|
Biblia Pauperum
Biblia PauperumBiblia Pauperum (
łac.
Biblia ubogich) w terminologii naukowej
księgoznawstwa
i
historii sztuki
odnosi się do dwu różnych typów ksiąg
późnośredniowiecznych
: -
Rękopiśmiennej księgi
zawierającej wyciąg z
Pisma świętego
, przede wszystkim ze
Starego Testamentu
, przedstawiający w skrócony i przystępny sposób wydarzenia biblijne. Tego rodzaju książki przeznaczone były dla studentów i niższego
kleru
. Określenie „ubogi" odnosiło się tu raczej do „duchowego ubóstwa" czy „prostoty" czytelników, ich niepełnego wykształcenia, niż do ich statusu materialnego. Ten rodzaj ksiąg nie zawierał zwykle żadnych ilustracji.
Strona z drzeworytniczej Biblia Pauperum z XV wieku. Pośrodku „Zwiastowanie”, po lewej „Kuszenie Ewy”, po prawej „Runo Gedeona” W najczęściej używanym obecnie znaczeniu termin Biblia pauperum odnosi się do jednego z rodzajów ksiąg (obok
Speculum Humanae Salvationis
, Bible moralisée i
Concordantia Caritatis
) zawierających typologiczne zestawienia obrazów ze
Starego
i
Nowego
Testamentu. Najwcześniejsze rękopiśmienne przykłady pochodzą z ok. połowy
XIV wieku
, później pojawiają się egzemplarze
blokowe
i
inkunabuły
. Typowa Biblia pauperum zawierała początkowo 36, później do 50 ilustracji. Każda z ilustracji zawiera pośrodku pojedynczą scenę z historii Nowego Testamentu (scena ta to tzw. „antytyp” w terminologii
egzegezy biblijnej
), umieszczoną między dwiema odpowiadającymi jej symbolicznie scenami ze Starego Testamentu (tzw. „typami”). Powyżej i poniżej tych scen umieszczone są po dwa wyobrażenia
proroków
starotestamentowych oraz odpowiednie teksty z ich proroctw odnoszące się do przedstawionych scen. Funkcja tego rodzaju ksiąg nie jest jasna, lecz służyły zapewne zakonnikom pomocą w kontemplacji treści biblijnych lub w zapamiętywaniu związków typologicznych między wydarzeniami Starego i Nowego Testamentu. Nazwa Biblia Pauperum dla takich ksiąg nie wywodzi się ze średniowiecza, lecz została im nadana zapewne w czasach nowożytnych przez bibliotekarzy katalogujących zbiory biblioteczne, za przykładem egzemplarza z
Wolfenbüttel
, na którym ktoś późniejszą ręką dopisał słowa Biblia pauperum. Być może słowo pauperes — „ubodzy” odnosić się tu miało do członków zakonów żebraczych.
Powszechnie spotykane jest stosowanie określenia Biblia pauperum w odniesieniu do innych średniowiecznych ksiąg ilustrowanych, lub innych dzieł sztuk obrazowych z okresu średniowiecza (malowideł ściennych, tablicowych, rzeźb kościelnych), którym przypisuje się funkcje dydaktyczne, albo też do całości sztuki średniowiecznej, której podstawowym zadaniem miałoby być przekazywanie treści religijnych ludziom nie znającym pisma. Takie pojmowanie słów Biblia pauperum wiąże się jednak z przestarzałymi poglądami na rolę ksiąg w średniowieczu, na dydaktyczne funkcje sztuki średniowiecznej, oraz na średniowieczne metody nauki religii. Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Biblia Pauperum":
Biskup
...
Adwentyzm
...
Wittenberga
...
Zbór
...
Kornel Ujejski
...
Pionier (Świadkowie Jehowy)
...
Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary
...
Chrześcijaństwo
...
List do Hebrajczyków
...
Medytacja ignacjańska
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Biblia Pauperum":
012. Islam (plansza 12)
...
Zabytki języka polskiego (plansza 12)
...
Antyk judajski - mądrość Biblii (plansza 2)
...
|
|
|
|