Najwcześniejsze dzieje
Ciągłość udokumentowanej źródłami historii zasiedlenia tego miejsca sięga blisko 1850 lat. Zanim jednak udokumentowane dzieje się rozpoczęły w miejscu wschodniej Legnicy, na wzniesieniu przy dzisiejszej ulicy Spokojnej, istniał gród. Osada ta należała do ludności
kultury unietyckiej
o czym świadczą zgromadzone artefakty. W czasach antycznych istniał na terenie miasta osada zwana
Lugidunum
, według analiz stolica plemienia
Lugiów
. Została ona odwzorowana na
antycznej
mapie
Klaudiusza Ptolemeusza
z lat 142 – 147 naszej ery.[1] O tym, że miejscowość ta jest dzisiejszą Legnicą, informuje skorowidz nazw historycznych Orbis Latinus[2] oraz wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości
Śląska
. Inne źródła są podstawą hipotez identyfikujących Lugidunum jako
Głogów
; jednak z punktu widzenia danych archeologicznych o zasiedleniu Śląska przez
Celtów
przypuszczenia te wydają się błędne.
Średniowiecze
Pierwsze udokumentowane ślady osadnictwa
Słowian
na terenie Legnicy pochodzą z VIII w. Istniał tu już wtedy
gród
obronny. Legnica była centralnym grodem plemienia
Trzebowian
. Nazwa miasta pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie pisanym
Bolesława Kędzierzawego
, zwierzchniego księcia
Polski
, w
1149
r. U podnóża piastowskiego zamku, dzięki nadanym
prawom magdeburskim
zaczęło rozwijać się prężnie
miasto
. Tutaj bowiem krzyżowały się ważne szlaki handlowe średniowiecznej
Europy
– z
Niemiec
, poprzez
Wrocław
i
Kraków
do
Kijowa
oraz z
Wielkopolski
na Południe. Takie usytuowanie sprzyjało osadnictwu oraz rozwojowi handlu i rzemiosła.
W
1241
r. pod Legnicą obok obecnej miejscowości
Legnickie Pole
rozegrała się słynna bitwa z
Mongołami
(
bitwa pod Legnicą
). Legnica była w tym czasie miastem o równorzędnym znaczeniu politycznym co
Wrocław
. W roku
1248
książę
Bolesław II Rogatka
ustanowił Legnicę stolicą
księstwa legnickiego
, które istniało także w formie legnicko-brzeskiego do roku
1675
. Funkcje stołeczne; dla państwa (od XVI wieku o obszarze ok. 10 tys. km2); sprawowała więc przez 427lat. Warto też dodać, że także za czasów
Bolesława Wysokiego
,
Henryka I
,
Henryka II
to z Legnicy wychodziły decyzje polityczne ważne dla dużej części Polski. Legnica i jej zamek były bowiem główną rezydencją Piastów Śląskich
W Legnicy urodził się słynny naukowiec
Witelo
, który po
1268
r. napisał w swoim dziele Perspektywy "Lignitz castrum Poloniae"("Legnica gród Polski"). W
1329
r. liczyła już ponad 10 tysięcy mieszkańców. Dwór książęcy, a po nim
mieszczaństwo
szybko przeszli na
protestantyzm
.
Czasy nowożytne
Legnica i tereny przyległe na mapie z
1561
roku
Do
1675
r., do śmierci księcia
Jerzego Wilhelma
, miasto było siedzibą potomków królewskiej dynastii
Piastów
. W Legnicy przez wiele wieków ścierały się wpływy polskie, czeskie i niemieckie. Miasto przechodziło kolejno pod panowanie
Habsburgów
i
Hohenzollernów
.W
1516
roku po śmierci Fryderyka I władzę w Legnicy przejął jego syn
Fryderyk II
. Jego rządy przypadają na okres powstania i rozkwitu reformacji. Legnica była dużym ośrodkiem tego ruchu, rozwijającego się z pełną aprobatą księcia legnickiego. Fryderyk II już w dokonał w nim podziału księstwa między dwóch swoich synów, Legnica przypadła
Fryderykowi III
. Jednak w
1556
r. został on pozbawiony Legnicy, gdyż zaangażował się w spisek książąt niemieckich przeciwko
cesarzowi
. Władzę w mieście objął zarządca króla czeskiego, a później starszy syn Fryderyka
Henryk XI
. Kolejnymi władcami byli: Fryderyk IV – brat Henryka XI, po jego śmierci miasto przeszła na syna
Jerzego II Brzeskiego
–
Joachima Fryderyka
, po którym dziedziczył Legnicę jego syn
Jerzy Rudolf
. Po śmierci w
1653
Jerzego Rudolfa władzę objął jego bratanek Ludwik IV, od
1663
następcą jego był najpierw jego brat Jerzy III a 7 miesięcy później trzeci z braci
Chrystian
. Zmarł on jednak w
1672
i rządy objęła jako regenta wdowa po nim Ludwika, ponieważ ich jedyny żyjący syn
Jerzy Wilhelm Legnicki
był niepełnoletni.
