieństwo greckich nazw liter do odpowiadających im nazw
ugaryckich
pierwowzorów. Alfabet grecki sam z kolei dał początek bardzo wielu alfabetom, najbardziej znane to
alfabet łaciński
(poprzez
alfabet etruski
) oraz
cyrylica
. Inne języki zapisywane za pomocą alfabetu greckiegoInskrypcja w alfabecie frygijskim stanowiąca część Grobu Midasa w tzw. Mieście Midasa (tur. Midas Şehr) Alfabetu greckiego od starożytności do dziś używa się nie tylko do zapisu języka greckiego, ale też wielu języków ludów znajdujących się w zasięgu wpływów kultury greckiej. W starożytności za pomocą alfabetu greckiego zapisywano: - Większość języków
Azji Mniejszej
, np. będące w użyciu w latach 800-300 p.n.e. alfabety używane do zapisu języka
lidyjskiego
i
frygijskiego
były to nieznacznie zmodyfikowane wczesne formy alfabetu greckiego – podobnie jak alfabety ludów Italii.
- Niektóre
języki paleobałkańskie
, np.
język tracki
. Dla innych języków i dialektów używanych na obszarach sąsiadujących z terenami zamieszkanymi przez Greków, takich jak
język macedoński
, nie znamy żadnych ciągłych tekstów, a tylko zapisane alfabetem greckim pojedyncze słowa w tekstach greckich.
- W południowej
Francji
zachowały się inskrypcje w
języku galijskim
(ok. 300 p.n.e.).
- Tekst
hebrajski
Biblii
wydanej przez
Orygenesa
(Hexaplus).
- Język baktryjski (ok. 250-800 n.e.)
[1]
.
- Alfabet koptyjski to używany do dziś alfabet grecki uzupełniony od kilka liter z
demotyki
.
-
Język nubijski
w
Makurii
(obecnie
Sudan
) był do XV w. zapisywany alfabetem greckim uzupełnionym o trzy litery koptyjskie, dwa znaki wywodzące się z pisma
Meroe
, i dwuznakiem złożonym z dwóch greckich liter gamma do zapisu
ŋ
.
- Zachował się pochodzący z VIII w. tekst
arabskojęzyczny
zapisany alfabetem greckim.
W czasach nowożytnych za pomocą alfabetu greckiego zapisywano: -
Język turecki
prawosławnych
Turków
(Karmanlidów) często zapisywany był za pomocą alfabetu greckiego i nazywany "Karamanlidika".
- Od XV w. dialekt toskijski
języka albańskiego
. Drukarnia w Moschopolis w XVIII w. wydrukowała w alfabecie greckim kilka albańskojęzycznych tekstów. Dopiero w
1908
odbyła się konferencja w
Bitoli
, podczas której przyjęto i ustandaryzowano alfabet łaciński dla obu dialektów albańskich (toskijskiego i gegijskiego). Do dziś jednak mówiący dialektem arwantyjskim (odmianą dialektu toskijskiego)
Albańczycy
w Grecji używają opartego na greckim alfabetu arwantyjskiego.
- Pewne
dialekty południowosłowiańskie
zbliżone do współczesnego
macedońskiego
zachowały się jako zapisy w alfabecie greckim. Współczesny język macedoński używa jednak
alfabetu cyrylickiego
-
Język aromański
(zbliżony do
języka rumuńskiego
dialekt zamieszkujących Grecję
Wołochów
) zapisuje się często za pomocą alfabetu greckiego. Nie istnieje jeszcze ustandaryzowana ortografia języka aromańskiego, wydaje się jednak, że przyjmie się pismo łacińskie i ortografia języka rumuńskiego.
-
Język gagauski
, turecki język używany w
Mołdawii
(do 1957, kiedy przyjęto cyrylicę. Obecnie używa się alfabetu łacińskiego i ortografii wzorowanej na tureckiej).
- Surguch,
język turecki
używany przez niewielką liczbę prawosławnych w północnej Grecji.
- Urum, język używany przez pewne grupy
Tatarów
na
Krymie
, różny od języka Tatarów Krymskich, do XX w. zapisywano za pomocą alfabetu greckiego.
Alfabet grecki w HTMLZnaki klasycznego alfabetu greckiego w HTML to: Nazwa | Wymowa nowogrecka | Mała litera | Wielka litera |
Encja HTML
|
---|
Alfa
| a | α | Α | alpha, Alpha |
Beta
| w | β | Β | beta, Beta |
Gamma
| gh | γ | Γ | gamma, Gamma |
Delta
| dh | δ | Δ | delta, Delta |
Epsilon
| e | ε | Ε | epsilon, Epsilon |
Dzeta
| z | ζ | Ζ | zeta, Zeta |
Eta
| e | η | Η | eta, Eta |
Theta
| th | θ | Θ | theta, Theta |
Jota
| i | ι | Ι | iota, Iota |
Kappa
| k | κ | Κ | kappa, Kappa |
Lambda
| l | λ | Λ | lambda, Lambda |
My
| m | μ | Μ | mu, Mu |
Ni
| n | ν | Ν | nu, Nu |
Ksi
| ks | ξ | Ξ | xi, Xi |
Omikron
| o | ο | Ο | omicron, Omicron |
Pi
| p | π | Π | pi, Pi |
Rho
| r | ρ | Ρ | rho, Rho |
Sigma
| s | σ | Σ | sigma, Sigma |
Tau
| t | τ | Τ | tau, Tau |
Ipsylon
| i | υ | Υ | upsilon, Upsilon |
Phi
| f | φ | Φ | phi, Phi |
Chi
| ch | χ | Χ | chi, Chi |
Psi
| ps | ψ | Ψ | psi, Psi |
Omega
| o | ω | Ω | omega, Omega |
Bibliografia
Inne hasła zawierające informacje o "Alfabet grecki":
II wiek
...
I wiek
...
Brno
...
Janusz Józefowicz
...
Leonard Bernstein
...
Klaudiusz Ptolemeusz
...
1908
...
1863
...
Herodot
...
Termometr
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Alfabet grecki":
019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4)
...
010b. Rzym (plansza 12)
...
46. Wybrane konflikty na świecie (plansza 15)
...
|