Kościół św. Antoniego we Lwowie – kościół
rzymskokatolicki
we
Lwowie
, położony przy ul. Łyczakowskiej 49a (
ukr.
Личаківській, 49а) w dzielnicy Łyczaków (ukr. Личаків).
Historia
W 1617 magistrat miasta Lwowa wyraził zgodę na fundację drugiego, po św. Krzyżu, klasztoru
franciszkanów konwentualnych
. Warunkiem było wzniesienie budynków wyłącznie z drewna co było podyktowane koniecznością zachowania bezpieczeństwa grodu położonego na szlaku najazdów tatarskich. Król
Zygmunt III Waza
zatwierdził decyzję magistratu. Budowę rozpoczęto w 1618 a ukończono w 1630. Budynki klasztorne zostały wzniesione na wzgórzu św. Antoniego w Suchej Woli na przedmieściu Łyczakowskim.
Po zniszczeniach w 1648 w wyniku
wojen kozackich
, toczonych za króla
Jana Kazimierza
podjęto w 1669 odbudowę kościoła i klasztoru. Obecny kształt świątyni jest zasługą fundacji kasztelana krakowskiego, księcia
Janusza Antoniego Wiśniowieckiego
, potomka królewskiego rodu
Wiśniowieckich
. Fundacja miała miejsce w 1718, a przyczynił się do niej dworzanin księcia, Michałowski, który wstąpił do zakonu franciszkanów i został dożywotnim
gwardianem
. Nowy kościół wzniesiono z kamienia ciosanego. Budowę ukończono w 1739. Kościół został przebudowany w stylu dojrzałego
baroku
. Rzeźby ołtarzowe były dziełem Tomasza Huettera, a obrazy - W. Łuczyckiego. Figury przy bocznych ołtarzach – Król Dawid i Św. Hieronim - były dziełem lwowskiego rzeźbiarza, Sebastiana Fesingera. Na parapecie schodów frontowych ustawiono rzeźbę przedstawiającą Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny a na przykościelnym dziedzińcu rzeźbę św. Antoniego Padewskiego – patrona zakonu i świątyni. Obie rzeźby były przypisywane Sebastianowi Fesingerowi.
W 1772, w momencie zajęcia Lwowa przez Austriaków w wyniku
pierwszego rozbioru Polski
, w konwencie żyło czterech kapłanów i dwóch braci zakonnych. Klasztor uległ kasacie w wyniku
reform józefińskich
przeprowadzonych przez cesarza Austrii
Józefa II
.
W 1786 do kościoła św. Antoniego przeniesiono parafię z pobliskiego kościoła św. Piotra i Pawła (dawniej oo. paulinów), który przekazano wyznawcom
kościoła greckokatolickiego
.
W 1818 przy kościele zbudowano niewielką, klasycystyczną dzwonnicę dla trzech dzwonów według projektu J. Markla. [1]
Po zakończeniu drugiej wojny światowej i przyłączeniu ziemi lwowskiej do Związku Radzieckiego franciszkanie przebywali w klasztorze lwowskim do 25 kwietnia 1946, po czym musieli opuścić go pod naciskiem komunistycznej władzy.
Pomimo tego kościół św. Antoniego pozostał, obok
katedry lwowskiej
, jedynym rzymskokatolickim kościołem lwowskim nieprzerwanie czynnym po 1945 do dnia dzisiejszego.
Jedynym zakonnikiem, który zdecydował się pozostać we Lwowie był o.
Rafał Kiernicki
, więzień łagrów komunistycznych, duszpasterz i proboszcz katolickiej katedry we Lwowie, podniesiony przez papieża Jana Pawła II 16 stycznia 1991 do godności biskupiej.
W 1989 jego staraniem do Lwowa ponownie przyjechali franciszkanie z Polski, z macierzystej Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię. Zamieszkali przy swoim dawnym kościele św. Antoniego. O. bp Kiernicki zmarł 23 listopada 1995. Pięć lat później uroczyście odsłonięto jego popiersie w katedrze lwowskiej, w dowód zasług dla przetrwania Kościoła na terenie dawnego Związku Radzieckiego.
We Lwowie franciszkanie są duszpasterzami czterech wspólnot: polskiej, rosyjskiej, ukraińskiej i litewskiej. W tych czterech językach odprawiają msze, katechizują i przygotowują do przyjęcia sakramentów.[2]
Architektura
Kościół św. Antoniego jest budowlą barokową,
trójnawową
, w układzie
bazylikowym
.
Fasada
kościoła jest skromna, ma wysunięty
portal
. Podzielona jest podwójnymi
pilastrami
. Jej szczyt zdobią wazy i polichromia niszy.
Wystrój wnętrz jest
rokokowy
. Z obu stron do świątyni przylegają kaplice z ołtarzami w stylu barokowym. Na ścianach znajdują się osiemnastowieczne obrazy w rokokowych ramach. Do najcenniejszych należny późnogotycki obraz Bogurodzica z Chrystusem i świętą Anną z 1520. W kościele znajdują się też portrety księcia i księżny Wiśniowieckich.[3]
Przypisy
Bibliografia
- Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, .
- Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki starego Lwowa, wyd. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, .
- Aleksander Medyński, Lwów. Przewodnik dla zwiedzających miasto, wyd. nakładem autora, Lwów 1937.