Verulamium rzymskie miasto znajdujące się na obszarze obecnego miasta
St Albans
w hrabstwie
Hertfordshire
w
Anglii
(
Wielka Brytania
). Miasto położone było nad rzeką
Ver
. Verulamium to było największym obok
Londinium
ośrodkiem rzymskim w
Brytanii
i od ok.
60
było stolicą (municipium) rzymskiej Brytanii.[1][2]
Miasto zyskało swoją wysoką pozycję w rzymskiej Brytanii ze względu na strategiczne położenie na przecięciu głównych dróg: tzw. Walting Street - łączącej Londinium (dzis. Londyn) z Towcester, poprzez Sulloniacis (dzis. Bockley Hill), Verulamium i Durocobrius (dzis.
Dunstable
) oraz Verulamium z Camulodunum (dzis.
Colchester
przez Canonium (dzis. Kelvedon).[3]
Wcześniej, przed rzymskim podbojem, było znane jako
Verlamion
[4]
Zachowanymi do dziś pozostałościami rzymskiego miasta są: fragmenty murów miejskich i fundamenty jednej z bram, mozaikowa posadzka z zachowanym
hypocaustum
, ruiny teatru (jedynego rzymskiego teatru widocznego do dziś w Wielkiej Brytanii)[5] oraz mozaiki i fragmenty zdobionych ścian, które obecnie znajdują się w zbiorach
lokalnego muzeum
.
Historia
Przed rzymskim podbojem znajdował się w tym miejscu fort, otoczony fosą, zwany
Verlamion
. Był stolicą lokalnego
celtyckiego
plemienia
Catuvellauni
.
Wydobyta podczas wykopalisk archeologicznych biżuteria, monety czy naczynia świadczą o tym, że mieszkańcy tego miejsca prowadzili wymianę handlową z Imperium Rzymskim. Kiedy w
43
n.e. roku naszej ery Rzymianie najechali Brytanię, miasto przeszło w ich władanie. Przed rokiem
50
n.e. uzyskało status municipium.
Znaczącym wydarzeniem w jego historii było powstanie plemion celtyckich pod dowództwem królowej
Boudiki
w
61
roku. Miasto zostało wtedy doszczętnie zniszczone. Po zniszczeniu miasta przystąpiono do jego odbudowy wznosząc wiele znaczących budowli, m.in. forum oraz bazyliki wzniesionej w
79
roku. W mieście zbudowano też trójkątną świątynię, poświęconą
Kybele
, swój unikalny kształt zawdzięczała lokacji na rozgałęzieniu drogi.
Zabudowa
Miasto posiadało głównie drewnianą zabudowę z nielicznymi płaskorzeźbami i mozaikami. Ok.
155
Verulamium zostało strawione przez pożar.[6] Odbudowano je, jednak z czasem zaczęło podupadać, zmniejszała się populacja. W III w. miasto otoczono kamiennym murem.
W centralnej części miasta (w miejscu, gdzie dziś znajduje się kościół pw. św. Michała) stała bazylika i przylegające do niej
forum
. Na północny-zachód od forum znajdowały się sklepy, teatr i macellum (targ warzywno-owocowy).[7] W Verulamium znajdowały się także liczne świątynie.
W roku
410
, po opuszczeniu Brytanii przez Rzymian, przez pewien czas dbano o budynki prywatne i publiczne, drogi i wodociągi, jednak z biegiem czasu ludność zaczęła się przenosić do powstałego w pobliżu St Albans.
Teatr
Zbudowany w
140
roku naszej ery, mógł pomieścić 2000 widzów. Odbywały się na nim przedstawienia, procesje religijne, pokazy walk oraz tańca. Po roku
400
, gdy Rzymianie zaczynali wycofywać się z Brytanii, a miasto zaczęło podupadać. Teatr przestał działać i został zmieniony w wysypisko śmieci.[8] Ruiny teatru odkryto w
1847
roku.
Mury miejskie
Fragment murów rzymskich w pobliżu Bramy Londyńskiej
Zbudowane w latach
257
-
270
z krzemienia i cegły, wysokie na 5m, otaczały miasto pierścieniem długości 3,6km. Zachowały się dwa fragmenty, krótszy północny i dłuższy od strony wschodniej, wraz z fundamentami bramy londyńskiej.
Hypocaustum
Mozaikowa posadzka z hypocaustum
Hypocaustum
ulokowane jest w osobnym budynku w parku i przykryte jest doskonale zachowaną mozaiką. Hypocaustum zostało odkryte podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 30.
XX wieku
przez Sir Mortimera i Tessę Wheeler.[9]
Świątynie
Jedną z głównych świątyń w mieście, była ta znajdująca się przy forum. W późniejszym czasie (po pożarze w
155
wybudowano dwie kolejne. Prawdopodobnie oddawano w nich cześć
Jowiszowi
,
Junonie
i
Minervie
. Znanych jest sześć innych świątyń typu rzymsko-celtyckiego, a wśród nich "świątynia trójkątna" o charakterystycznym trójkątnym
atrium
usytuowana niedaleko Bramy Londyńskiej. Ta ostatnia była prawdopodobnie poświęcona
Kybele
.[10]
Muzeum
W lokalnym muzeum (oddziale znajdującym się w parku Verulamium) wystawiono przedmioty znalezione podczas prowadzonych wykopalisk. Przedmioty codziennego użytku, mozaiki, malunki ścienne, monety.[11] Do zwiedzania udostępniono także hypocaustum - rzymski system ogrzewania podłogowego, służący niegdyś w dużym domu miejskim.
Przypisy
- ↑ Jane McIntosh: Handbook of Life in Prehistoric Europe. Oxford University Press US, 2009, s. 158. .
- ↑ Guy de la Bédoyère: Roman towns in Britain. Rowman & Littlefield, 1992, s. 31, seria: English heritage. .
- ↑ Mark Freeman: St Albans. A history. Lancaster: Carnegie Publishing Ltd, 2008, ss. 16-17. .
- ↑ Rosalind Niblett, Isobel Thompson: Alban's buried towns: an assessment of St Albans' archaeology up to AD 1600. Oxbow Books przy współpracy z English Heritage, 2005, s. 24. .
- ↑
The Roman Theatre of Verulamium
(
ang.
). [dostęp 2010-01-16].
- ↑ Alan K. Bowman, Peter Garnsey, Dominic Rathbone: The Cambridge ancient history: The High Empire, A.D. 70-192. T. 11. Cambridge University Press, 2000, s. 569. .
- ↑ Rosalind Niblett: Verulamium. The Roman City of St Albans. Stroud: Tempus Publishing Ltd, 2001, 2004, s. 90. .
- ↑ Romano-British Towns: Case Studies. W: Daniel G. Russo: Town origins and development in early England, c.400-950 A.D.. Greenwood Publishing Group, 1998, s. 66, seria: Contributions to the study of world history. .
- ↑
Hypocaust
(
ang.
). W: St Albans Museums [on-line]. St Albans Museums. [dostęp 2010-01-16].
- ↑ Rosalind Niblett: Roman Verulamium. St Albans: St Albans District Council, 2000, s. 14. .
- ↑
Verulamium Museum
(
ang.
). W: St Albans Museums [on-line]. St Albans Museums. [dostęp 2010-01-16].
Zobacz także