W
XVI wieku
wraz z rozwojem
renesansu
następuje również odrodzenie się kultury dworu legnickiego, dużą rolę w tym odegrali
Fryderyk II
,
Fryderyk III
,
Jerzy Rudolf
. Fryderyk II objąwszy rządy w księstwie uczynił Legnicę jednym ze znaczniejszych ośrodków kultury na
Śląsku
. W roku
1526
za jego rządów utworzono w mieście
Uniwersytet
; uczelnię luterańską, na której wykładowcami byli m.in. Bernard Ziegler, Kaspar Schwenkfeld, Werner, Valentin Trotzendorf. Wykłady tego uniwersytetu odbywały się prawdopodobnie przy kościele św. Jana na trzech wydziałach: teologicznym, filozoficznym, i prawniczym. Po niespełna trzech latach funkcjonowania uniwersytetu, został on rozwiązany. Przyczyny upadku były wielorakie, a przede wszystkim rozbicie profesorów na dwa obozy, z których każdy odmiennie interpretował naukę Lutra, jak również trudności materialne,. Książę Fryderyk Wielki był też
mecenasem sztuki
o czym świadczy m.in. wspaniała brama renesansowa piastowskiego
zamku w Legnicy
. Za czasów tego księcia Legnica stała się również centrum ruchu reformacyjnego na
Śląsku
.
Nowy rozwój kultury nastąpił wraz z objęciem rządów w księstwie przez
Jerzego Rudolfa
, który był człowiekiem światłym, wybitnym bibliofilem, alchemikiem amatorem. W czasie swego panowania troszczył się o rozwój drukarstwa legnickiego. W XVI wieku wraz z
Odrodzeniem
szata architektoniczna miasta zyskała na okazałości. Do dawniejszych budowli sakralnych, kościołów i klasztorów doszły nowe obiekty architektury renesansowej. Ważny okres przebudowy i rozbudowy umocnień fortyfikacyjnych przypadł na rządy Fryderyka II, kiedy
sułtan
Soliman po pobiciu
Węgier
w
1529
roku zagroził bezpośrednio koronie czeskiej i miastom śląskim. Aby zabezpieczyć swoją rezydencję i całe miasto, Fryderyk przeprowadził gruntowne praca budowlane. Praca te uczyniły wprawdzie z miasta silną fortecę, pociągnęły jednak za sobą całkowite zniszczenie szeregu monumentalnych budowli sakralnych, które stały na terenie zaplanowanych wałów. Zostały zburzone i zniknęły z powierzchni takie budowle, jak klasztor benedyktynek. W. Bożego Ciała czy jedna z najpiękniejszych wówczas świątyń, kolegiata św. Grobu. Wraz z przeprowadzonymi pracami fortyfikacyjnymi została wzniesiona w
1533
r. nowa brama wschodnia zamku piastowskiego.
Odrodzenie i reformacja, przypadające szczególnie na okres panowania Fryderyka II, były dla Legnicy okresem świetności oraz dalszego postępu specjalizacji zawodowej i techniki produkcji. Ale kiedy zaczęła działać kontrreformacja, w najsilniejszej w tym czasie ostoi protestantyzmu na
Śląsku
, jakim była Legnica, szykany władzy cesarskiej oraz ucisk fiskalny skierowany przeciwko protestanckiej w większości ludności rzemieślniczej wywołały okresowo masową emigrację rzemieślników.
