Flaga Unii Europejskiej

Europejska Stolica Kultury – europejskie miasto wybrane przez Unię Europejską , które w ciągu jednego roku może zaprezentować życie kulturalne miasta, całego regionu i państwa.

W większości przypadków miasta starają się wykorzystać tę okazję i związane z nią fundusze (po 1,5 mln euro od UE w 2010 r.)^[1] na rozwinięcie swojej oferty kulturalnej, tak by mogły przyciągnąć międzynarodową publiczność. Tytuł oznacza ogromny prestiż, a w dłuższej perspektywie znaczny wzrost turystyki i lepszą promocję^[]. Wybrany ośrodek przez 12 miesięcy przedstawia swoje dziedzictwo historyczne. Miasta i regiony organizują specjalnie na tę okazję koncerty, festiwale, pokazy, konferencje i inne działania reklamujące miasto i region.

Historia

Melina Mercouri , pomysłodawczyni tytułu Europejskiej Stolicy Kultury, Greczynka

Idea, by użyć kultury do głębszego zintegrowania Europejczyków, zrodziła się 13 maja 1985 podczas spotkania Rady Unii Europejskiej . Przedstawiła ją grecka minister kultury Melina Mercouri .

Inicjatywa Europejskich Miast Kultury szybko się przyjęła w Europie. Pierwszym Europejskim Miastem Kultury były greckie Ateny . Podobna inicjatywa pojawiła się też w Ameryce.

W 1999 jej nazwę zmieniono na Europejskie Stolice Kultury, wprowadzono też zmiany procedury wyboru miast-organizatorów, które obowiązują od 2005 . Co roku typowane są dwa państwa z Unii Europejskiej , z których chętne miasta na 9 lat wcześniej składają swoje kandydatury. Spośród zgłoszonych miast Unia Europejska wybiera po jednym z obu państw. Polska będzie mogła wybrać Europejską Stolicę Kultury na 2016 rok.

Miasta kandydackie muszą spełnić szereg warunków przewidzianych w aktach prawa unijnego — m.in. promowanie własnej kultury poprzez instytucję Ambasadora Kultury czyli twórcy silnie związanego z miastem, współpracę międzynarodową, akcentowanie wartości europejskich oraz prowadzenie działań kulturalnych promujących miasto i region. Nie bez znaczenia są też metody propagowania informacji o kandydacie: coraz większa wagę przykłada się tu do technologii informatycznych.

Nominowani w Unii Europejskiej

Europejskie Miasta Kultury (1985-2009)

• 1985 : Ateny ( Grecja )
• 1986 : Florencja ( Włochy )
• 1987 : Amsterdam ( Holandia )
• 1988 : Berlin Zachodni ( RFN )

Wilno, Europejska Stolica Kultury 2009

Partenon w Atenach , pierwszym mieście z tytułem Europejskiego Miasta Kultury w 1985

Florencja była Europejskim Miastem Kultury w 1986

Antwerpia była Europejskim Miastem Kultury w 1993

• 1989 : Paryż ( Francja )
• 1990 : Glasgow ( Wielka Brytania )
• 1991 : Dublin ( Irlandia )
• 1992 : Madryt ( Hiszpania )
• 1993 : Antwerpia ( Belgia )
• 1994 : Lizbona ( Portugalia )
• 1995 : Luksemburg ( Luksemburg )
• 1996 : Kopenhaga ( Dania )
• 1997 : Saloniki ( Grecja )
• 1998 : Sztokholm ( Szwecja )
• 1999 : Weimar ( Niemcy )
• 2000 : Reykjavík ( Islandia ), Bergen ( Norwegia ), Helsinki ( Finlandia ), Bruksela ( Belgia ), Praga ( Czechy ), Kraków ( Polska ), Santiago de Compostela ( Hiszpania ), Awinion ( Francja ), Bolonia ( Włochy )
• 2001 : Rotterdam ( Holandia ), Porto ( Portugalia )
• 2002 : Brugia ( Belgia ), Salamanka ( Hiszpania )
• 2003 : Graz ( Austria )
• 2004 : Genua ( Włochy ), Lille ( Francja )
• 2005 : Cork ( Irlandia )
• 2006 : Patras ( Grecja )
• 2007 : Luksemburg ( Luksemburg ), Sybin ( Rumunia )
• 2008 : Liverpool ( Wielka Brytania ), Stavanger ( Norwegia )
• 2009 : Wilno ( Litwa )^[2], Linz ( Austria )

