Płetwal karłowaty (Balaenoptera acutorostrata) – gatunek najmniejszego
walenia
z rodziny
fałdowców
. Może pływać z prędkością 30 km/h. Jego jedynym naturalnym wrogiem jest
orka
.
Płetwal karłowaty może żyć samotnie, w parach i w małych stadach. Tylko w regionach wyjątkowo bogatych w pożywienie mogą łączyć się w większe stada.
Środowisko
Występowanie trzech populacji płetwala karłowatego
Płetwala karłowatego można spotkać od
Arktyki
po
Antarktydę
. Wyróżnia się trzy odrębne populacje. Jedna zamieszkuje północny
Pacyfik
, druga północną część
Atlantyku
, a trzecia żyje w morzach półkuli południowej. Choć jesienią płetwale te przenoszą się do cieplejszych wód południowych, a wiosną wracają do chłodnych, przedstawiciele każdej populacji przemieszczają się tylko na własnym terytorium. Dużą część płetwali karłowatych pochodzących z łagodnych lub tropikalnych mórz pozostaje w swoim rejonie.
Wygląd
Płetwal karłowaty ma potężne ciało. Jest mniejsze, ale masywniejsze niż u innych
fałdowców
. Ciemnoszary grzbiet na bokach przechodzi w jaśniejszy brzuch. U samców widać za głową zygzakowate, jasne pręgi ciągnące się wzdłuż grzbietu.
Płetwa ogonowa jest szeroka i kończy się dwoma spiczastymi rogami, grzbietowa wyrasta z tylnej połowy grzbietu i ma lekko sierpowaty kształt. Spiczaste płetwy przednie osiągają długość ok. metra.
Przez biaława spodnią stronę ciała przebiega od brody po brzuch około 60 podłużnych rys. Umożliwiają one rozciąganie skóry, kiedy płetwal nabiera kilka metrów sześciennych wody podczas łapania pożywienia. Rozciągają się również mięśnie podskórne.
Pożywienie
Zdobywa pokarm tak, jak pozostałe
fałdowce
- otwiera szeroko pysk i nabiera wielką ilość
wody
pełnej
planktonu
, drobnych
skorupiaków
lub małych
ryb
. Potem cała woda zostaje wypchnięta na zewnątrz, a na
fiszbinach
pozostaje pożywienie. Mają one skraje lamowane wyrostkami i znajdują się tylko w górnej szczęce.
W odróżnieniu od innych
wielorybów
, płetwal karłowaty poszukując pożywienia nie nurkują zbyt głęboko i pozostają pod powierzchnią tylko kilka minut.
Płetwal karłowaty i ludzie
Szkielet płetwala karłowatego w Museum Koenig w
Bonn
Niegdyś wielorybnicy nie stanowili dla tego płetwala żadnego zagrożenia, ponieważ był zbyt mały. W połowie XX w., kiedy inne gatunki
wielorybów
zostały prawie wytępione, stał się głównym przedmiotem zainteresowań wszystkich
flotylli
wielorybniczych. W związku ze swą ciekawością i małymi wymiarami płetwal karłowaty stał się łatwym łupem. W latach 70. w następstwie polowań jego liczebność dramatycznie spadła.
Rozmnażanie
Porównanie płetwala karłowatego i człowieka
Płetwal karłowaty dojrzewa, gdy osiągnie określoną wielkość. W północnych populacjach jest to długość 7,5 m dla samca i 7 m dla samicy. Populacje żyjące na półkuli południowej muszą osiągnąć większe wymiary.
Dziś potrzebną długość osiągają coraz młodsze zwierzęta niż kiedyś, ponieważ obniżenie liczebności tych płetwali doprowadziło do tego, że dla pozostałych jest w oceanach o wiele więcej pożywienia niż kilkadziesiąt lat temu.
Płetwal karłowaty parzy się w zimie. Samice po prawie jedenastomiesięcznej ciąży rodzi jedno młode, które waży ok. 450 kg. Młode pozostaje z matką przez pięć miesięcy i dzięki bardzo pożywnemu
mleku
wielorybiemu szybko przybywa na wadze.
Przypisy
Bibliografia
- Encyklopedia Zwierząt od A do Z. .