W okresie
wojny trzydziestoletniej
Jerzy Rudolf przeprowadził w Legnicy liczne prace fortyfikacyjne na zamku i w mieście. W początkowej fazie wojny miasto nie odczuło jej konsekwencji, można wręcz zauważyć pewien rozkwit, jednak już w latach późniejszych sytuacja uległa zmianie. Miasto musiało płacić kontrybucje
Wallensteinowi
, a żołnierze stacjonujący w okolicach Legnicy dopuszczali się rabunków i grabieży. W
1633
roku po uprzednim spaleniu przedmieścia do miasta wkroczyły wojska cesarskie i chociaż wycofali się z miasta to w roku
1639
Legnica znowu została obsadzona przez żołnierzy cesarskich. Od tego roku nad miastem wisiało bez przerwy niebezpieczeństwo szwedzkie. Na okres wojny 30-letniej przypada wybuch w Legnicy kilku
epidemii
, a także poważne straty demograficzne i upadek gospodarczy miasta na całe dziesięciolecia. Rządy ostatnich
Piastów
stanowią pomyślny okres w dziejach Legnicy. Zaraz po wojnie rozpoczęto odbudowę zniszczeń do czego namawiał Jerzy Rudolf. Daleko też było Legnicy do zaludnienia sprzed wojny 30-letniej, również handel nie wrócił do poprzedniego stanu. Ostatni
Piastowie
robili wiele by zapewnić pomyślny rozwój gospodarczy Legnicy czemu miało służyć odnowienie i potwierdzenie szeregu przywilejów miejskich. W tym okresie miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków oświaty i kultury na
Śląsku
, a także z najpoważniejszych miejsc produkcji książki. Założono tutaj u schyłku
XVI wieku
oficynę drukarską, która w
XVII wieku
przeżywała renesans. Rozrywki dostarczały mieszczanom wszelkiego rodzaju uroczystości i obchody kościelne, cechowe, szkolne, rodzinne, a przede wszystkim państwowe.
Po śmierci
Jerzego Wilhelma
z prawem do schedy piastowskiej wystąpił jego przyrodni brat August. Starania te zakończyły się jednak fiaskiem, gdyż cesarzowi było bardziej na rękę przejęcie tych terenów w bezpośrednie władanie. Prowadzona przez
Habsburgów
polityka nietolerancji religijnej odbiła się zdecydowanie niekorzystnie na życiu gospodarczym Legnicy. Na skutek prześladowań wielu mieszczan emigrowało z miasta. Równie fatalne skutki miała ekonomiczna polityka Habsburgów. Faworyzowała bowiem ona zdecydowanie
szlachtę
i jej interesy gospodarcze. Mimo zubożenia miasta trwał ożywiony ruch budowlany, dotyczyło to także budownictwa publicznego i sakralnego. Księżna
Ludwika
postanowiła wznieść w Legnicy tuż przy kościele Św. Jana
mauzoleum
, poświęcone pamięci książąt śląskich z dynastii piastowskiej. Do obiektów sakralnych wybudowanych w tym okresie należy: powstałe w pobliżu kościoła Św. Jakuba okazałe kolegium jezuickie. Przełom
XVII
i
XVIII wieku
zaznaczył się znacznym ożywieniem szkolnictwa legnickiego. W
1700
r. zostało otwarte 6-klasowe kolegium jezuickie. Po wieloletnich staraniach w
1708
roku powołano do życia w Legnicy tzw. Akademię Rycerską. Była to szkoła stanowa, wzorowana na podobnych zakładach istniejących w monarchii habsburskiej i w
Rzeszy Niemieckiej
. Mogła się w niej kształcić jedynie młodzież szlachecka zarówno protestancka, jak i katolicka. Nauka trwała trzy lata. Wykładano uczniom
prawo
,
literaturę
,
filozofię
,
historię
,
politykę
,
geografię
,
genealogię
,
heraldykę
,
matematykę
, sztukę fortyfikacji i artylerii oraz
architekturę
. Obowiązkowym przedmiotem była też nauka
języka francuskiego
, a także lekcje jazdy konnej, fechtunku i tańca.
Z
wojen śląskich
Legnica wyszła bez poważniejszych zniszczeń, choć zwłaszcza podczas
wojny siedmioletniej
w jej pobliżu toczyły się intensywne działania wojenne. Od
1742
roku Legnica stała się miastem garnizonowym. Ponadto w tym czasie była terenem ciągłych przemarszów i kwaterunków większych lub mniejszych jednostek wojskowych. Po latach zastoju, a nawet regresu spowodowanego wojnami śląskimi i ich skutkami od lat 80.