Europejskie Stolice Kultury (2010-2014)

• 2010 : Essen / Zagłębie Ruhry ( Niemcy ), Pecz ( Węgry ), Stambuł ( Turcja )
• 2011 : Turku ( Finlandia ), Tallinn ( Estonia )
• 2012 : Guimarães ( Portugalia ), Maribor ( Słowenia )
• 2013 : Marsylia - Prowansja ( Francja ), Koszyce ( Słowacja )
• 2014 : Umeå ( Szwecja ), Ryga ( Łotwa )

Kandydaci (2015-2019)

• 2015 : Belgia , Czechy
• 2016 : Polska , Hiszpania
• 2017 : Dania , Cypr
• 2018 : Holandia , Malta
• 2019 : Włochy , Bułgaria

Polskie miasta jako Europejskie Stolice Kultury

Kraków , pierwsze miasto w Polsce z tytułem Europejskiej Stolicy Kultury

Do tej pory tylko jedno polskie miasto zostało wyróżnione tym tytułem. Był to Kraków w roku 2000 . Rok ten był traktowany przez Unię Europejską wyjątkowo, jako podkreślenie trwałego dziedzictwa i wkładu miast europejskich w osiągnięcia kultury i cywilizacji światowej^[].

W związku z tym wybrano aż pięć miast z Unii Europejskiej , Reykjavík , Bergen oraz dwa miasta z nowych członków UE, mających wstąpić dopiero 1 maja 2004 - polski Kraków i czeską Pragę . Decyzja o wyborze spośród polskich miast właśnie Krakowa - została podjęta przez rząd polski. Nie odbywały się prezentacje ani konkursy poszczególnych miast.

W 2016 roku zostanie wybrane jedno polskie i jedno hiszpańskie miasto jako Europejskie Stolice Kultury 2016. Polskie miasta będą mogły kandydować do tego tytułu ponownie dopiero w 2028 .

Miasta kandydujące do Europejskiej Stolicy Kultury 2016

9 listopada 2009 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosił oficjalny konkurs o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Polskie miasto zostanie wybrane w ramach konkursu i wszystkie polskie miasta mają równe szanse w otrzymaniu tytułu. Chęć wystartowania w nim wyraziły: Białystok ^[3], Bydgoszcz ^[4], Gdańsk ^[5], Katowice ^[6], Lublin ^[7], Łódź ^[8], Poznań ^[9], Szczecin ^[10], Toruń ^[11], Warszawa ^[12] i Wrocław ^[13].

Na początku października 2010 dokonano preselekcji miast hiszpańskich kandydujących do tytułu. Rywalizacja toczy się nadal pomiędzy sześcioma miastami: Burgos , San Sebastián , Las Palmas de Gran Canaria , Kordobą , Segowią i Saragossą .^[14] Odpadły pozostałe kandydatury, tj. Alcalá de Henares , Cáceres , Cuenca , Malaga , Oviedo - Gijón - Avilés (wspólnie), Pampeluna , Santander i Tarragona .^[15].

13 października 2010 roku wybrano 5 polskich miast, które przeszły do drugiego etapu konkursu - Gdańsk , Katowice , Lublin , Warszawa oraz Wrocław ^[16], zaś nominacji miasta dokona minister kultury pod koniec 2011 roku. Wyboru zwycięzcy konkursu dokona Rada UE w drugim kwartale 2012 roku.^[1]

Przypisy