Nysa
NysaNyski kościół św. Jakuba i św. Agnieszki Fontanna Trytona w Nysie z
1700
-
1701
r. Rynek miasta – widok na Dom Wagi Miejskiej i zabytkowe kamienice; w tle kościół św. Piotra i Pawła Bastion św. Jadwigi przed renowacją Kościół Wniebowzięcia NMP i fragment dworu biskupiego Kościół pojezuicki – fasada od strony Rynku Solnego Nysa (
łac.
Nissa,
pol.
hist. Nisa, Nissa[1],
czes.
Nisa,
niem.
Neisse)[2] – miasto w
woj. opolskim
, w
powiecie nyskim
, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Nysa
. Od
1950
miasto administracyjnie należy do
woj. opolskiego
. Miasto położone jest na granicy
Przedgórza Sudeckiego
i
Niziny Śląskiej
, przepływa przez nie rzeka
Nysa Kłodzka
. Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 46 861 mieszkańców[3]. Nysa jest najludniejszym miastem Polski położonym na obszarze
gminy
miejsko-wiejskiej
[3]. W pobliżu Nysy znajdują się
sztuczne zbiorniki wodne
:
Jezioro Nyskie
(zwane także Jeziorem Głębinowskim), nieco dalej
Jezioro Otmuchowskie
. PołożenieNysa położona jest w południowo-zachodniej części
województwa opolskiego
nad
Jeziorem Nyskim
i
Nysą Kłodzką
. Stanowi siedzibę
powiatu nyskiego
. Sporne jest położenie według
krain historycznych
– od 1201 roku, kiedy
Henryk I Brodaty
ofiarował ziemię nyską
biskupowi wrocławskiemu
,
Księstwo Nyskie
było związane z
Wrocławiem
i poprzez ten związek z
Dolnym Śląskiem
. W 1680 roku Holender Fryderyk de Wit wydał mapę Górnego Śląska, na której Księstwo Nyskie leżało na Dolnym Śląsku. Związek ten trwał aż od
wojen śląskich
, jego ostateczny kres położyła
sekularyzacja
Prus
w 1810. Od tego czasu Nysa była silniej związana z
Górnym Śląskiem
. Za granicę Górnego i Dolnego Śląska uznawano
Przesiekę Śląską
, która łukiem otaczała ziemię nyską od południowego wschodu, dochodząc na wschodzie aż do górnego biegu
Ścinawy
, a następnie dolnego biegu
Nysy Kłodzkiej
[4]. Później tradycyjną granicą Górnego i Dolnego Śląska stała się Nysa Kłodzka, która w środkowym biegu przepływa przez miasto. Część historyków uznaje dzisiaj przynależność Nysy do Górnego Śląska[5], natomiast przeciwnicy tego poglądu wskazują na silniejsze kulturalne i historyczne związki z Dolnym Śląskiem. Historia
Nysa jest jednym z najstarszych miast
śląskich
. Prawdopodobnie już w X wieku istniała tu
osada
. Według
Jana Długosza
Nysę jako
gród
miał założyć
Bolesław Krzywousty
[6]. Jednak nie odgrywał on wówczas większej roli, gdyż nadgraniczna
kasztelania
znajdowała się w pobliskim
Otmuchowie
. Sytuacja zmieniła się, gdy książę
Bolesław I Wysoki
ofiarował swemu synowi
Jarosławowi
kasztelanię otmuchowską wraz z przylegającymi do niej dobrami. Jarosław, który w latach 1198-1201 był biskupem wrocławskim, przekazał w
testamencie
swoim następcom na stolicy biskupiej Nysę i kilkanaście wsi. Z czasem na tej bazie utworzono biskupie
księstwo nysko-otmuchowskie
, które sukcesywnie powiększało się, a Nysa stała się jego stolicą. W 1198 r.