XVIII wieku
w życiu ekonomicznym Legnicy dale się zauważyć pewne ożywienie związane z powstaniem
manufaktur
. Już w
1787
roku istniała wytwórnia skór, manufaktura sukiennicza i wełniana. W tym też roku w Legnicy było 41
cechów
. W
1758
roku władze pruskie zarządziły likwidację twierdzy legnickiej, rozpoczęła się wówczas niwelacja wałów, pozostawiono jednak mury miejskie wraz ze starą fosą. Podupadł zupełnie zamek.
W tym czasie nastąpiło również ożywienie życia umysłowego i kulturalnego. W drugiej połowie
XVIII wieku
nastąpiło znaczne ożywienie życia umysłowego i kulturalnego Legnicy.
U początku
XIX wieku
Legnica była niewielkim prowincjonalnym ośrodkiem, obejmującym w obrębie murów około 600-700 domów, na przedmieściach niespełna 200, liczącym nieco ponad 7000 mieszkańców. Niektóre instytucje i urządzenia nosiły wyraźne cechy zacofania, zaniedbana była zabudowa rynku, kanalizacja, cmentarze, organizacja władz miejskich, opieki społecznej, szkolnictwa. Rok
1806
zaczynał się dla Legnicy pod znakiem wojny. W pierwszych jego tygodniach przez Legnicę przeciągnął rosyjski korpus powracający spod
Austerlitz
. Następnie wkroczyły wojska napoleońskie, okupacja trwała do
1808
roku. Ważnym wydarzeniem dla Legnicy było przeniesienie z
Głogowa
nowo utworzonej
rejencji
dolnośląskiej. Czas wojen był trudny dla miasta – rzemiosło i handel zaledwie wegetowały, ostry kryzys ogarnął sukiennictwo. Wojna
1812
roku wprawdzie rozgrywała się z dala od
Śląska
, ale już z końcem lutego
1813
roku wkroczyły do miasta oddziały rosyjskie. Jednak kilka miesięcy na powrót była pod okupacją napoleońską.
26 sierpnia
między Legnicą a
Złotoryją
doszło do bitwy nad
Kaczawą
, w której sprzymierzeńcy rosyjsko-pruscy odnieśli zwycięstwo, a miasto ponownie przeszło w ich ręce.
Dłuższy okres pokoju i stabilizacji po kongresie wiedeńskim stwarzał ogólniejsze warunki pomyślniejszego rozwoju. U przełomu
XVIII
i
XIX wieku
istniało w Legnicy tylko kilka manufaktur, liczących się na
Śląsku
. Wyraźne ożywienie rozwoju przemysłu nastąpiło w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. W rzemiośle najliczniejszą grupę stanowili szewcy i krawcy, dalej piekarze, stolarze. Natomiast rozwój handlu w Legnicy ocenia się jako przeciętny, nie otwierający większej perspektywy na przyszłość. Lata
1807
-
1870
przedstawiały się w dziejach Legnicy jako okres obfitujący w istotne dla jej losów wydarzenia. Zmienił się w
Prusach
układ stosunków, następowały zmiany w strukturze ekonomiczno społecznej kraju, a razem z tym i w pozycji miasta, mieszczaństwa, inteligencji. Przekształcenia te znalazły w Legnicy swe odbicie – przeobraża się wtedy stopniowo miasto, jego wygląd, zasięg, zarząd, a równocześnie i społeczeństwo. Tworzą się podstawy pod wielkomiejski rozwój nowoczesnej, na razie kapitalistycznej Legnicy, wchodzącej w epokę przewrotu przemysłowego.
Legnica już przed zjednoczeniem
Niemiec
zaliczała się do większych ośrodków miejskich. W
1871
r. legitymowała się liczbą ponad 23 tys. mieszkańców. Na ten okres przypada również ożywienie życia gospodarczego. Dotyczy to głównie: przemysłu fabrycznego – zwłaszcza dwa jego działy: szlifierski i ceramiczny; przemysłu mineralnego; metalowego – reprezentowanego przez takie działy jak: mosiężny, zabawkarski, wyrobów ze stali i srebra; a także przemysłu maszynowego. Poza tymi gałęziami przemysłu rozwijał się w Legnicy przemysł drzewny i odzieżowy. Zmiany gospodarcze i związany z tym rozwój wpłynął na to iż do roku 1914 miasto osiągnęła ponad 70 tys ludności, w porównaniu więc z rokiem 1871 był to wzrost o blisko 300%.
