Sobótka
SobótkaSanktuarium św. Anny Samotrzeciej / Matki Nowej Ewangelizacji Sobótka (niem. Zobten, Zobten am Berge) –
miasto
nad
Czarną Wodą
w
woj. dolnośląskim
, w
powiecie wrocławskim
, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Sobótka
, u stóp
Masywu Ślęży
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. wrocławskiego
. HistoriaPo raz pierwszy wzmiankowana w 1148 w bulli
Eugeniusza III
jako osada targowa (Sabath). Przywilej odbywania targów nadał osadzie książę
Bolesław I Wysoki
w 1193 roku. Od 1128 do 1134 fundacja
Piotra Włosta
dla zakonu
augustianów
(kanonicy regularni), którzy – aby wykorzenić wciąż żywe kulty pogańskie – na krótko utworzyli na szczycie Ślęży klasztor, bardzo szybko przeniesiony do wsi Górka a potem do
Wrocławia
. W 1221
Henryk Brodaty
na prośbę opata Witosława nadał jej prawa miejskie na
prawie średzkim
. W 1353 jako wiano księżniczki śląskiej przeszła w ręce królów czeskich. W 1399 król czeski
Wacław IV
ponownie lokował miasto na prawie magdeburskim. Podobnie jak większość Śląska splądrowana przez
husytów
w 1428. Wykupiona przez zakon augustianów w 1494. Przeżywała rozkwit w czasie habsburskich rządów w Czechach od
1526
roku. Poważnie zniszczona i wyludniona w czasie wojny 30-letniej (1618-1648) – z 1000 mieszkańców pozostało 200. Dawna zabudowa gotycka i renesansowa spłonęła w wielkim pożarze 1730. Od 1745 wraz z większością Śląska w granicach
Prus
. Od 1808 własny samorząd. Do 1810 roku (sekularyzacja dóbr kościelnych w Prusach) pozostawała własnością klasztorną. Od 1885 stacja na linii kolejowej
Wrocław
–
Świdnica
– zlikwidowanej w ruchu pasażerskim latem 2000. 1 czerwca 1934 na fali
germanizacji
dawnych nazw słowiańskich na
Śląsku
organizacje Landesamt für vorgeschichtliche Denkmalpflege oraz Zobtengebirgsverein zaproponowały nadprezydentowi prowincji śląskiej zmianę nazwy miasta na Siling a góry Ślęzy (
niem.
Zobtenberg) na Silingberg, aby utrwalić w nazwach żyjące na Śląsku w starożytności wschodniogermańskie plemię
Silingów
. Władze odmówiły ze względów ekonomicznych i praktycznych. Swoją nazwę zmieniła za to druga z postulujących organizacji – nazywając się Silingverein. Zdobyta przez Armię Radziecką 7 maja
1945
. W trakcie walk została zniszczona w 50 proc., odbudowana w latach 50.-60. W latach 70. przyłączono do Sobótki wieś Strzeblów. Historyczne nazwy miasta- 1148 – "Sabath"
- 1193 – "Sobath"
- 1200 – "Sobat"
- 1256 – "Czobotha"
- 1329 – "Zobota"
- 1336 – "Zobotka"
- 1343 - "Czoboten"
- 1399 - "Czobothen"
- 1404 - "Czobotaw"
- 1561 - "Zobten"
- 1938 - "Zobten am Berge"
Nazwa Sobótka pochodzi do odbywających się tutaj w soboty targów[1]. TeraźniejszośćWedług danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 6831 mieszkańców[2]. Wraz z sąsiednimi miejscowościami (Sulistrowiczki, Będkowice) stanowi zaplecze turystyczne pobliskiego Wrocławia. Znajduje się tu
Dom Turysty PTTK im. M. Stęczyńskiego
"Pod Wieżycą". W Sobótce znajdują się dwie szkoły podstawowe I im.
Janusza Korczaka
, II im.
Marii Skłodowskiej-Curie
gimnazjum Gminne im. Piotra Włostowica, Liceum Ogólnokształcące, Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy (dawny dom rekolekcyjny Jezuitów), Zespół Szkolno-Opiekuńczy oraz Dom Dziecka. W zachodniej części Sobótki znajdują się odkrywkowe kopalnie
granitu
i
skalenia
. Na rynku – plastyczna mapa Masywu Ślęży. Zabytki-
Sanktuarium
św. Anny Samotrzeciej (od 2005 dodatkowo Diecezjalne Sanktuarium Matki Boskiej Nowej Ewangelizacji) Legenda głosi, że figura św. Anny Samotrzeciej prawdopodobnie została przywieziona z Kijowa przez żonę
Piotra Włosta
w XII w. historycy sztuki określają powstanie figury na przełom XIII/XIV w. rzeźbiona w drzewie lipowym w stylu romańskim z elementami gotyckimi. Dla niej zbudowano kaplicę obecnie prezbiterium. W 1511 r. dobudowano do tylnej ściany kaplicy kościół gotycki, prawdopodobnie w tym samym czasie dobudowano do ściany wschodniej prezbiterium kapliczkę św. Anny. Od 2005 roku w ołtarzu głównym znajduje się XIX-wieczny obraz Matki Boskiej namalowany przez nieznanego artystę otrzymany z Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Przez cały okres kościół pełnił funkcję kościoła odpustowego i pogrzebowego. W czasie Kulturkampfu w 1875 r. władze pruskie odebrały katolikom kościół, w 1893 r. oddały. Wewnątrz kościoła ołtarz główny z 1720 r. w prezbiterium 5 figur św. Janów, przy filarach 4 gotyckie rzeźby (każda 2,5 m wys.)