biskup Jarosław
miał
konsekrować
kościół
św. Jakuba
i
św. Agnieszki
. Nie wiadomo, czy była to pierwsza nyska świątynia, ponieważ źródła z 1240 r. wymieniają kościół
św. Jana Chrzciciela
na Starym Mieście, patrona
diecezji
wrocławskiej, który umieszczony był w najstarszym
herbie miejskim
[7]. Nysa po raz pierwszy została wzmiankowana w 1223 roku, kiedy to została lokowana na
prawie flamandzkim
(w 1308 r. została przeniesiona na
prawo magdeburskie
). Z początkiem XIV wieku, wedle życzenia
Henryka Probusa
, stała się miastem stołecznym
Księstwa Nyskiego
. Utworzone przez niego księstwo nyskie do 1810 r. (sekularyzacja dóbr kościelnych przez króla pruskiego
Fryderyka Wilhema III
) rozrastało się pod względem terytorialnym, ludnościowym i prawnym, gdyż posiadało i stanowiło swe własne prawa, np. prawo
warzenia
piwa
czy mili zapowiedniej[8]. W okresie wojen
husyckich
, podczas
bitwy
w 1428 r. zniszczone zostały przez husytów wszystkie przedmieścia Nysy. Nie zahamowało to jednak rozwoju miasta. Na poczatku XV wieku Nysa stała się jednym z najludniejszych miast śląskich. Zamieszkiwało ją wtedy około 5000 osób. Nysa to znany ośrodek
edukacyjny
– już od
średniowiecza
, od 1417, istniała
szkoła parafialna
, przekształcona w następnych wiekach w znane
gimnazjum
. W 1497 roku na
rynku w Nysie
został ścięty przedostatni książę opolski –
Mikołaj II
. Dogodne położenie miasta na przecięciu
szlaków handlowych
z
Pragi
i
Kłodzka
do
Opola
i dalej do
Krakowa
sprzyjało rozwojowi gospodarczemu miasta. W księstwie kwitł
handel
, organizowane były dwa
targi
w dniach św. Jakuba i św. Agnieszki, które gromadziły
kupców
z
Austrii
,
Czech
,
Moraw
i
Węgier
. Również
rzemiosło
przeżywało rozkwit, powstały m.in. cechy farbiarzy czy
złotników
. Dodatkowe
przywileje
, jak np.
prawo składu
, prawo
przymusu drogowego
czy prawo
bicia własnej monety
, przysparzały sławy i podnosiły rangę miasta. Jednym z jawnych dowodów, iż Nysa była znaczącym ośrodkiem, jest wydana w 1493 roku w
Norymberdze
Kronika Świata
, która ustawia miasto wśród znaczących ośrodków miejskich Europy Środkowo-Wschodniej. W opisie ludności miasta zawartego w tej kronice czytamy "plebs rustica polonici ydeomatis...". Drugim z dowodów jest herb Nysy na bramie wjazdowej
Mostu Karola
w
Pradze
, który to herb wisi obok herbów najznakomitszych miast
czeskich
. Jest to także znak historii miasta, gdyż Nysa wraz z nadejściem XIV wieku dostaje się pod panowanie czeskich
Luksemburgów
, a następnie, od 1526 r. –
Habsburgów
. Nadawane kolejne przywileje gospodarcze i prawne powodują, że miasto staje się poważnym
importerem
soli
i
wina
z
Węgier
i
Nadrenii
. W XVI wieku do Nysy jako swojej głównej rezydencji przenoszą się biskupi wrocławscy. Decyzja ta spowodowana została silnym rozwojem reformacji na Dolnym Śląsku. Z inicjatywy biskupiej Nysa otrzymuje liczne przywileje. Rozpoczyna się okres wielkiego rozwoju gospodarczego miasta. Pod wpływem obecności i działania biskupów Nysa otrzymuje tytuł Śląskiego
Rzymu
, głównie za sprawą licznych budowli sakralnych miasta oraz
fontanny
Trytona z 1701 roku, wzorowanej na rzymskiej
Fontana del Tritone
z 1612-1613 roku, stojącej na Placu Barberini – Piazza Barberini autorstwa
Gian Lorenzo Berniniego
. Kilkadziesiąt lat przed
Wrocławiem
, w
1624
, miasto otrzymało
kolegium
jezuickie
Carolinum
. Ukończył je przyszły
król Rzeczypospolitej
Michał Korybut Wiśniowiecki
. Okres
wojny trzydziestoletniej
to czas upadku miasta. Od 1741 roku Nysa jest pod panowaniem
Prus
i staje się miastem-
twierdzą
. Zmienia to całkowicie charakter miasta, lecz zdaje egzamin podczas obrony miasta przed wojskami
Napoleona
. Jednocześnie jednak status miasta-twierdzy doprowadza do ogromnych zniszczeń. Dowodem tego są kule
