Światowa Organizacja Syjonistyczna (
ang.
The World Zionist Organization, WZO) -
żydowska
organizacja, która skupia i koordynuje działalność wszystkich organizacji
syjonistycznych
na świecie.
Historia
Została założona 3 września
1897
roku na I Światowym Kongresie Syjonistycznym w
Bazylei
(
Szwajcaria
). Jej pierwotną nazwą była: Organizacja Syjonistyczna. Głównymi założycielami byli:
Theodor Herzl
i Max Nordau. Jej celem była organizacja i udzielanie wsparcia żydowskiej akcji osiedleńczej w
Palestynie
. Podczas I Kongresu Syjonistycznego uchwalono "Program Bazylejski" - obiecano narodowi żydowskiemu utworzenie ojczyzny w Palestynie. Dokonano wyboru
flagi
i
hymnu państwowego
przyszłego państwa
Izrael
. Poczyniono także starania, które miały na celu przekonać mocarstwa europejskie, by poparły ideę stworzenia państwa żydowskiego w Palestynie, która wówczas znajdowała się pod panowaniem tureckim.
W latach
1902
-
1914
Organizacja Syjonistyczna utworzyła 29 nowych osad żydowskich w Palestynie.
W
1905
roku po okresie silnych napięć i dyskusji w środowiskach syjonistów na świecie, V Kongres Syjonistyczny ostatecznie ustalił, że "Ziemią Obiecaną" dla narodu żydowskiego będzie Palestyna.
11 lipca
1920
roku w
Londynie
powstała Międzynarodowa Organizacja Syjonistyczna Kobiet (ang. Women's International Zionist Organization), która skupiała się na edukacji kobiet i dzieci, oraz na aktywnej pomocy dla imigrantów żydowskich w Palestynie.
Od
1929
roku jej organem wykonawczym jest
Agencja Żydowska
. Najwyższym organem Organizacji Syjonistycznej jest Kongres, zbierający się z reguły co 4 lata. Wyłania on Radę Generalną, przewodniczącego i egzekutywę.
16
-
25 sierpnia
1939
roku odbył się w
Genewie
XXI Kongres Syjonistyczny. Manifestacyjnie odrzucono na nim postanowienia trzeciej "Białej Księgi", w której Wielka Brytania zamykała drogę ucieczki do Palestyny przed
nazistami
dla europejskich Żydów.
11 maja
1942
roku w obliczu coraz lepiej znanych faktów dotyczących
Holokaustu
, przedstawiciele Organizacji Syjonistycznej spotkali się z amerykańskimi i brytyjskimi przywódcami politycznymi. Do spotkania doszło w
Nowym Jorku
(
USA
), w hotelu Baltimore. Żądano otwarcia Palestyny dla żydowskiej imigracji. Rozmowy z Brytyjczykami były obiecujące, gdyż rozważano projekt podziału Palestyny.
Pierwszy Kongres Syjonistyczny po zakończeniu
II wojny światowej
odbył się
9 grudnia
1946
roku w Bazylei. Kongres zaakceptował plan utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie. Jednocześnie odrzucono brytyjskie propozycje, które zakładały stworzenie wspólnego żydowsko-arabskiego państwa w Palestynie.
29 listopada
1947
roku Zgromadzenie Ogólne
Organizacji Narodów Zjednoczonych
przyjęło rezolucję nr. 181. Była to decyzja w sprawie podziału Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Państwo żydowskie miało liczyć 14 257 km kw. powierzchni i 935 tys. mieszkańców. Państwo arabskie zaś 11 664 km kw. powierzchni oraz 814 tys. mieszkańców. Państwo żydowskie miało składać się z trzech kawałków, o trudnych do obrony granicach. Poza jego granicami miała być także stolica
judaizmu
i symbol tradycji żydowskiej -
Jerozolima
. Po tej uchwale wszystkie organizacje syjonistyczne ogłosiły akcję zwaną "Fundusz Pomocy Walczącej Palestynie" (Gijus). Zbierano środki finansowe oraz werbowano ochotników, którzy mieli wesprzeć budowę nowotworzonego państwa Izrael.
Gdy 14 maja
1948
powstało niepodległe państwo Izrael, większość jego administracji już funkcjonowała na miejscu. Działająca od lat Organizacja Syjonistyczna stworzyła podstawy państwa żydowskiego.
W styczniu
1960
Organizacja Syjonistyczna zmieniła swoją nazwę na Światowa Organizacja Syjonistyczna. Centrala znajduje się w Jerozolimie.
Członkowie i delegaci
Członkostwo jest otwarte dla wszystkich
Żydów
. Prawo głosowania dla delegatów na Kongresy jest zabezpieczone przez zakup Szekla. W każdym Kongresie biorą udział delegacje z całego świata, z różnych kręgów politycznych i religijnych tradycji.
Prezydenci WZO
Przewodniczący WZO
Współpraca
W
1899
roku Theodor Herzl utworzył w
Wielkiej Brytanii
żydowski bank
Żydowski Trust Kolonialny
(
ang.
Jewish Colonial Trust). Było to finansowe ramię Organizacji Syjonistycznej. Bank gromadził środki finansowe od Żydów na całym świecie, które były przekazywane na wsparcie żydowskiej kolonizacji w Palestynie.
W
1901
roku na II Kongresie Syjonistycznym w Bazylei utworzono
Żydowski Fundusz Narodowy
(
hebr.
Keren Kajemet LeIsrael), który gromadził środki finansowe na zakup ziemi oraz zalesianie Palestyny.
W
1920
Keren Hayesod sfinansował osadnictwo żydowskie w Palestynie poprzez takie przedsięwzięcia jak np. Palestine Electric Company, Palestine Potash Company i Anglo-Palestine Bank.
Zobacz też
Linki zewnętrzne