Szkolnictwo ludowe Legnicy na początku lat 70. przeżyło poważny wstrząs, związany z zapoczątkowaniem polityki
kulturkampfu
. W sumie w tych latach działało w mieście 6 szkół ludowych, obok nich istniało szkolnictwo średnie ogólnokształcące i zawodowe. W znacznym stopniu zwiększyło się również zainteresowanie życiem kulturalnym, rozrywki dostarczał zarówno teatr, który miał już bogatą tradycję, ale także powstałe w
1907
roku pierwsze kino. . Powstały pierwsze manufaktury. Rozwojowi miasta sprzyjała rozbudowa dróg bitych oraz
infrastruktury
komunalnej i komunikacyjnej. W
1844
r. połączono Legnicę z
Wrocławiem
linią kolejową.
Współczesny kształt przestrzenny miasta określony został w końcu
XIX wieku
i na początku
XX wieku
Legnica stała się dużym ośrodkiem gospodarczym i administracyjnym
Dolnego Śląska
– siedzibą
rejencji
. Strukturę gospodarczą miasta cechowała duża różnorodność, obok przemysłu istniał dobrze rozwinięty handel i rzemiosło, funkcjonowała sieć banków. Znaczącą rolę w życiu miasta odgrywały ogrodnictwo, hodowla oraz przemysł rolno-spożywczy. Powstałe na początku
XIX wieku
Legnickie Towarzystwo Rolnicze organizowało coroczne wystawy zwierząt hodowlanych, roślin przemysłowych, maszyn rolniczych, owoców i kwiatów. W granicach miasta znajdowało się dużo terenów zielonych. W Legnicy tworzono liczne parki z egzotyczną roślinnością, ogrody,
palmiarnie
i wystawy kwiatów. Powstały trzy linie
tramwajowe
. Okres
pierwszej wojny światowej
okazał się dla miasta i jego mieszkańców szczególnie niekorzystny. W zasadzie ujawniło się to we wszystkich dziedzinach życia ludności. Z jednej strony narastały więc trudności natury finansowej, z drugiej gospodarcze i społeczno-polityczne. Oświata, opieka zdrowotna i system ubezpieczeń społecznych w zasadzie funkcjonował sprawnie. Mimo to zarówno sytuacja robotników, jak i innych warstw społeczeństwa ulegała wyraźnemu pogorszeniu. Czynnikiem sprawczym były warunki wojenne. Z jednej strony istniał system kartkowy, z drugiej – stale pogarszające się zaopatrzenie rynku. Wszystko to sprawiło, że Legnica – podobnie jak cała Rzesza – w
listopadzie
1918
roku stanęła przed perspektywą rewolucji.
Dynamiczny rozwój Legnicy przerwany został w
XX wieku
przez dwie kolejne wojny. Zwłaszcza
II wojna światowa
odcisnęła na gospodarce miasta negatywne piętno. W roku
1939
Legnica była hitlerowskim ośrodkiem kształcenia ukraińskich organizacji wojskowych, które wzięły następnie udział w agresji przeciwko Polsce we wrześniu
1939
. [3]
Historia współczesna
Od
1945
r. Legnica znalazła się w granicach
Polski
. Przez krótki okres była siedzibą nowych polskich władz na
Dolnym Śląsku
, ponieważ
Wrocław
był zbytnio zniszczony.
Legnica przez czas wojny była właściwie nienaruszona do czasu wejścia armii czerwonej (poza paroma kamienicami na przedmieściach), w maju 1945 wojsko radzieckie (przy milczącej aprobacie przełożonych)
podpaliło zabytkową starówkę
miejską. Zabytkowe miasto obróciło się w zgliszcza, większość budynków (poza kamienicą na ulicy Piekarskiej) władze PRL nie uratowały, wręcz przeciwnie w roku 1963 dokonały reszty zniszczenia wydając rozkaz zrównania średniowiecznego miasta z ziemią. W ten sposób Legnica stała się wzorcowym miastem socjalistycznym z blokami zamiast zabytków, co do tej pory jest widoczne.
