nerka
nerka - (łac. ren) – narząd stanowiący najistotniejszą część układu wydalniczego większości zwierząt (głównie stałocieplnych). Nerki są narządem parzystym, którego kształt przypomina ziarno fasoli, są koloru ciemnoczerwonego.
Lokalizacja
Nerka jest parzystym narządem leżącym w jamie brzusznej w przestrzeni zaotrzewnowej. U człowieka nerki znajdują się po obu stronach kręgosłupa, za żołądkiem i pod wątrobą, prawa nieco niżej niż lewa, obie na wysokości ostatniego kręgu piersiowego i drugiego kręgu lędźwiowego. Przeciętna masa pojedynczej nerki wynosi od 130–170 g. Do wnęki nerki dochodzą dwa duże naczynia krwionośne: tętnica (najczęściej pojedyncza) i żyła nerkowa oraz dodatkowo naczynia limfatyczne. Ponadto z wnęki każdej nerki prowadzi też pojedynczy moczowód. Do górnej powierzchni nerek przylegają nadnercza (gruczoły wydzielania wewnętrznego). Nerkę otacza torebka włóknista oraz torebka tłuszczowa.
Budowa
Podstawową jednostką strukturalną nerki jest nefron. Nefron z kolei składa się z dwóch podjednostek strukturalnych, tj. cewek oraz kłębuszka nerkowego. Kłębuszek nerkowy (glomerulus renalis) składa się natomiast z kłębka naczyniowego i torebki nefronu (Bowmana). Liczba nefronów w ludzkiej nerce wykazuje zmienność osobniczą, średnio wynosi około 1 500 000 (1,5 mln) i jest ustalona od momentu urodzenia[1]. Wyróżnia się dwa rodzaje nefronów, o długiej i krótkiej pętli, tak zwane nefrony korowe i przyrdzeniowe. Z nefronów o krótkiej pętli zbudowana jest kora nerki, zaś nefrony o pętli długiej przenikają do ciemniejszego rdzenia nerki, który tworzy piramidy nerkowe. W wierzchołku każdej piramidy znajdują się brodawki nerkowe z polami sitowymi gdzie znajdują się ujścia przewodów wyprowadzających mocz przez kielichy nerkowe do lejkowatej miedniczki nerkowej, z której mocz odprowadza moczowód. Układ kielichowo-miedniczkowy oraz moczowód współtworzą górne drogi moczowe, zaś pęcherz i cewka moczowa – dolne drogi moczowe.
Działanie
Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pierwsza cześć nefronu – kłębuszek nerkowy – składa się z sieci dziwnej, tętniczo-tętniczej, naczyń włosowatych, otoczonej torebką Bowmana. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego w naczyniu krwionośnym, do przestrzeni moczowej Bowmana, filtruje się osocze krwi, tworząc ultrafiltrat. Przez barierę, jaką stanowi śródbłonek naczyniowy i nabłonek nerkowy, do wnętrza torebki Bowmana (do przestrzeni moczowej Bowmana) przedostają się następujące substancje obecne we krwi: woda, cząsteczki o masie cząsteczkowej mniejszej od masy albuminy a więc: kationy i aniony niezwiązane z białkami (np. Na+, K+), glukoza, mocznik, kwas moczowy, bilirubina, witamina C, aminokwasy, małocząsteczkowe toksyny. W skład ultrafiltratu nie wchodzą: białka, elementy morfotyczne krwi, jony i witaminy tworzące trwałe kompleksy z białkami (np. Ca2+, Wit. B1). Następnie filtrat z torebki Bowmana jest transportowany do kanalika bliższego (kanalik kręty I rzędu) gdzie zachodzi resorpcja (wchłanianie) obligatoryjna. Z powrotem do krwi trafia 100% substancji potrzebnych organizmowi takich jak glukoza i aminokwasy. Na tym etapie wchłania się ok. 60% jonów sodu. Następnie w pętli Henlego zachodzi zagęszczanie i kolejno rozcieńczanie moczu prowadzące do odzyskania kolejnych 25% jonów sodu. W ostatniej części nefronu – kanaliku dalszym (kanaliku krętym II rzędu) zachodzi wchłanianie fakultatywne, zależne od potrzeb organizmu (np. wchłanianie wody pod wpływem wazopresyny) oraz sekrecja (wydzielanie) kanalikowa. Do światła kanalika wydzielane są jony wodorowe, potasu, moczany, metabolity leków itp. W ten sposób nerka produkuje mocz ostateczny, w którego skład wchodzą: woda, jony sodu (1% jonów obecnych we krwi) jony potasu, jony wodorowe, mocznik, kwas moczowy, bilirubina, zbędne produkty przemiany materii, toksyny, metabolity leków, oraz substancje obecne we krwi w stężeniu przewyższającym ich próg nerkowy. Mocz zdrowego człowieka nie powinien zawierać białek ani elementów morfotycznych krwi.
Inne hasła zawierające informacje o "nerka":
Nadciśnienie tętnicze
perfuzji nerek, co jest przyczyną nadciśnienia[7]. Nadciśnienie wtórnePrzyczyny nadciśnienia wtórnego[8][6]:choroby związane z nerkamichoroby miąższoweostre i przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych
zwyrodnienie wielotorbielowate nerek
wodonercze
nefropatia cukrzycowa
choroby tętnic nerkowychzwężenie ...
Ciałko nerkowe
MŚ), ciałko nerkowe położone centralnie. Barwienie PAS
Łacina
Corpusculum renis
Angielski
Renal corpuscle
Narządy
Nerka
Tętnice
naczynia doprowadzające (gałązie tt. miedzyzrazikowych)
Embriologia
nerka właściwa (metanephros) -
mezoderma
nerkotwórczaCiałko nerkowe (ciałko Malpighiego, corpusculum renis) - ...
Hemodializa
jest wielokrotnie przepompowywana na zewnątrz ciała do dializatora, który działa jak sztuczna
nerka
. Hemodializa może być przeprowadzana w domu lub w ośrodku dializ. W ...
Przeszczepianie narządów
nazywana transplantologią.Przeszczep (transplantat) – komórki,
tkanki
(
skóra
,
rogówka
,
kości
) lub
narząd
(
serce
,
nerka
) pobrane od dawcy, podlegające
chirurgicznemu
przeszczepieniu do organizmu biorcy. Niektóre tkanki ...
Wrocław
...
1966
...
Dopamina
...
Kwashiorkor
niedokrwistość
. Wchłanianie wody w dolnym odcinku
przewodu pokarmowego
i zagęszczanie
moczu
w
nerkach
jest upośledzone, dlatego
chorzy
wydalają objętościowo dużo
kału
i moczu.Rozpoznanie na ...
Bułgarzy
narodu (Bułgarzy) oraz nieliczne wyrazy pochodzenia protobułgarskiego, takie jak np. бъбрек (bybrek) nerka, czy imiona, takie jak np.
Borys
. Również Trakowie ulegli asymilacji pozostawiając ...
Plemnik
...
Inne lekcje zawierające informacje o "nerka":
014. Mięczaki - silnie wyspecjalizowane bezkręgowce (plansza 16)
...
Układ moczowy (plansza 14)
...
109. Budowa i czynności układu pokarmowego człowieka (plansza 23)
...
|