Prostaglandyny
ProstaglandynyProstaglandyny, PGs – grupa
hormonów
, pochodnych
kwasu arachidonowego
należących tym samym do grupy
eikozanoidów
. Należą one do hormonów parakrynowych (działających miejscowo), są regulatorami procesów
fizjologicznych
, powstają wskutek pobudzenia
nerwowego
. Występują we wszystkich tkankach oraz płynach ustrojowych. Wykazują bardzo dużą aktywność biologiczną. Chemiczna struktura prostaglandyny E1 (PGE1) Historia odkrycia i etymologia-
1930
r. dwaj niemieccy ginekolodzy Kurzok i Lieb odkryli, że
macica
ludzka po kontakcie z nasieniem mężczyzny kurczy się silnie i rozkurcza
-
Ulf von Euler
, laureat
nagrody Nobla
, badając odkryte przez Niemców zjawisko wywnioskował, że skurcze macicy wywołuje produkowana przez
gruczoł krokowy
niezidentyfikowana substancja. Euler nazwał tę substancję prostaglandyną od łacińskiego określenia gruczołu krokowego glandula prostatae; obecnie wiadomo, że Euler był w błędzie, ponieważ prostaglandyny produkują
pęcherzyki nasienne
- około
1945
r. Bergström i współpracownicy wyizolowali z nasienia dwie prostaglandyny nazywając je PGE i PGF.
BiosyntezaPo zadziałaniu na komórkę czynników fizjologicznych takich jak
hormony
i
neuroprzekaźniki
, lub patologicznych, takich jak
toksyny
, czynniki drażniące,
mikroorganizmy
, następuje uwalnianie hormonów tkankowych. Powodują one zaburzenia wewnątrz komórki, m.in. uszkadzają błonę
lizosomów
, których enzymy lityczne, po przedostaniu się do
cytozolu
niszczą
organelle
i błony.
Hydrolazy
mogą
hydrolizować
wiązania estrowe
fosfolipidów
błonowych, czego efektem jest uwolnienie wolnych
kwasów tłuszczowych
do
cytoplazmy
. Jeżeli uwolnionym kwasem jest
kwas arachidonowy
, ulega on kaskadzie kwasu arachidonowego, w wyniku czego powstają PGs. Kaskada kwasu arachidonowegoKwas ulega przemianom przez zespół enzymów zwanych syntetazą prostaglandynową, w której skład wchodzą: -
cyklooksygenaza
– hydro peroksydacja na węglu jedenastym i cyklizacja łańcucha;
-
lipooksygenaza
– karboksylacja;
-
izomeraza
– specyficzne komórkowo i tkankowo enzymy, które odpowiadają za wytworzenie poszczególnych PGyn.
COXProstaglandyny syntetyzowane są przez
enzym
zwany
cyklooksygenazą
(COX). Istnieją dwie formy enzymu COX:
COX-1
i
COX-2
. Obie formy syntetyzują prostagladyny, z tym, że ich funkcja jest nieco inna: - prostaglandyny COX-1 – m.in. chronią błonę wyściełającą
żołądek
, zmniejszając wytwarzanie
kwasu żołądkowego
, regulując wydzielanie śluzu oraz prawidłowe ukrwienie żołądka
- prostaglandyny
COX-2
– uczestniczą w procesach
zapalnych
i przyczyniają się do powstania
bólu
,
gorączki
i obrzęków.
Działanie biologiczneProstaglandyny działają w miejscu wytwarzania lub wydzielane są do krwi. Nie są nigdzie magazynowane, a ich
czas połowicznego rozpadu
jest stosunkowo krótki, dochodzący maksymalnie do kilku minut. Dlatego działają parakrynnie – są hormonami lokalnymi. Działanie jest silne i różnorodne, często przeciwstawne: - pobudzenie lub hamowanie skurczy mięśni gładkich:
- macicy
- przewodu pokarmowego
- przewodu oddechowego
- naczyń krwionośnych
- hamowanie wydzielania soku żołądkowego
- pobudzenie ruchliwości plemników
- należą do mediatorów odczynu zapalnego; kwas acetylosalicylowy, czyli
aspiryna
, w wyniku inhibicji cyklooksygenazy zmniejsza produkcję prostaglandyn zmniejszając przez to stan zapalny
- działają
chemotaktycznie
na leukocyty
- przeciwdziałają zamknięciu się przewodu tętniczego (Botalla) - ważne w przypadku
zespołu hipoplazji lewego serca.
Enzym rozkładający PGs: 15-
dehydrogenaza
. Rodzaje prostaglandynZnanych jest obecnie ponad 16 rodzajów PGyn u człowieka oznaczonych literami: - PGA, PGB, PGD, PGE, PGF, PGG, PGH, PGI:
PGI2
a także cyframi, które oznaczają liczbę wiązań nienasyconych w łańcuchu: ZastosowanieZ dotychczasowych badań wynika, że mogą stać się mało toksycznymi wielokierunkowymi lekami oraz hormonalnymi stymulatorami i mediatorami fizjologii rozrodu. Zobacz też Bibliografia- Biochemia - Edward Bańkowski, Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner Wrocław
- Małgorzata Wiśniewska (red.), Encyklopedia dla wszystkich Chemia, Wydawnictwo Naukowe i Techniczne Warszawa, str. 304-305
Inne hasła zawierające informacje o "Prostaglandyny":
1916
...
Miedź
...
Inhibitory konwertazy angiotensyny
...
Kortykosterydy
...
Rakowiak
...
Alergia
ziarnistości; 6 - komórka tuczna; 7 - mediatory syntetyzowane po aktywacji komórki (Prostaglandyny, leukotrieny, tromboksany, PAF) Reakcja natychmiastowaJej bezpośrednią przyczyną jest degranulacja komórek tucznych ...
Sperma
...
Kwasy tłuszczowe
...
Witamina B6
...
Gorączka
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Prostaglandyny":
134. Wytwarzanie i działanie hormonów w ciele człowieka cz.2 (plansza 14)
e height=380 width=770 >
Prostaglandyny
Wrzód żołądka
Prostaglandyny to hormony zaliczane do lokalnych przekaźników chemicznych. Są one produkowane ...
134. Wytwarzanie i działanie hormonów w ciele człowieka cz.2 (plansza 15)
e height=380 width=770 >
Hormony tkankowe
Jelito cienkieAutor: Orem
Hormony tkankowe, tak jak Prostaglandyny, są hormonami zaliczanymi do lokalnych przekaźników. Wśród nich znajdują się hormony ...
|