armatnie
wmurowane w
Dom Wagi Miejskiej
. W 1810 roku rząd pruski przeprowadził sekularyzację dóbr kościelnych. W Nysie przestała istnieć władza biskupów wrocławskich, trwająca nieprzerwanie od XIV wieku, której miasto zawdzięczało swą wielkość i znaczenie. Ograniczenia zwiazane z istnieniem twierdzy hamują dalszy rozwój Nysy, powstają jednak takie obiekty, jak połączenie kolejowe (1848 r.), teatr miejski (1852 r.), gazownia i oświetlenie gazowe ulic (1860 r.), wodociągi (1878 r.), kanalizacja (1888 r.), elektryczność (1907 r.). Ostatnim razem zamieniono miasto w twierdzę w 1945 roku. Najgorszy pogrom miasta odbył się w
marcu
1945 roku, kiedy podczas zajmowania przez
Armię Czerwoną
zniszczonych zostało wiele budynków, m.in. Dom Wagi Miejskiej (po wojnie odbudowany) oraz
gotycka
, 94-metrowa,
wieża
ratuszowa
, najwyższa, jak dotąd, budowla miasta. Ogółem zniszczeniu uległo ok. 60% zabudowy miasta. W wyniku klęski Niemiec i
decyzji zwycięskich mocarstw
w 1945 r. Nysa po sześciu wiekach zostaje ponownie włączona do Polski. Po zdobyciu miasta następuje częściowa odbudowa i zabezpieczenie cenniejszych obiektów. Polityka ta zmienia się w pierwszej połowie lat 50., kiedy Miejski Oddział Rozbiórkowo-Porządkowy nakazuje wyburzenie większości ruin Starego Miasta w celu dostarczenia cegieł przeznaczonych do odbudowy Warszawy[9] (tylko w 1954 r. Warszawa wyznaczyła dla Nysy kontyngent 12 mln sztuk cegły rozbiórkowej[9]). Od lat 60. następuje ponowna odbudowa i rozbudowa miasta, powstają zakłady przemysłowe, m.in.
Zakład Samochodów Dostawczych
(produkujący popularne w latach 60., 70., 80. i 90. samochody dostawcze
ZSD Nysa
),
przemysł spożywczy
, metalowy. Budowane są nowe osiedla, obiekty użyteczności publicznej oraz jezioro zaporowe na
Nysie Kłodzkiej
ZabytkiNysa, pomimo wielu zniszczeń wojennych (ponad 50% zabudowy miejskiej)[10] oraz wyburzenia tuż po wojnie przez polskie władze miasta 103 zabytkowych
kamienic
i kościoła w centrum miasta[11], posiada następujące obiekty: -
Rynek w Nysie
- zabytkowe kamieniczki
-
Kościół św. Jakuba i św. Agnieszki
– trójnawowy, dziewięcioprzęsłowy z kamienia i cegły. Wzdłuż głównego korpusu znajduje się 16 gotyckich kaplic i 2 barokowe. Pochodzi z XV w., ma jeden z najbardziej spadzistych
dachów
w
Europie
o powierzchni 4 tysięcy m².
-
Dzwonnica przy bazylice św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie
– z XV w., jej budowy nigdy nie zakończono, gdyż według planów miała być ponad trzykrotnie wyższa, jednak nie pozwolił na to grunt, na którym stoi. 3
kwietnia
2005 roku otwarto w dzwonnicy
Skarbiec św. Jakuba
, jest to kolekcja
arcydzieł
zdobnictwa
złotniczego w Nysie.
- System pruskich
fortyfikacji
(
Twierdza Nysa
) – jeden z największych w Europie systemów
fortów
i twierdz.
-
Wieża Ziębicka w Nysie
– z 1350 roku, wieża jest udostępniona dla zwiedzających i stanowi
punkt widokowy
.
-
Wieża Bramy Wrocławskiej
– z XIV w., z bogato zdobionym
portalem
z 1603 roku.
-
Dom Wagi Miejskiej
– z 1604 roku z fragmentami oryginalnych,
fasadowych
malowideł
.
-
Piękna Studnia
– z 1686 roku, z ręcznie
kutą
kratą
.
-
Pałac Biskupów Wrocławskich
– z lat 1620-1729, na
dziedzińcu
znajdują się dwa
zegary słoneczne
– obecnie Muzeum Okręgowe.
-
Dwór Biskupi
- pozostałość dawnej rezydencji
biskupów wrocławskich
w Nysie.
-
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
– okazała
świątynia
w stylu
barokowym
.
-
Carolinum
– dawny zespół
kolegium
jezuickiego
, znakomity przykład baroku.
-
Kościół świętych Piotra i Pawła
– dobrze zachowane wnętrze w stylu barokowym, piękne
polichromie
.
-
Kościół św. Franciszka
w pokapucyńskim zespole klasztornym, zbudowany w bardzo oryginalnym stylu architektonicznym zwanym
barokiem toskańskim
.
