Mojżesz Majmonides, rabbi Mosze ben Majmon, Rambam, Abu Imran Musa Ibn Majmun,
hebr.
רבי משה בן מיימון ,
arab.
موسى بن ميمون بن عبد الله القرطبي الإسرائيلي, (ur.
30 marca
1135
w
Kordowie (Kordobie)
, zm.
13 grudnia
1204
w
Kairze
) –
żydowski
filozof
(główny przedstawiciel
arystotelizmu
żydowskiego) i
lekarz
.
Życie
Majmonides w wyniku prześladowań religijnych opuścił około roku 1150
islamską
Hiszpanię
, studiował w
Fezie
teologię i medycynę, od roku
1165
osiadł w
Egipcie
. W
Kairze
został osobistym lekarzem sułtana
Saladyna
[1] oraz przywódcą tamtejszej gminy żydowskiej. Zajmował się handlem, medycyną, pisał prace z dziedziny prawa żydowskiego, medycyny, filozofii. Pochowany w
Tyberiadzie
w
Izraelu
; jego grób jest celem pielgrzymek.
Twórczość teologiczna
Był autorem najważniejszego średniowiecznego komentarza do
Talmudu
– "Księga przykazań" (Sefer ha-Micwot). Księga ta nie traktuje zasadniczo o metafizyce, lecz o teologii żydowskiej. Dzieło Majmonidesa przeznaczone było dla ludzi zaprawionych już w filozofii i nauce, którzy jednak nie wiedzieli, w jaki sposób uzgodnić wnioski nauki i filozofii z dosłownym znaczeniem Pisma Świętego. Stąd tytuł Przewodnik błądzących, a nie "wprowadzonych w błąd", jak niekiedy tłumaczono.
Trzynaście zasad wiary
W Komentarzu do Miszny sformułował tzw. Trzynaście zasad wiary, opisujących podstawy wiary judaizmu. Wiele wspólnot żydowskich włączyło ich recytację do swoich porannych modlitw. Jest wśród nich wyznanie wiary w przyjście Mesjasza (Moshiach): Wierzę z całkowitym przekonaniem w przyjście Mesjasza i mimo iż może się opóźnić, oczekuję Jego przyjścia codziennie[2].
Lista zasad wiary:
- Istnienie Boga
- Jedność Boga
- Duchowa i niecielesna natura Boga
- Wieczna natura Boga
- Jedynie Bóg powinien być przedmiotem kultu
- Objawienie Boga przez proroków
- Wyższość Mojżesza w stosunku do innych proroków
- Boże Prawo dane na Synaju
- Niezmienność Tory jako Bożego Prawa
- Boża presciencja (przedwiedza) ludzkich działań
- Nagroda z dobro, kara za zło
- Przyjście Mesjasza żydowskiego
- Zmartwychwstanie umarłych[3]
Twórczość filozoficzna
Podobnie jak w przypadku filozofów arabskich, w których ślady poszedł Majmonides, dzieło jego pozostawało zarówno pod natchnieniem neoplatonizmu, jak i arystotelizmu; akcentując wszakże zaznaczone już u Ibn Dauda momenty, Majmonides wyraźnie umieszcza na pierwszym miejscu
Arystotelesa
. Fakt ten wyjaśnia niezaprzeczalny wpływ, jaki Majmonides wywarł na filozofów chrześcijańskich w nadchodzącym stuleciu, szczególnie zaś na św.
Tomasza z Akwinu
. Według doktora żydowskiego nauka Prawa Bożego i filozofia to dwie – posiadające różny charakter – formy wiedzy; muszą też respektować naturę metafizyki ci, którzy oczekują od niej racjonalnego potwierdzenia wiary religijnej. W przeciwieństwie do
Ibn Gabirola
Majmonides utrzymuje, że czyste inteligencje nie posiadają materii oraz że materia ciał niebieskich różni się od materii ciał ziemskich.
Dzieła
Głównymi dziełami Majmonidesa były:
- Przewodnik błądzących (More Newuchim)[4], napisany między
1185
a
1190
r.[5] – podstawowe dzieło filozoficzne Majmonidesa. We wstępie zawarta została klasyczna formuła zasad doktrynalnych judaizmu oraz podstawy
racjonalistycznych
poglądów filozoficznych, które wywarły wpływ na filozofię
scholastyczną
.
-
Powtórzenie Tory
, inny tytuł Silna dłoń (
Miszne Tora
, Jad Ha-Chazaka) (
1180
), którego częścią jest Księga przykazań (Sefer ha-Micwot) – wielka kodyfikacja prawa żydowskiego, wyodrębniająca i omawiające 613 przykazań prawa Mojżeszowego. Była ona podstawą wszystkich późniejszych komentarzy do prawa żydowskiego.
- Komentarz do Miszny (Perush ha-Mishnah) - napisany w celu podniesienia rangi Miszny, jako samodzielnego, pełnoprawnego źródła studiów. Miał służyć zarówno jako wstęp do Talmudu jak i jego rewizja, poprzez przegląd różnych interpretacji ze wskazaniem właściwych[6].
Przypisy
- ↑ Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura - Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 416. .
- ↑ Roy H. Schoeman: Salvation is from the Jews (John 4:22). The Role of Judaism in Salvation History from Abraham to the Second Coming. San Francisco: Ignatius Press, 2003, s. 74. .
- ↑ Traktat Sanhedryn, rozdz. 10
- ↑ Zob.
w przekładzie polskim
- ↑ Por. Isadore Twersky: Maimonides. w: Understanding Rabbinic Judaism. From Talmudic to Modern Times. Jacob Neusner (red.). Nowy Jork: Ktav Publishing House, 1974, s. 202. .
- ↑ Isadore Twersky: Maimonides. w: Understanding Rabbinic Judaism. From Talmudic to Modern Times. Jacob Neusner (red.). Nowy Jork: Ktav Publishing House, 1974, s. 195. .
Linki zewnętrzne