Córdoba – prowincja
Argentyny
, leżąca w środkowej części kraju. Jej stolica,
Córdoba
, jest drugim co do wielkości miastem Argentyny.
Prowincja Córdoba graniczy z prowincjami (zegarowo, zaczynając od północy):
Santiago del Estero
,
Santa Fe
,
Buenos Aires
,
La Pampa
,
San Luis
,
La Rioja
oraz
Catamarca
.
Historia
Przed przybyciem
hiszpańskich
konkwistadorów
, żyło tu kilka miejscowych szczepów, najbardziej znane to Comechingonowie oraz Sanavironi.
Po zasiedleniu
Wicekrólestwa Peru
Hiszpanie poszukiwali dogodnego połączenia drogowego z
portem
Río de la Plata
nad
Oceanem Atlantyckim
, co skróciłoby czas transportu peruwiańskiego
złota
i
srebra
do
Europy
.
Córdoba de la Nueva Andalucía (obecnie
Córdoba
) została założona
6 lipca
1573
jako przystanek pośrodku owej drogi, przez Jerónimo Luisa de Cabrera.
Colegio Convictorio de Nuestra Señora de Monserrat zostało założone przez
Jezuitów
w
1599
r., a w
1622
r. stało się uniwersytetem Universidad Nacional de Córdoba, pierwszym w Argentynie. Miasto wzrastało jako centrum kulturalne, korzystając ze swego dogodnego położenia przy trasie łączącej Peru z Oceanem Atlantyckim. W
1761
r. przy uniwersytecie zaczęła działać drukarnia.
W
1783
r., siedem lat po utworzeniu Wicekrólestwa La Plata, Intendencia de Córdoba została stolicą terytorium, obejmującego obecne prowincje La Rioja, Mendoza, San Juan i San Luis, oraz połowy terytorium obecnej prowincji Tucumán. Rafael de Sobremonte został pierwszym gubernatorem, a miasto Córdoba liczyło wówczas 38 800 mieszkańców.
Po rewolucji majowej z
1810
r., gubernator Gutiérrez de la Concha wziął udział w spotkaniu, w którym zdecydowano wypowiedzieć posłuszeństwo władzom z Buenos Aires, uznając je za
juntę
. Ortiz de Ocampo zaatakował miasto i przeprowadził egzekucję liderów opozycji, wraz z popierającymi Santiago de Liniersa, przywódcę ruchu oporu podczas inwazji
brytyjskiej
na La Platę.
Pod władzą Juana Bautisty Bustosa, a zwłaszcza po
1820
r., Córdoba i Buenos Aires zostały podporządkowane władzom centralnym, tak ustawodawczej jak i wykonawczej. Córdoba przystąpiła do federacji jako prowincja, gdy
Bernardino Rivadavia
organizował centralny rząd w
Buenos Aires
. Na 15 lat zapanował w prowincji chaos w wyniku walk wewnętrznych, sytuację opanował dopiero gubernator Félix de la Peña w
1868
r.
Za prezydencji Sarmiento oddano do użytku
obserwatorium astronomiczne
(1871) oraz wydziały fizyki i matematyki tutejszego uniwersytetu (1873).
Córdoba, z racji dogodnego położenia przy drodze i linii kolejowej, odnotowała drugi co do liczebności w Argentynie napływ
imigrantów
. Począwszy od
1887
r. powstało wiele ośrodków rolnictwa (San Francisco, Marcos Juárez i inne), rozrosły się też miejscowości położone wzdłuż trasy Peru – Atlantyk, jak Fraile Muerto (Bell Ville), Ferreira (Villa María) czy Los Luceros (Río Segundo), stając się lokalnymi centrami rolnictwa, handlu i przemysłu.
Ruch reformacyjny uniwersytetów, który zaczął się na uniwersytecie w Córdobie w
1918
r. objął swoim zasięgiem nie tylko Argentynę, ale całą
Amerykę Południową
. Modernizacja programu nauczania oraz rozszerzenie praw studentów były głównymi postulatami tego ruchu.
Po
II wojnie światowej
napłynęło do Córdoby wielu robotników z innych części Argentyny, gdyż rozrost przemysłu, głównie motoryzacyjnego, spowodował brak siły roboczej na miejscu. Za prezydencji
Arturo Frondiziego
(
1958
-
1962
), większość zakładów przemysłu motoryzacyjnego przeniesiono do Córdoby i okolic.
Tak jak w innych częściach Argentyny, pojawiły się tu grupy
peronistów
, począwszy od
1955
r., kiedy to
Juan Perón
został odsunięty od władzy. Grupy peronistów wraz z socjalistami i anarchistami były w opozycji do rządów wojskowych z lat 60.
