Okręty podwodne projektu 613 - typ
radzieckich
średnich
okrętów podwodnych
o napędzie
dieslowskim
. Budowane były w latach
1950
-
1958
. W
kodzie NATO
oznaczone jako Whiskey.
Historia konstrukcji
Projekt 613 czerpał z doświadczeń niemieckiego
U-boota
typ
XXI
, których dokumentację, 4 okręty oraz kilkadziesiąt nieukończonych jednostek Rosjanie zdobyli pod koniec
wojny
. Nowy radziecki projekt nie był jednak kopią U-boota, lecz dalszym ogniwem rozwojowym przedwojennej linii średnich radzieckich okrętów podwodnych serii IX (typu S), adaptującym część zaawansowanych niemieckich rozwiązań technicznych, m.in. kształt kadłuba lekkiego,
chrapy
i rozwiązania zmierzające do wzrostu prędkości podwodnej. W przeciwieństwie do oceanicznego Typu XXI, radzieckie okręty miały jednak mniejszą
wyporność
, zasięg i autonomiczność i były przewidziane przede wszystkim do operowania na mniejszych akwenach. Po raz pierwszy we flocie radzieckiej okręty otrzymały dość bogate wyposażenie radioelektroniczne.
Wstępny projekt zaakceptowano w październiku
1947
, projekt techniczny w
1948
. Budowę prototypowego okrętu S-61 rozpoczęto
11 kwietnia
1950
, zwodowano go
22 lipca
1950, a przyjęto okręt do służby
24 maja
1952
(przed nim przyjęto do służby okręt S-80 -
2 października
1951
). Wyprodukowano następnie do
1958
roku aż 215 okrętów tego typu, a następnie dalsze 21 okrętów na licencji w
Chinach
- była to najliczniejsza seria okrętów podwodnych zbudowana po wojnie. Budowano je przede wszystkim w stoczni nr 112 Krasnoje Sormowo w
Gorki
i nr 444 w
ukraińskim
Mikołajowie
, a także w
Leningradzie
i
Komsomolsku
nad Amurem.
Od
1956
roku z okrętów demontowano uzbrojenie artyleryjskie, co zwiększyło prędkość podwodną z 13 do 13,6 w. Większość okrętów weszła do służby w radzieckiej marynarce wojennej, a około 40 wyeksportowano (
Indonezja
- 12,
Egipt
- 8 lub 10,
KRLD
- 4 lub 5,
Polska
- 4,
Albania
- 4,
Syria
- 3,
Bułgaria
- 2). Na podstawie licencji i w oparciu o radzieckie części, od 1957 w Chinach zbudowano 21 okrętów.
12 okrętów radzieckich przebudowano na nosiciele pocisków rakietowych (6 - projektu 644 z dwoma pociskami P-5, 6 - projektu 665 z czterema pociskami P-5). 27 okrętów przebudowano według projektu 633W, miały one zwiększoną autonomiczność do 45 dni i nowocześniejsze wyposażenie elektroniczne. Od 1961 cztery okręty przebudowano na okręty dozoru radiolokacyjnego proj. 640, z zamontowaną stacją radiolokacyjną obserwacji powietrznej MR-200. Kilkanaście przebudowano na różne okręty doświadczalne. W
ZSRR
większość okrętów projektu 613 wycofano w
1977
, w niektórych marynarkach były używane do lat 90., m.in. w Chinach.
Okręt konstrukcji dwukadłubowej, całkowicie spawanej.
Kadłub sztywny
o przekroju cylindrycznym, dzielący się na 7 przedziałów, na zewnątrz kadłub lekki. Napęd: na powierzchni wody (lub pod
chrapami
): silniki diesla o mocy 4000 KM, pod wodą - silniki elektryczne o mocy 2700 KM.
Służba w Polskiej Marynarce Wojennej
W
Polsce
w latach
1962
-
1986
służyły:
Dane taktyczno-techniczne