-
Kościół św. Dominika
- barokowy kościół, wchodzący w skład
podominikańskiego
zespołu klasztornego.
-
Kościół NMP Wspomożenia Wiernych
- neogotycki kościół pielgrzymkowy z obrazem uważanym za cudotwórczy i słynący łaskami.
-
Kościół cmentarny św. Rocha
-
późnorenesansowy
kościół upamiętniajacy ocalenie miasta od zagłady z powodu epidemii.
-
Kościół św. Elżbiety
-
neoromański
kościół w zespole klasztornym franciszkanów.
-
Kościół Jerozolimski
- kościół cmentarny, wybudowany z zachowaniem tzw. miary jerozolimskiej.
-
Kościół Matki Boskiej Bolesnej
- murowany
neogotycki
kościół, wchodzący w skład zespołu szkolno-klasztornego
werbistów
, obecnie jest to
kościół parafialny
.
-
Kościół św. Jana
-
późnobarokowy
kościół parafialny.
-
Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Nysie
- pierwotnie gotycki, wielokrotnie przebudowywany, z częściowym zatarciem cech stylowych.
-
Kościół ewangelicki
- dawny kościół
świetej Barbary
, zbudowany w stylu gotyckim, z elementami renesansowymi i barokowymi.
-
Dom Komendanta
– dawna komendantura, obecnie Państwowe Ognisko Plastyczne.
-
Fontanna Trytona
– barokowa, wzorowana na rzymskiej
Fontana del Tritone
.
- Zespół kamieniczek
mieszczańskich
– odbudowane ze zniszczeń wojennych, prezentują dawną zabudowę Nysy.
-
Park miejski
- przepiękne położony, posiada wiele ciekawych zakątków, bogatą florę i faunę.
-
Planty
miejskie
Przemysł i gospodarkaNysa jest ważnym ośrodkiem przemysłowym i gospodarczym w
województwie opolskim
. W mieście wyróżnić możemy przemysł metalowy,
maszynowy
, spożywczy i budowlany. Do
2002
roku w mieście funkcjonował
Zakład Samochodów Dostawczych
. Montował on
samochody dostawcze
m.in.
Nysy
,
Polonezy Trucki
, a w ostatnim okresie także
Citroeny
C15
i
Berlingo
. Obecnie fabryka stoi nieczynna. Do większych zakładów, które jeszcze niedawno istniały w Nysie, można zaliczyć: Zakład Urządzeń Przemysłowych SA, zajmujący się produkcją urządzeń dla
przemysłu chemicznego
,
energetycznego
,
cukrowniczego
i
ochrony środowiska
, oraz Garbarską Spółdzielnię Pracy Asko, która była jednym z najnowocześniejszych zakładów garbarskich w Polsce. W Nysie, przy ul. Dubois i Krapackiej, mieści się także Podstrefa
Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
o powierzchni 12 ha. Decyzję o inwestycji w Strefie podjęły trzy firmy: Advantech Polska (Włochy), Alsecco (Polska) oraz Vasco Doors (Polska). Obecnie gmina stara się o poszerzenie strefy o obszar przeszło 250 ha. Gmina jest w trakcie opracowania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, na powierzchni docelowej 255 ha pomiędzy miejscowościami
Radzikowice
–
Goświnowice
. Planowane utworzenie jest Regionalnego Parku Przemysłowego WSSE "Invest Park"
WSSE "Invest Park"
, właśnie w tym celu w dniu 17 czerwca
2010
podpisano porozumienie (pomiędzy Gminą, WSSE, Urzędem Marszałkowskim, a Agencją Nieruchomości Rolnych). Na terenie miasta dominują sektory: rolno - spożywczy (Cukry Nyskie, Zakłady Przemysłu Cukierniczego
Otmuchów
, Truller Polska – tzw. Chio oraz Bioagra
Goświnowice
) i metalowy (Mega Nysa, Cafrex, Franz Waggonbau). W wyniku działań gminy w 2010 uchwalono "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nysa" pokrywające obszar całej gminy, co daje możliwości bardziej przemyślanego rozwoju gospodarczego, turystycznego oraz mieszkaniowego miasta. Komunikacja Transport drogowyPrzez Nysę przebiegają
drogi krajowe
: Sieć uzupełniają
drogi wojewódzkie
: W odległości 36 km od centrum Nysy przebiega
autostrada
: Przeprawę przez rzekę
Nysę Kłodzką
umożliwiają 2 mosty drogowe oraz tama
Jeziora Nyskiego
. Transport kolejowyKiedyś Nysa była ważnym węzłem kolejowym
Śląska
, obecnie znajduje się tu jedna czynna
