Grzbiet śródoceaniczny
Grzbiet śródoceanicznyPrzekrój grzbietu śródoceanicznego. Grzbiety śródoceaniczne na świecie Wiek skorupy oceanicznej. Kolor czerwony oznacza najmłodszą skorupę, a niebiski najstarszą. Płyty tektoniczne i ich rozrost. Grzbiet śródoceaniczny - silnie wydłużona wypukła forma dna oceanicznego, o stromych
stokach
, położona zazwyczaj pośrodku
oceanów
, oddzielająca od siebie dwa
baseny oceaniczne
. Grzbiety śródoceaniczne są to największe struktury linijne na powierzchni Ziemi. Ich łączna długość wynosi ok. 60 000 km. Szerokość grzbietów oceanicznych dochodzi do 400 km. Grzbiety wznoszą się ok. 2 km ponad powierzchnię dna oceanicznego -
równi abisalnej
. W środku większości z nich, wzdłuż całego grzbietu ciągnie się
dolina ryftowa
o szerokości do 50 km i głębokości 1-2 km. W dolinie ryftowej dochodzi do wylewów
magmy
. W miejscu rozchodzenia się dwóch
płyt oceanicznych
wdzierają się nowe masy
bazaltu
, powodując powstawanie nowej
skorupy oceanicznej
, i co za tym idzie, powiększanie dna oceanicznego. Jest to tzw. strefa
spreadingu
, gdzie dwie
płyty litosfery
oddalają się od siebie. Doliny ryftowe tworzą tzw. krawędzie oceaniczne. Wiek skorupy oceanicznej od doliny ryftowej na zewnątrz, w stronę kontynentów jest coraz starszy. W grzbietach, gdzie tempo tego procesu jest wyższe, tj. wydobywa się w nich więcej magmy, nie powstają doliny ryftowe. Grzbiety śródoceaniczne są zazwyczaj potrzaskane poprzecznymi
uskokami transformującymi
. Niekiedy terminem 'grzbiet śródoceaniczny' określa się formy, których powstanie nie jest związane ze spreadingiem dna oceanicznego, ale z przesuwaniem się
płyty oceanicznej
ponad tzw.
plamą gorąca
, jak to jest w przypadku
Grzbietu Hawajskiego
i Cesarskiego. Ważniejsze grzbiety śródoceaniczne-
Ocean Spokojny
:
Południowopacyficzny
,
Norfolk
, Huntera, Południowofidżyjski, Tonga, Tubuai, Wooldark, Kiusiu-Palau, Mariański, Honsiu, Środkowopacyficzny, Cesarski,
Hawajski
,
Kokosowy
, Sala y Gomez,
Nazca
,
Juan Fernandez
-
Ocean Atlantycki
:
Mendelejewa
,
Łomonosowa
,
Nansena
, Jan Mayen, Islandzki,
Reykjanes
,
Śródatlantycki
,
Północnoatlantycki
,
Południowoatlantycki
, Kajmański,
Scotia
(dawniej: Południowoantylski),
Wielorybi
-
Ocean Indyjski
:
Afrykańsko-Antarktyczny
,
Zachodnioindyjski
,
Środkowoindyjski
, Maskareński, Murraya,
Arabsko-Indyjski
, Malediwski, Wschodnioindyjski, Grzbiet Zachodnioaustralijski,
Australijsko-Antarktyczny
, Kergueleński.
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Grzbiet śródoceaniczny":
Sedmídolí
...
Medwiedin
...
Czarna Góra (Czeski Grzbiet)
...
Śląskie Kamienie
...
Czeskie Kamienie
...
Studzienna Góra
...
Ścięgny
...
Kowary
...
Pstrąg źródlany
...
Pstrąg tęczowy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Grzbiet śródoceaniczny":
019. Osłonice i bezczaszkowce – strunowce niższe (plansza 2)
...
027. Charakterystyka wód wszechoceanu (plansza 4)
...
013. Niszcząca i budująca działalność sił endogenicznych (plansza 9)
...
|