Grób Jana Czekanowskiego na Powązkach

Jan Czekanowski (ur. 6 października 1882 w Głuchowie , zm. 20 lipca 1965 w Szczecinie ) – polski antropolog , etnograf , statystyk i językoznawca .

Uczęszczał do szkoły W. Górskiego w Warszawie a następnie przeniósł się do Libawy na Łotwie . W 1901 ukończył tam szkołę średnią. W 1902 zapisał się na uniwersytet w Zurychu . Studiował antropologię, anatomię, etnografię i matematykę. Był uczniem Rudolfa Martina, słynnego szwajcarskiego antropologa i autora klasycznego podręcznika Lehrbuch der Anthropologie, którego standardy do dziś są stosowane w antropologii.

Studia ukończył w 1906 , w 1907 obronił doktorat. Podjął pracę w Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie . Wziął udział w słynnej dwuletniej wyprawie antropologicznej do środkowej Afryki ( 1906 - 1907 ). Prowadził badania międzyrzecza rzek Kongo – Nil , uczestnicząc w ekspedycji księcia Adolfa Meklemburskiego. Po powrocie usystematyzował zebrane materiały antropologiczne i etnograficzne, które zostały wydane w pięciu tomach. W 1910 r. przeniósł się do Muzeum Antropologii i Etnografii w Petersburgu .

W 1913 został kierownikiem Zakładu Antropologicznego na Uniwersytecie we Lwowie , gdzie stworzył Lwowską Szkołę Antropologiczną oraz był rektorem w latach 1934-1936. Wprowadził nowatorską zasadę statystyki matematycznej. Mieszkał i pracował we Lwowie w latach 1913 - 1945 .

Po II wojnie światowej osiadł w Poznaniu , gdzie kierował Katedrą Antropologii UAM . Przeprowadził badania dynamiki rozwoju ludności w okresie 1937 - 1946 i strat ludnościowych Polski. Był zwolennikiem kierunku statystycznego w badaniach antropologicznych.

Jego córka Anna Czekanowska-Kuklińska , profesor muzykologii, rozwinęła metodę statystyki matematycznej w dziedzinie badań porównawczych nad melodiami ludowymi.

Jan Czekanowski piastował liczne funkcje naukowe i społeczne m.in. był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Statystycznego. W latach 1923 - 1924 był prezesem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika . 2 kwietnia 1962 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przyznał mu tytuł doktora honoris causa .

Napisał wiele książek, m.in.:

• Zarys antropologii Polski
• W głąb lasów Aruwimi
• Carnets de Route en Afrique Centrale (Dziennik wyprawy do Afryki Środkowej). (nie wydana)

Źródło

• Jan Czekanowski: Antropologia polska w międzywojennym dwudziestoleciu 1919-1939, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa 1949