stacja kolejowa
. Odbywają się z niej regularnie połączenia
regionalne
w granicach
województwa
opolskiego
. Nysa | Linia
nr 137 Katowice – Legnica
(km linii: 139,075) | odległość: 7,075 km
Przełęk
| | odległość: 5,771 km | Linia
nr 287 Opole Zachodnie – Nysa
(km linii: 48,752) | odległość: 4,355 km
Wyszków Śląski
| | | Linia
nr 288 Nysa – Brzeg
(km linii: 0,000) | | | odległość: 6,466 km | Linia
nr 328 Nysa – Kałków Łąka
(km linii: 0,000) | odległość: 4,797 km
Podkamień
| | | Linia
nr 256 (D29-1971) Nysa – Ścinawa Mała
(km linii: 0,000) | | | odległość: 1,000 km |
Komunikacja miejskaW Nysie
komunikacja miejska
funkcjonuje w postaci
autobusów
. Dzielnice i OsiedlaDzielnicami lub osiedlami nyskimi są: - Radoszyn
- Podzamcze: Sektory 1,2 i 3
-
Śródmieście
-
Karłów
- Nysa Południe
- Zamłynie
- Piękna
- Nowy Świat: Górna Wieś, Średnia Wieś oraz Dolna Wieś
- Rochów
- Jędrzychów
- Zawodzie
Sport- AZS PWSZ Nysa – Klub sportowy
AZS PWSZ Nysa
, którego tradycje sięgają 1948 r., specjalizuje się głównie w
piłce siatkowej
, w której osiągał duże sukcesy, jak: Puchar Polski w sezonie 1995/1996, dwukrotne Wicemistrzostwo Polski w kategorii seniorów (1993/1994, 1994/1995), dwukrotny brązowy medal Mistrzostw Polski w kategorii seniorów (1991/1992), 1997/1998). Klub UKS Nysa zdobył Mistrzostwo Polski w kategorii młodzików (1996/1997) i dwukrotnie Wicemistrzostwo Polski w kategorii kadetów i juniorów starszych. Drużyna seniorów gra obecnie w I lidze (dawna Seria B). Klub posiada także sekcje: Wodną, obronną, turystyczną, koszykówki, siłową, brydżową, aerobiku sportowego, piłki nożnej, szachową i sportów zimowych[12].
-
Polonia Nysa
- Klub Żeglarski Nysa – Nad Jeziorem Nyskim ma swą siedzibę działający nieprzerwanie od 1961 roku Klub Żeglarski Nysa, w ramach którego działa m.in. jedyna obecnie na Opolszczyźnie szkółka żeglarska dla dzieci i młodzieży, a także sekcja
regatowa
(klasy:
Optimist
i
Cadet
)[13].
- WLUKK Nysa (Klub kolarski) Zdobywa wielokrotne tytuły mistrza polski, w sezonie 2009 zdobył klubowego mistrza polski kategorii junior.
- UKS "DWÓJKA" NYSA, UKS "PLEJADA" NYSA - kluby hokeja na trawie przy Zespole Szkół Sportowych w Nysie
- Nyskie Towarzystwo Gimnastyczne przy Zespole Szkół Sportowych w Nysie.
KulturaPrzed II wojną światową w Nysie funkcjonował
miejski teatr dramatyczno- operowy
działający od 1852 roku. W mieście istnieją: - Ognisko Artystyczne,
- Państwowa Szkoła Muzyczna im.
Witolda Lutosławskiego
,
- Muzeum w Nysie,
- Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna,
- Nyski Ośrodek Rekreacji,
- Bractwo Rycerskie "Księstwo Nyskie".
Kościoły i związki wyznanioweNa terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły: -
Kościół rzymskokatolicki
- Parafia św.Jakuba St.Apostoła i św. Agnieszki, pl. Katedralny 7
- Parafia św. Dominika, ul. Głowackiego 11
- Parafia św. Franciszka z Asyżu, ul. Bramy Grodkowskiej 5
- Parafia św. Elżbiety Węgierskiej, Aleja Wojska Polskiego 31
- Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja, ul. Ks.Ściegiennego 5 i 12
- Parafia Matki Boskiej Bolesnej, ul. Rodziewiczówny 3
- Parafia św. Ap. Piotra i Pawła, ul. Bracka 18
- Diecezjalny Dom Formacyjny, ul. Gierczak 2
-
Kościół zielonoświątkowy
- Zbór w Nysie, ul. Chodowieckiego 2
-
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
- Zbór w Nysie, ul. Mariacka 18
-
Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy
-
Stolica Boża i Barankowa Apostołów w Duchu i Prawdzie, Alfa i Omega, Początek i Koniec
- Zbór, al. Wojska Polskiego 43a
Buddyzm Nauka PWSZ w NysieNieprzerwanie od 2001 r. działa w Nysie
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie
, powstała wedle koncepcji prof.