- Matka Boska z Dzieciątkiem
- św. Anna Samotrzecia
- św. Augustyn (lub św. Mikołaj)
- św. Jadwiga Śląska.
- Na końcu nawy lewej ołtarz 14 św. Wspomożycieli z 1720 r. ambona z 1726 r. Obok sanktuarium dwie rzeźby średniowieczne "lew romański" oraz "grzyb" (fragment postaci ludzkiej).
- Kościół św. Jakuba Apostoła (parafialny) w stylu barokowym z fragmentami gotyckimi wybudowany w 1738 roku. Badania archeologiczne w kościele przeprowadzone w latach 50. XX w. wykazały, że obecny kościół jest trzecim kościołem wybudowanym w tym samym miejscu. Obraz św. Jakuba w ołtarzu głównym z ok. 1770 r., w prezbiterium figury św. Augustyna i św. Norberta z ok. 1725 r., ołtarze boczne NMP, w stylu barokowym, św. Jana Nepomucena również w stylu barokowym, ołtarz ukrzyżowania z z 1739 r. ambona z ok. 1650 r. przy głównym wejściu po prawej stronie znajduje się lew romański. Kościół został spalony w 1945 podczas zdobywania miasta, ostatecznie odbudowany i erygowany w listopadzie 1960 r.
- kościół "Najświętszego Serca Pana Jezusa" wybudowany w latach 30. XX w.
- tzw. "Zamek" w
Sobótce-Górce
dawny klasztor
augustianów
(do
kasaty
w
1810
), w którym obecnie znajduje się hotel,
- w centrum wiele domów z drugiej poł. XIX w. W najstarszym – dawnej własności augustianów – znajduje się Muzeum Ślężańskie z lapidarium,
- budynek plebanii z XVII/XVIII w.,
- nieczynny browar z poł. XIX w.
KościołyNa terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły: Demografia Ciekawostki- W weekend 21 i 22 czerwca miasto Sobótka było gospodarzem Dolnośląskiego Święta Ludowego.
- Miasteczko jest podzielone na części: Centrum, Strzeblów i Górka
Zobacz też Linki zewnętrznePrzypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Sobótka":
Seweryn Goszczyński
kaniowski
1831
– zbiór liryków Pobudka
1832
– Dziennik podróży do Tatrów
1834
–
poemat
Sobótka
1838
– pierwszy pełny polski przekład
Pieśni Osjana
1842
–
powieść
Król zamczyska
1870
...
Wicca
Walpurgii
30 kwietnia lub 1 maja1 listopadaWierzenia celtyckiePełny rozkwit wiosny.
Wróżki
[62].
Noc Kupały
lub Sobótka (ang. Litha)21 lub 22 czerwca21 grudniaSłowiańskie, prawdopodobnie neolityczne
Przesilenie letnie
.
Lughnasadh
lub Lammas1 ...
Granit
...
Zabytki romańskie w Polsce
...
Ślęża
...
Wałbrzych
należy
Lisia Sztolnia
, i była kopalnia węgla Thorez wraz szybami Julia i Sobótka. Obecnie
Muzeum Przemysłu i Techniki w Wałbrzychu
. Zabytkowe świątynieKościół pw. Matki ...
Władysław wrocławski
zamachu stanu na Henryka IV Prawego w 1277 r., w: Kwartalnik Historyczny, „Sobótka”, t. XXXI, z. 4, (1976), s. 550, za otruciem Henryka i ...
Henryk I Brodaty
mogli być król węgierski
Andrzej II
, tak Władysław Dziewuski, Bułgarka księżną opolską, Sobótka, nr 24, 1969, s. 164, oraz małopolski ród
Świebodziców-Gryfitów
, tak Władysław ...
Województwo dolnośląskie
...
Gabro
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sobótka":
Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 10)
Wrocław, Kąty Wrocławskie, Sobótka, Jelcz, Brzeg
...
Sieć osadnicza Polski (plansza 10)
Śląski, Opole, Racibórz
- 1217 Leśnica
- pomiędzy 1220-1232 Głuchołazy
- 1221 Sobótka
- 1223 Cieszyn, Nysa, Środa Śląska, Ujazd
- 1225 Biała
- przed 1226 ...
Geologiczne dzieje Polski (plansza 3)
...
|