Ilustracja ze średniowiecznego
rękopisu
Powieści o RóżyPowieść o Róży – późnośredniowieczny
alegoryczny
poemat francuski, utrzymany w konwencji snu.
Jej pierwszą część napisał Guillaume de Lorris około roku
1235
(4058 wierszy). Opowiada o młodzieńcu, który trafił do tajemniczego ogrodu miłości, zamieszkiwanego przez liczne personifikacje: Wesołość, Zabawę, Szczerość, Bogactwo, Dworność i Młodość. Młodzieniec pragnie zerwać
różę
, jednak strzegą ją Niebezpieczeństwo, Wstyd i Obmowa oraz inne figury alegoryczne. W tym miejscu akcja utworu urwała się i do końca doprowadził ją Jean de Meun.
18 tys. wierszy napisanych przez de Meuna obfituje w dygresje, rozważania i anegdoty. Posługując się fabułą i zespołem postaci, stworzonych przez de Lorrisa, zmierza do zupełnie innego celu - ukazaniu rozkoszy związanych z cielesną miłością. De Meun z cynizmem podchodzi do kultu dziewictwa oraz do wstrzemięźliwości seksualnej, przy czym wykorzystuje motyw
upersonifikowanej
Matki Natury
, wzywającej stworzenie do nieprzerwanej aktywności płciowej. Ostatecznie, bohater utworu zrywa różę, zdobywając cytadelę zbudowaną przez Zazdrość.
Powieść o Róży stanowi w pewnym sensie zapowiedź
renesansu
, ale jest dziełem typowo średniowiecznym: rozwlekłym, obfitującym w alegorię, stanowiącym rodzaj erudycyjnego popisu.
W kręgach francuskich twórców późnego średniowiecza była ostro krytykowana – m.in. przez
Jana Gersona
i Krystynę de Pisan (która uznała utwór za obelgę wobec kobiecej czci), ale jak zaświadcza jeden ze świadków – "wielu stawiało Powieść o Róży tak wysoko, że woleli być pozbawieni własnej koszuli niż tej książki". Poglądy zaprezentowane przez de Meuna były na tyle popularne, że wraz z innymi herezjami potępił je Etienne Tempier, biskup Paryża.
Wpływ Powieści można odnaleźć na przykład u
Chaucera
(Opowieść Damy z Bath) czy w XI Sonecie
Williama Szekspira
.
Linki zewnętrzne