Święty Eryk IX Jedvardsson,
szw.
Erik den helige (ur. ok.
1120
w okolicy
jeziora Melar
, zm. ok.
1160
) – pierwszy przedstawiciel dynastii
Erykidów
na
tronie szwedzkim
,
święty katolicki
.Panował prawdopodobnie od ok.
1155
do ok.
1160
(do końca
XII wieku
daty życia i panowania władców szwedzkich są niepewne).
Data urodzenia Eryka IX nie jest dokładnie znana. Jego ojciec miał na imię Edward (szw. Jedvard). Przyjmuje się, że matka Eryka miała na imię Cecylia i była córką pogańskiego uzurpatora do tronu – Swena Blota, panującego od około 1084 do 1087.
Eryk zorganizował
wyprawę krzyżową
na
Finlandię
w celu podboju i
chrystianizacji kraju
. Wyprawa zakończyła się niepowodzeniem. W
1155
roku chcąc schrystianizować kraj zostawił w
Turku
biskupa
Henryka z Uppsali
, który został zabity przez
fińskiego
rolnika.
Około 1150 król Swerker I Starszy powołał go na współwładcę. Po śmierci Swerkera I (25 grudnia 1156) Eryk IX objął samodzielne rządy, odsuwając od trony syna Swerkera –
Karola VII
. Za śmierć Swerkera I był odpowiedzialny Duńczyk Magnus Henriksson, który podawał się za ostatniego potomka szwedzkich królów z rodu Stenkila (jego matka Ingrida była wnuczką króla
Inge I Starszego
). Eryk IX zginął zamordowany w 1159 lub 1160 roku niedaleko
Uppsali
, o co także podejrzewano Magnusa Henrikssona.
Żoną Eryka IX była Krystyna, córka duńskiego możnego Bjorna Jernside (wnuk króla Danii Eryka I) i Katarzyny (córki króla Szwecji Inge I Starszego). Ich synem był
Knut Eriksson
, król Szwecji od 1167.
'
Kult
Eryk IX bywa uważany za
świętego
- jako takiego wymienia go kalendarz z Valentuny z 1198 roku. Przypuszczalnie około 1220 roku[1]. zwłoki Eryka przeniesiono do
katedry w Uppsali
.
Wspomnienie liturgiczne
św. Eryka, w
Kościele katolickim
, obchodzone jest
18 maja
.
Jest
patronem
Szwecji
.
W
ikonografii
, święty przedstawiany jest jako mężczyzna w stroju królewskim, z
koroną na głowie
, w jednej ręce trzyma
miecz
, w drugiej
sztandar
.
Jego
atrybutami
są: model
kościoła
w
Uppsali
i
ołtarz
, przy którym został zamordowany oraz palma męczeńska.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Fros, Sowa, Księga imion i świętych, t. 2, szpalta 190.
Bibliografia
- M. Hertmanowicz-Brzoza, K. Stepan, Słownik władców świata, Kraków 2005, s. 203,
- H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, t. 2, Kraków 1997, szpalta 190.
-
Święty Eryk IX Jedvardsson
na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 29.04.2010]