XX
w. Wielu robotników i studentów podejmowało działalność polityczną, będąc niezadowolymi z władzy, co zaowocowało przewrotem znanym jako "El Cordobazo". Przewrót ten oraz zamieszki w innych częściach Argentyny, na przykład "Rosariazo", złamały siłę Juana Carlosa Onganíi i odsunęły od władzy wojskowych.
Gospodarka
Rolnictwo i hodowla mają 25% udział w gospodarce prowincji. Główne uprawy to
soja
,
pszenica
i
kukurydza
.
Bydło
i
owce
mają dobre warunki bytu na trawiastych wzgórzach prowincji. W prowincji Córdoba hoduje się 15% argentyńskiego pogłowia bydła. Ważną gałęzią gospodarki jest przemysł spożywczy – produkcja oleju, mleka, przetworów zbożowych oraz słodyczy.
Jesuitic Estancia w Alta Gracia
Córdoba jest też ważnym ośrodkiem przemysłowym. Od
1927
r. działa tu zakład przemysłu lotniczego Fábrica Militar de Aviones. W II poł. XX w. najważniejszą gałęzią przemysłu stał się przemysł motoryzacyjny i maszyn rolniczych. Przemysł ma 20% udziału w dochodach prowincji. Produkcja
energii elektrycznej
odbywa się w 15
elektrowniach wodnych
o łącznej mocy 2350 mln kW/h, oraz w elektrowni atomowej Embalse Río Tercero o mocy 600 MW.
Górnictwo prowincji to eksploatacja
marmuru
i wapienia, a także wydobycie
uranu
na potrzeby energetyki.
Turystyka jest rozwijającym się działem gospodarki. Prowincja oferuje łagodny klimat, niewielkie rzeki oraz niewysokie, zielone wzgórza. Odwiedza ją ok. 3 mln turystów rocznie, tak z innych części Argentyny, jak i zagranicznych. Baza prowincji to 500 tys. miejsc noclegowych w hotelach, motelach i gospodarstwach agroturystycznych. Ważniejsze imprezy to festiwale muzyki folk Cosquín i Jesús María oraz pokazy ujeżdżania Taming.
Transport
Prowincja posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg, w tym autostrad. Połączenia kolejowe prowadzą do Buenos Aires, Rosario, Mendozy i Tucumán. Transport drogą lotniczą obsługuje międzynarodowy
lotnisko
w Cordobie oraz krajowy w Rio Cuarto.
Władze prowincji
Córdoba posiada jednoizbowy parlament, wybierany w powszechnych wyborach. Do grudnia 2001 istniał także
senat
, lecz został zniesiony przez reformę konstytucji. Głową prowincji jest jej gubernator.
Podział administracyjny
Kościół Capuchinos Franciscan w mieście Córdoba
Prowincja Córdoba jest podzielona na 26 departamentów (departamentos).
Departament (stolica):
- Calamuchita (San Agustín)
- Capital (
Córdoba
)
- Colón (Jesús María)
- Cruz del Eje (Cruz del Eje)
- General Roca (Villa Huidobro)
- General San Martín (
Villa María
)
- Ischilín (Deán Funes)
- Juárez Celman (La Carlota)
- Marcos Juárez (Marcos Juárez)
- Minas (San Carlos)
- Pocho (Salsacate)
- Presidente Roque Sáenz Peña (Laboulaye)
- Punilla (Cosquín)
- Río Cuarto (
Río Cuarto
)
- Río Primero (Santa Rosa de Río Primero)
- Río Seco (Villa de María del Río Seco)
- Río Segundo (Villa del Rosario)
- San Alberto (Villa Cura Brochero)
- San Javier (Villa Dolores)
- San Justo (
San Francisco
)
- Santa María (Alta Gracia)
- Sobremonte (San Francisco del Chañar)
- Tercero Arriba (
Oliva
)
- Totoral (Villa del Totoral)
- Tulumba (Villa Tulumba)
- Unión (Bell Ville)
Inne miasta prowincji
- Alta Gracia
-
Villa Carlos Paz
- Bialet Masse
- Cosquín
- Villa General Belgrano
- Capilla del Monte
-
Río Cuarto
- Río Segundo
-
Río Tercero
- Jesús María
- Salsipuedes
- Villa Allende
-
Villa María
- Bell Ville
- Agua de oro
- Quilino
- Ischilín
- Laboulaye
- La Falda
- Las Palmas
- Las Varillas
- Leones
- Malvinas Argentinas
-
Miramar
- Cruz del Eje
- Santa Rosa de Calamuchita
- Villa Cura Brochero
- Mar Chiquita