Ryszarda Knosali
, który był
rektorem
tej uczelni do 2008 roku. Władzę na uczelni po nim objęła Zofia Wilimowska. W Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie kształcić się można w następujących kierunkach i specjalnościach[14]: -
architektura
i
urbanistyka
,
-
dietetyka
,
-
filologie
:
-
finanse
i
bankowość
,
- finanse i
rachunkowość
,
-
historia
,
-
informatyka
,
- informatyka stosowana,
- informatyka w
medycynie
,
-
jazz
i
muzyka estradowa
,
-
kosmetologia
,
-
pielęgniarstwo
,
-
ratownictwo medyczne
,
-
renowacja
zabytków,
-
zarządzanie
i
inżynieria produkcji
,
-
zdrowie publiczne
.
PWSZ w Nysie odwołuje się do tradycji słynnego gimnazjum jezuickiego Carolinum. InneNa terenie
Gminy Nysa
funkcjonuje 15
szkół podstawowych
(dwanaście
publicznych
i trzy niepubliczne), 5
gimnazjów
(cztery publiczne, jedno niepubliczne prowadzone przez
Diecezję Opolską
), 4
licea ogólnokształcące
(trzy publiczne, jedno niepubliczne prowadzone przez
Diecezję Opolską
), 4
szkoły zawodowe
oraz
szkoły policealne
. W Nysie działa także oddział Wyższej Szkoły Teologiczno-Humanistycznej w
Podkowie Leśnej
. Polityka Rada MiejskaW skład Rady Miejskiej w Nysie wchodzi 23
radnych
. Wybierani są oni w wyborach
bezpośrednich
i
proporcjonalnych
co cztery lata. Obecnym
przewodniczącym Rady
jest Feliks Kamienik (
Platforma Obywatelska
). Rozkład
mandatów
w Radzie[]: Komitet | % głosów | Porównanie¹ | Liczba radnych | Porównanie¹ |
---|
Liga Nyska | 21,56% | -5,12% | 6 | -3 |
Forum Samorządowe 2002
| 13,18% | +5,38% | 5 | +4 |
Platforma Obywatelska
| 14,69% | | 4 | +4 |
Prawo i Sprawiedliwość
| 14,81% | | 3 | +3 |
SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci
| 11,64% | -6,79% | 2 | -4 | Komitet Obywatelski Ziemi Nyskiej | 7,04% | -4,73% | 2 | -1 |
Polskie Stronnictwo Ludowe
| 5,39% | -1,92% | 1 | ±0 |
¹ z poprzednią kadencją Skład
prezydium
: - przewodniczący Rady(od 27 listopada 2006)
- wiceprzewodniczący Rady (od 27 listopada 2006)
Lista burmistrzów Nysy Czasy niemieckie* władzę sprawował Nadburmistrz Gminy Miejskiej ** władzę w latach
1951
-
1974
sprawował Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej *** władzę w latach
1974
-
1990
sprawował Naczelnik Miasta Osoby związaneZ miastem Nysa związani byli m.in.: -
Vincent Lucas Mrzyglód
– artysta
malarz
,
konserwator i restaurator zabytków
,
-
Christoph Scheiner
–
astronom
niemiecki
, który odkrył
plamy słoneczne
na
Słońcu
, oraz pierwszy
superior
kolegium jezuickiego w Nysie,
-
Joseph von Eichendorff
–
poeta
niemiecki,
-
Konrad Bloch
–
biochemik
amerykański
pochodzenia niemieckiego,
noblista
1964
,
- książę biskup
Franciszek Ludwik von Neuburg
– biskup wrocławski i zarazem książę nyski, którego
pontyfikat
był jednym z najdłuższych w historii Kościoła katolickiego,
-
generał
Friedrich Wilhelm von Steuben
– jeden z
bohaterów niepodległościowych
Stanów Zjednoczonych
,
-
Max Herrmann-Neisse
– poeta, pisarz i
publicysta
niemiecki
-
Franz Jung
– niemiecki pisarz
-
Benno Nehlert
– niemiecki
adwokat
, pisarz i działacz
turystyczny
,
- Eduard Grützner – malarz niemiecki,
-
Karl Sczodrok
(później zmienił nazwisko na Karl Schodrok) –
