Goździk brodaty
Goździk brodatyGoździk brodaty (Dianthus barbatus
L.
) –
gatunek
rośliny wieloletniej
należący do rodziny
goździkowatych
. Rośnie dziko w Azji na obszarze Chin i Korei Północnej oraz w środkowej, wschodniej i południowej Europie[2]. W Polsce jest często uprawiany, czasami dziczeje (
ergazjofigofit
). W Europie zaczęto go uprawiać od XVI wieku. W języku angielskim kwiat ten znany jest jako Sweet William (słodki William) ale etymologia tej nazwy nie jest znana. Według różnych źródeł może się ona wywodzić od nazwiska arcybiskupa Williama z Yorku, króla
Williama Zdobywcy
lub
księcia
Williama, diuka Cumberlandu. Według jeszcze innej teorii "william" jest zniekształconym francuskim słowem oilett (oczko). Morfologia-
Pokrój
-
Bylina
tworząca luźne darnie o wysokości 30–70 cm.
-
Łodyga
- Wzniesiona, prosta, naga, gruba i rozgałęziająca się.
-
Liście
-
Ulistnienie
naprzeciwległe. Liście eliptycznolancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez
przylistków
, o szerokości 5–20 mm. Są jednonerwowe i zrośnięte nasadami.
-
Kwiaty
- Zebrane po 5–30 w gęste, główkowate
wierzchotki
. Kwiaty są siedzące, lub wyrastają na krótkich szypułkach.
Kielich
sztywny, złożony z 5 zrośniętych działek, korona z 5 wolnych płatków ząbkowanych na szczycie. U typowego gatunku jest ona pojedyncza, czerwonego koloru, u odmian ogrodowych jest pełna w różnych odcieniach czerwieni, często wielobarwna. Wewnątrz kwiatu 1 słupek i 10 pręcików.
-
Owoc
-
Torebka
otwierająca się 4-ząbkami.
Nasiona
miseczkowate.
Biologia i ekologiaKwiaty
przedprątne
, kwitną od czerwca do września,
zapylane
przeważnie przez
motyle
. ZastosowanieUprawiany jest jako
roślina ozdobna
, zwykle na kwiat cięty lub na rabatach. W uprawie występują zazwyczaj odmiany ogrodowe, które powstały w wyniku skrzyżowania z
goździkiem chińskim
,
goździkiem kartuzkiem
i in. Cechują się one karłowatym wzrostem, większymi i bardziej kolorowymi kwiatami, niż u typowego gatunku. Kwiaty te często są wielobarwne, z plamkami na płatkach i plamą w środku. Uprawiane są jako
rośliny dwuletnie
. UprawaUprawiany jest przeważnie z nasion. Nasiona wysiewa się do inspektu od maja do czerwca, siewki wymagają pikowania gdy mają 3–4 liście. Do gruntu wysadza się pod koniec lipca lub z początkiem sierpnia. Wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb o stałej wilgotności. ZmiennośćWystępuje w dwu podgatunkach[2]: - Dianthus barbatus subsp. barbatus (
syn.
Caryophyllus barbatus (L.) Moench)
- Dianthus barbatus L. subsp. barbatus var. asiaticus Nakai – występuje w Chinach i północnej Korei
- Dianthus barbatus L. subsp. barbatus var. barbatus – występuje w Europie.
- Dianthus barbatus L. subsp. compactus (Kit.) Stoj. (syn. Dianthus compactus Kit.) – występuje w Europie. Według niektórych ujęć taksonomicznych uważany jest za odrębny gatunek –
goździk skupiony
[3]
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Caryophyllales
(
ang.
). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2009-10-07].
- ↑ 2,0 2,1
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-01-25].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Biodiversity of Poland. Vol. 1. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2002. .
Bibliografia- Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. .
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. .
- Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
Inne hasła zawierające informacje o "Goździk brodaty":
Ajschylos
...
Mazurski Park Krajobrazowy
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Bolesław V Wstydliwy
...
1420
...
Beskid Żywiecki
...
Zakon krzyżacki
...
Werona
...
Asklepios
...
Cywilizacja Majów
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Goździk brodaty":
211. Kształtowanie się szaty roślinnej Polski (plansza 3)
...
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 13)
...
Typy owoców (plansza 7)
...
|