Deutero-Izajasz - od końca
XVIII w.
umowne określenie anonimowego, nietożsamego z
Izajaszem
autora rozdziałów 40 - 55
biblijnej
Księgi Izajasza
.
Tło rozdziałów 40 - 55 jest zupełnie odmienne od tła rozdziałów 1 - 39 Księgi Izajasza, albowiem jest późniejsze od tych ostatnich o około 150 lat. Rozdziały te dotyczą ostatnich lat
niewoli babilońskiej
i ukazują atmosferę uprowadzonego ludu
Izraela
, a Autor-
prorok
informuje o zbliżającym się wyzwoleniu, podkreślając przy tym, że głównym wrogiem Izraelitów nie jest
Asyria
, a
Babilonia
. Deutero-Izajasz wspomina również o
Cyrusie II
, którym posłuży się
Jahwe
w celu pogromu Babilonii (Iz 44,28; 45,1). Zdaniem biblistów wprawdzie możliwe jest, że Proto-Izajasz (Izajasz "właściwy", w odróżnieniu od Deutero- oraz Trito-Izajasza) mógł głosić proroctwa dotyczące przyszłej niewoli babilońskiej i wyswobodzenia Żydów z niej, ale mało prawdopodobne jest, by napisał on w szczegółowej wizji
przyszłości
aż tyle rozdziałów Księgi. Próba pocieszenia narodu żydowskiego, zawarta w Iz 40,1n, nie miałaby większego sensu, bowiem naród żydowski podczas życia Proto-Izajasza był niepodległy i nic nie wskazywało na utratę niepodległości, tak więc wersety 1-2 rozdziału 40 spełniałyby odwrotną funkcję niż założona przez proroka, byłyby bowiem nie pocieszeniem, a groźbą.
Te fakty wskazują, iż autorem rozdziałów 40 - 55 Księgi Izajasza był żyjący w niewoli anonimowy prorok (niewykluczone, iż miał na imię
Izajasz
), który pochodził z kręgu uczniów szkoły Proto-Izajasza (Iz 8,16n) i kontynuował jego idee, żywe w narodzie izraelskim po jego śmierci. Anonimowość ta wynikała ze względów
bezpieczeństwa
, między innymi ze względu na niepochlebne Babilonii treści (m.in. Iz 47 -
satyra
na
Babilon
) oraz okazywanie sympatii do jej wrogów.
Bibliografia
- Ks. Bernard Wodecki, Wstęp do Księgi Izajasza [w:] Pismo Święte. Stary i Nowy Testament w przekładzie z języków oryginalnych (
Biblia Poznańska
), 2004