nauczyciel
, działacz kulturalny,
-
Reinhold Olesch
– niemiecki
slawista
,
-
Bernhard Grzimek
–
lekarz weterynarii
,
profesor zoologii
, twórca
Narodowego Parku Serengeti
, laureat
Oscara
w
1959
,
- Adolf Lorenz –
lekarz
austriacki
, twórca współczesnej
chirurgii ortopedycznej
,
-
Maria Merkert
– założycielka
Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety
,
błogosławiona
,
-
Ernst Seger
–
rzeźbiarz
niemiecki,
-
Paweł Dytko
– polski
kierowca
rajdowy
,
- Jerzy Kozarzewski – polski poeta,
-
Wanda Pawlik
– polska poetka,
-
Kazimierz Dola
–
ksiądz
, profesor historii,
-
Marta Klubowicz
-Schembera – polska
aktorka
,
- prof. Edward Syty – artysta malarz,
-
Piotr Gacek
– polski
siatkarz
, wicemistrz świata z 2006 roku, wieloletni siatkarz Mechanika Nysa oraz AZS PWSZ Nysa,
-
Hans Guido Mutke
– niemiecki
lotnik
, pretenduje do miana pierwszego pilota, który zdołał przekroczyć w locie
barierę dźwięku
,
-
Roman Wójcicki
– reprezentant Polski w
piłce nożnej
, w
1982
roku zdobył z kadrą
Piechniczka
3. miejsce na mistrzostwach świata, wychowanek ZKS Stal Nysa,
- Mikołaj Merbot – pracownik
kancelarii
kardynalskich
we
Włoszech
; w
1461
roku
poseł
papieża
Piusa II
do Rzeczpospolitej i na Śląsk; bliski współpracownik i poseł
Kazimierza Jagiellończyka
do papieża,
- Bernard Mikisz – zwany także Krotinpul, rektor
Wszechnicy Krakowskiej
; wychowawca krewniaka
Kazimierza Jagiellończyka
,
- Bernard z Nysy –
doktor
teologii
, profesor i
rektor
UJ
(zm. 1490),
-
Bartosz Kurek
– polski siatkarz, obecnie grający na pozycji przyjmującego w polskim klubie
Skra Bełchatów
, reprezentant Polski; syn byłego siatkarza
Adama Kurka
.
-
Jakub Jarosz
– polski siatkarz, grający na pozycji atakującego w polskim klubie ZAKSA Kędzierzyn-Koźle, reprezentant Polski w tzw. szerokiej kadrze.
LudnośćLiczba mieszkańców miasta[]: Media Lokalne- Nowiny Nyskie
- Nysa24
- Nasza Nysa
- NTO oddział w Nysie
- Radio Opole oddział w Nysie
- TVP Opole oddział w Nysie
- Nyski Express
Zobacz teżPrzypisy- ↑
Nysa
w
Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich
, Tom VII (Netrebka – Perepiat) z 1886 r.; Nazwę Nissa miasto nosiło też krótko po II wojnie światowej (do 1946).
- ↑ Wcześniej stosowano pisownię Neiße.
- ↑ 3,0 3,1 Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska:
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.)
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008.
ISSN
1734-6118
. (
pol.
)
- ↑ Zob. mapa "Śląsk w XI i XII wieku" (oprac. B. Kaczmarski), w: K. Popiołek, Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Katowice 1972
- ↑ R. Pysiewicz-Jędrusik, A. Pustelnik, B. Konopska, Granice Śląska, Wrocław 1998, .
- ↑ J. Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 1-2, Warszawa 1962, s. 174.
- ↑
Herb Nysy
- ↑ Miasto Nysa. Szkice monograficzne, Wrocław 1970, s. 30.
- ↑ 9,0 9,1 T.Foltyn: Zniszczenie zabytkowego śródmieścia Nysy, Materiały, Śląsk Opolski, 2000 nr 2(39)
- ↑ B. Dolata, Wyzwolenie Dolnego Śląska, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985, s. 115.
- ↑ Z. Zalewski, Nysa na dawnej pocztówce, Opole 2003, s. 24.
- ↑
AZS PWSZ w Nysie
- ↑
Klub Żeglarski NYSA
- ↑
S T U D I A
Bibliografia- "Nysa-przystanek wędrowca"
2004
J.Daniel, I.Zielonka wyd.Inserat
- "Nysa na dawnej pocztówce"
2003
Z.Zalewski wyd. MS Opole, Urząd Miejski w Nysie
- J.Leszczyński, Zarys dziejów miasta do 1740. w: Miasto Nysa. Szkice monograficzne, Wrocław 1979, s. 39.
- T.Foltyn: "Zniszczenie zabytkowego śródmieścia Nysy”, Materiały, Śląsk Opolski, 2000 nr 2(39)
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Nysa":
1965
do życia
Organizacji Wyzwolenia Palestyny
.
10 stycznia
– polski
drobnicowiec
typu 51
MS Nysa
należący do
PŻM
zatonął z całą załogą (18 marynarzy).
6 lutego
– ...
Nankier
...
Pradolina
...
Gmina
...
Polskie zamki i twierdze
Krakowsko-Częstochowska)
Moszna
Muszyna
Myślenice
[Na górę] N
Nowy Sącz
Nowy Wiśnicz
Namysłów
Nidzica
,
województwo warmińsko-mazurskie
Niedzica
Niemcza
,
województwo dolnośląskie
Niemodlin
Niepołomice
Nowy Jasiniec
Nowy Korczyn
Nowy Sącz
Nowy Wiśnicz
Nysa
[Na górę] O
Ogrodzieniec
Ogrodzieniec – widok z murów obronnych
Orneta
Ostróda
Odrzykoń
– zamek Kamieniec,
województwo ...
Zasadźca
...
Odra
granicach Polski 742)
km
Powierzchnia
zlewni
118 861 (z tego w Polsce 106 056)
km²
Największe
dopływy
Nysa Kłodzka
,
Bóbr
,
Nysa Łużycka
,
Warta
Średni
przepływ
535 m³/s u ujścia do Zalewu ...
Rzeki Niemiec
objętości przepływu wody Według długościdługość w kmnazwa polskanazwa niem.2888
Dunaj
Donau1320
Ren
Rhein1091
Łaba
Elbe866
Odra
Oder545
Mozela
Mosel524
Men
Main517
Inn
Inn433
Wezera
Weser413
Soława
Saale382
Sprewa
Spree371
Ems
Ems367
Neckar
Neckar325
Hawela
Havel295
Izara
Isar292
Werra
Werra (*291
Ohrza
Eger (Elbe)265
Lech
Lech257
Biała Elstera
Weiße Elster256
Nysa Łużycka
Lausitzer Neiße255
Lippe
Lippe246
Saara
Saar242
Lahn
Lahn241
Leine
Leine225
Salzach
Salzach220
Elde
Elde218
Fulda
Fulda217
Ruhra
Ruhr211
Aller
Aller198
Hunte
Hunte196
Jagst
Jagst193
Hase
Hase192
Unstruta
Unstrut188
Czarna Elstera
Schwarze Elster188
Eider
Eider185
Ammer-Amper
Ammer-Amper182
Kocher
Kocher177
Eder
Eder173
Sûre
Sauer170
Rur
Rur167
Vechte
Vechte166
Zwickauer Mulde
Zwickauer Mulde165
Altmühl
Altmühl165
Naab
Naab165
Regen
Regen156
Piana
Peene153
Oste
Oste153
Sieg
Sieg151
Warnow
Warnow151
Wertach
Wertach147
Iller
Iller142
Soława Frankońska
Fränkische Saale142
Kyll
Kyll140
Bode (Niemcy)
Bode140
Wied
Wied134
Paar
Paar132
Wörnitz
Wörnitz128
Lenne
Lenne (Ruhr)128
Zschopau
Zschopau125
Rhin
Rhin124
Freiberger Mulde
Freiberger ...
Nizina Śląska
Wysokość od ok. 100 do 260 m n.p.m.Główne rzeki:
Odra
,
Mała Panew
,
Nysa Kłodzka
,
Ślęza
,
Bystrzyca
,
Kaczawa
,
Bóbr
.Główne miasta:
Legnica
,
Wrocław
,
Brzeg
,
Opole
,
Kędzierzyn-Koźle
, ...
Niemieckie wyższe uczelnie
der Hochschulen nach Hochschularten im Wintersemester 2009/10.
30 marca 2010 Zobacz też
Uniwersytet Nysa
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Nysa":
216 Koalicja antyhitlerowska. Konferencje Wielkiej Trójki (plansza 14)
...
228 Polska w okresie utrwalania się rządów komunistycznych (plansza 4)
...
Wody powierzchniowe w Polsce (plansza 18)
Nysa Kłodzka
...
|