Miasto stanowiło tymczasową siedzibę wojewody dolnośląskiego oraz większości urzędów wojewódzkich. W lipcu
1945
r. wybrane zostało na siedzibę
Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej
. Marszałek
Rokossowski
zażądał przeniesienia wszystkich urzędów oraz ludności polskiej do wydzielonej dzielnicy na przedmieściach (Kartuzy). Na przeprowadzkę dano 24 godziny, a późniejszy raport UB donosił: Przesiedlenie to przypominało pewne momenty z okresu okupacji niemieckiej, a stosowane do ludności żydowskiej przy wysiedleniach względnie organizowaniach getta.
Mieszkania były brutalnie zabierane przez Sowietów, którzy pozwalali zabierać tylko bagaż podręczny. Tysiące ludzi koczowało pod gołym niebem. Wydarzenia te wywołały falę ucieczek polskiej ludności z
Ziem Zachodnich
i pojawienie się plotek o masakrze Polaków przez Sowietów. Jesienią większość obiektów użyteczności publicznej była zajęta przez wojskowe władze sowieckie, wtedy też pozwolono na ponowne zasiedlanie miasta przez Polaków. W kwietniu
1946
r. zarząd miejski w Legnicy szacował, że było w niej 16 700 Polaków, 12 800 Niemców i ponad 60 000 Rosjan.[4]
W latach 60. w Legnicy umiejscowione było sowieckiego Dowództwo Zachodniego Kierunku Strategicznego. W razie wojny z
NATO
to stąd miał być kierowany atak. W związku z tym w miasto, siedzibę garnizonu radzieckiego wycelowanych było kilkanaście głowic nuklearnych
USA
(dane za monografią miasta Legnicy 1995 r.).
Swój wielkomiejski charakter Legnica zaczęła odzyskiwać bardzo powoli na początku lat 60. dwudziestego stulecia w związku z odkryciem w okolicy przez
Jana Wyżykowskiego
bogatych złóż
miedzi
i powstaniem
Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego
. Zadecydowało to o znacznej rozbudowie powstałej na potrzeby tzw. Starego Zagłębia Miedziowego w
1952
r.
Huty Miedzi
, a także powstaniu Zakładów Mechanicznych "Legmet" oraz Fabryki Przewodów Nawojowych "Elpena".
W nowym, wprowadzonym w
1975
r., podziale administracyjnym kraju Legnica stała się siedzibą władz wojewódzkich i – ponownie – jednym ze znaczących ośrodków administracyjnych Dolnego Śląska. Był to początek odzyskiwania przez miasto miejsca na mapie gospodarczej Polski.
Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku Legnica przeżywała
eksplozję demograficzną
. Pomiędzy latami 1985 a 1990 miasto zyskało około 20 000 nowych mieszkańców co stanowiło około 25% poprzedniej liczby ludności, Legnica awansowała pierwszy raz w swej historii do grona miast ponad 100 tysięcznych. Taki stan rzeczy pociągnął za sobą budowę kolejnego sypialnego osiedla - Piekar C.
W najnowszych dziejach miasta warto odnotować cztery wydarzenia. Pierwsze – to wyznaczenie w marcu
1992
r. Legnicy na stolicę nowo utworzonej
Diecezji Legnickiej
Kościoła rzymskokatolickiego
. Drugie – to opuszczenie we wrześniu
1993
r. Legnicy przez ostatniego żołnierza rosyjskiego. Trzeci to wizyta papieża
Jana Pawła II
w czerwcu
1997
r. i ostatnie, czwarte, to utrata statutu miasta wojewódzkiego w dniu 1 stycznia
1999
r.
Przypisy
- ↑
Oryginalna mapa Ptolemeusza
- ↑
Tekst Orbis Latinus
- ↑ "W Legnicy organizowano
Legion Ukraiński
. Składał się on z 2 batalionów („
Nachtigal
" i
„Roland"
) liczących ok. 700 ludzi. Wzięli oni udział w "wyzwalaniu"
Lwowa
i innych ośrodków
Małopolski Wschodniej
." [w:] Antoni Czubiński. Dzieje najnowsze Polski. WAW
1994
. str. 512.
- ↑
Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej