Louis Franchet d'Espérey
Louis Franchet d'Espérey
Marszałek Francji Marszałek Francji
Data i miejsce urodzenia	25 maja 1856   Francja , Mustaghanam
Data śmierci	3 lipca 1942
Przebieg służby
Lata służby	1924 – 1947
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Louis Félix Marie François Franchet d'Espérey (ur. 25 maja 1856 w Mustaghanam ; zm. 3 lipca 1942 w zamku de Amance) − francuski generał okresu I wojny światowej , marszałek Francji .

Urodził się w Mustaghanam (dzisiejsza Algieria ) jako syn oficera kawalerii formacji Chasseurs d'Afrique. Kształcił się w Szkole Wojskowej Saint-Cyr (specjalność piechota), którą ukończył w 1876 roku. Następnie ukończył Akademię Sztabu Generalnego. Długie lata służył w Algierii; uczestnik ekspedycji w Wietnamie , wojen kolonialnych w Indochinach Francuskich , Chinach (tłumił "powstanie bokserów" ) w 1900 roku oraz w Maroku ( 1912 ). W czasie wojny w Chinach był naczelnym dowódcą wojsk francuskich w rejonie Pekinu . Od 1908 roku był dowódcą brygady, a od 1912 dywizji. W 1913 roku został mianowany generałem dywizji i wyznaczony na dowódcę 1 Korpusu w Lille .

W początkach I wojny światowej , w ramach tzw. planu XVII generalnej ofensywy armii francuskiej, dowodził 1 Korpusem Armijnym w składzie 5 Armii gen. Charlesa Lanrezaca. W walkach 22 sierpnia 1914 roku, broniąc przepraw na rzece Maas, odrzucił atak przeważających sił niemieckich pod Charleroi . Po zakończeniu bitwy granicznej, 5 września (w przededniu kontrofensywy francuskiej nad Marną ), na rozkaz głównodowodzącego Joffre , zastąpił Lanrezaca jako dowódca 5 Armii. Jego armia w czasie bitwy nad Marną swoim prawym skrzydłem wspierała 9 Armię gen. Ferdynanda Focha , a lewym i centrum ugrupowania dokonywała pogłębienia luki pomiędzy niemieckimi 1 i 2 Armią. W marcu 1916 roku służył jako dowódca Wschodniej Grupy Armii. 27 grudnia 1916 roku zastąpił gen. Focha na stanowisku dowódcy Północnej Grupy Armii i uczestniczył w wiosennej operacji zaczepnej gen. Roberta Nivelle (ofensywa Nivelle'a). Od czerwca 1918 roku dowodził Armia Wschodnią w Macedonii w składzie 29 dywizji koalicyjnych wojsk ( Francji , Grecji , Serbii , Wielkiej Brytanii , Włoch i Rosji ), liczących łącznie ponad 400 tys. żołnierzy (10 dywizji greckich, 8 francuskich, 5 serbskich, 4 angielskie, 1 włoska i 1 rosyjska), zajmując pozycje od Morza Egejskiego do rzeki Strumy . W drugiej połowie września 1918 roku siłami Armii Wschodniej, przy przełamaniu na głównym kierunku siłami dywizji serbskiej, przerwał front bułgarski, w wyniku czego po dwóch tygodniach zostało podpisane zawieszenie broni w Salonikach na warunkach zwycięskiej Ententy .

W 1918 roku, w uznaniu dokonań na polu bitwy, został mu przez Serbów nadany najwyższy serbski stopień wojskowy vojvody , odpowiadający stopniu marszałka w armii francuskiej.

Został wyznaczony na Naczelnego Dowódcę Wszystkich Sił Sprzymierzonych na Bałkanach. Podpisał układy pokojowe z Turcją i Węgrami . We wrześniu 1918 otrzymał rozkaz o przerzucie części sił na Ukrainę. Niezadowolony z decyzji, wyraził się negatywnie w imieniu wojsk o niechęci podejmowania walki "w wielkiej i mroźnej Rosji".

Od marca 1919 roku Naczelny Komisarz Francji w południowej Rosji. 20 marca przybył do Odessy, pod którą podchodziły oddziały Armii Czerwonej. Opuścił Odessę, pozostawiając wojska białych, chociaż wcześniej obiecywał im wsparcie. Morzem udał się do Sewastopola . W 1919 roku dowodził operacjami przeciwko Węgierskiej Republice Rad . W połowie tego samego roku został wyznaczony na stanowisko inspektora Wojsk Północno Afrykańskich i Misji Zagranicznych.

Od 1920 roku członek Wyższej Rady Wojennej. W 1921 roku mianowany marszałkiem Francji. W latach 1923 - 1931 generalny inspektor Wojsk Francuskich w Afryce Północnej. W roku 1934 wybrany na członka Akademii Francuskiej.

W serbskiej stolicy ( Belgradzie ) jeden z bulwarów został nazwany jego imieniem.

Odznaczenia

• Krzyż Wielki Legii Honorowej

Bibliografia

• K. A Zalleskij Pierwaja mirowaja wojna. Prawitieli i wojennaczalniki, wyd. "WECZE" Moskwa 2000