HMS Janus (F53) |
|
Historia | | Wielka Brytania |
|
---|
Położenie stępki |
29 września
1937
|
Wodowanie |
10 listopada
1938
|
Wejście do służby |
5 sierpnia
1939
|
Los okrętu | zatopiony
23 stycznia
1944
koło Sycylii |
Stocznia | Swan Hunter & Wigham Richardson w
Wallsend
| Anglia |
|
Dane taktyczno-techniczne |
---|
Wyporność | standardowa: 1760 t pełna: 2330 t |
Długość | 108,6 m |
Szerokość | 10,8 m |
Zanurzenie | 3,9 m |
Napęd | 2
turbiny parowe
o mocy łącznej 40 000
KM
, 2
kotły parowe
, 2
śruby
|
Prędkość | 36
w
|
Zasięg | 5500
mil morskich
przy 15 w |
Załoga | 218 |
Uzbrojenie | 6 dział 120 mm (3xII), 4 działka 40 mm
plot
(1xIV), 8
wkm
12,7 mm plot (2xIV), 10
wt
533 mm (2xV),
bg
, 2
mbg
(stan na 1939 - szczegóły poniżej) |
HMS
Janus –
brytyjski
niszczyciel
okresu
II wojny światowej
, należący do
typu J
, służący w latach 1939-1944. Nosił znak taktyczny F53, później G53. Służył głównie na
Morzu Śródziemnym
, gdzie został też zatopiony 23 stycznia
1944
.
Za służbę przyznano HMS "Janus" 10 wyróżnień bitewnych (battle honours): Atlantyk 1939,
Norwegia 1940
, Kalabria 1940, Libia 1940, Morze Śródziemne 1940-44,
Matapan
1941,
Sfax 1941
, konwoje maltańskie 1941, Adriatyk 1944,
Anzio 1944
[1].
Budowa
Okręt zamówiono 25 marca 1937 w ramach programu budowy z 1936 roku. Stępkę pod budowę położono
29 września
1937
w stoczni Swan Hunter & Wigham Richardson w
Wallsend
, kadłub wodowano
10 listopada
1938
. Okręt otrzymał nazwę od rzymskiego boga
Janusa
, jako ósmy okręt brytyjski o
tej nazwie
. Wszedł do służby w
Royal Navy
5 sierpnia
1939
. W tej samej stoczni zbudowano też niszczyciel
HMS Khartoum
, identycznego typu K.[1]
Służba
Morze Północne 1939-1940
"Janus" wszedł do służby tuż przed wybuchem II wojny światowej, w składzie 7. Flotylli Niszczycieli, stanowiącej po wybuchu wojny część sił Humber Force w ujściu rzeki
Humber
. Przez pierwsze miesiące wojny niszczyciele flotylli głównie patrolowały na
Morzu Północnym
i eskortowały tam konwoje przybrzeżne. Na czas remontu uszkodzonego w kolizji w marcu 1940 niszczyciela
HMS "Jervis"
, "Janus" pełnił rolę
okrętu flagowego
dowodzącego flotyllą komandora
Philipa Macka
.
W kwietniu i maju
1940
"Janus" wziął udział w
kampanii w Norwegii
, począwszy od 9 kwietnia, gdy wyszedł w morze w eskorcie pancernika
HMS Warspite
, dołączając do głównych sił brytyjskiej
Home Fleet
adm. Forbesa. 17 kwietnia osłaniał
krążownik ciężki
HMS
"Suffolk"
bombardujący lotnisko koło
Stavanger
(wraz z HMS "Hereward", "
Kipling
" i "
Juno
"; w wyniku następującego niemieckiego nalotu "Suffolk" został poważnie uszkodzony). 30 kwietnia "Janus" dobił ciężko uszkodzony przez lotnictwo brytyjski
slup
HMS "Bittern" pod
Namsos
. 2 maja wieczorem "Janus" wysadził w
Mosjøen
desant 100 francuskich strzelców alpejskich i 2 działa przeciwlotnicze. 10 maja 1940 wziął udział w nieudanym wypadzie na
Skagerrak
przeciw niemieckim
minowcom
, z krążownikiem HMS "
Birmingham
" i niszczycielami. 13 maja wraz z 5 niszczycielami ewakuował żołnierzy alianckich z
Hoek van Holland
w Holandii oraz odholował uszkodzony tam przez lotnictwo niszczyciel HMS "Versatile".[2]
Morze Śródziemne 1940-1944
W połowie maja 1940 "Janus" został przeniesiony z grupą okrętów do 14. Flotylli Niszczycieli Floty Śródziemnomorskiej w
Aleksandrii
, dowodzonej również przez komandora Philipa Macka (w jej skład wchodziły wówczas HMS "
Juno
", "
Mohawk
" i "
Nubian
"). Do połowy lipca był okrętem flagowym komandora Macka. Do Aleksandrii przybył przez Maltę 24 maja. Brał tam następnie aktywny udział w działaniach przeciw flocie i żegludze włoskiej oraz osłonie konwojów na
Maltę
i działań głównych sił floty. 6 lipca 1940 wraz z krążownikiem HMS "Capetown" i niszczycielami HMS "Ilex", "Imperial" i "Juno" ostrzeliwał port w
Bardii
. Brał udział w
bitwie koło przylądka Stilo
9 lipca 1940. We wrześniu i grudniu ostrzeliwał cele lądowe na wybrzeżu afrykańskim, m.in. lotnisko w
Sidi Barrani
. 22 grudnia 1941 dobił uszkodzony na minie brytyjski niszczyciel HMS "Hyperion". W marcu
1941
wziął udział w
bitwie pod Matapanem
.
8 kwietnia 1941 HMS "
Jervis
", "Janus", "
Nubian
" i "
Mohawk
" utworzyły Zespół K, działający z Malty przeciw żegludze pomiędzy Włochami a Afryką. 16 kwietnia
1941
w nocy zespół zatopił u wybrzeża Tunezji konwój 5 statków i 3 włoskie niszczyciele "
Luca Tarigo
", "Baleno" i "Lampo" (tzw.
konwój Tarigo
), w czym aktywny udział miał "Janus". Po starciu, "Janus" dobił artylerią ciężko uszkodzony i opuszczony przez załogę niszczyciel HMS "Mohawk". W nocy 23/24 kwietnia "Janus" wziął udział w akcji Zespołu K (z "Jervis", "
Juno
" i "
Jaguar
") na poszukiwanie konwoju, która doprowadziła do zatopienia (przez "Juno") włoskiego statku "Egeo".[3]
Od połowy maja 1941 "Janus" uczestniczył w
bitwie o Kretę
i następnie ewakuacji z wyspy. Podczas niej, w nocy 21 maja zespół brytyjski (krążowniki HMS "Dido", "Ajax", "Orion" i niszczyciele HMS "Janus", "Hasty", "Hereward" i
"Kimberley"
) przechwyciły koło
Chani
niemiecki konwój desantowy 20 małych statków pod eskortą włoskiego torpedowca "Lupo" i zniszczyły 10 statków, zginęło 297 żołnierzy[4].
W czerwcu 1941 "Janus" brał udział w
kampanii syryjskiej
przeciw kolonialnym rządom
Francji Vichy
i został 9 czerwca 1941 poważnie uszkodzony i unieruchomiony w walce z francuskimi wielkimi niszczycielami
"Valmy"
i "
Guépard
" (uszkodzono trzema pociskami kotłownię i mostek, 13 zabitych, 13 rannych)[1]. Okręt został odholowany do Hajfy przez
HMS Kimberley
i był następnie remontowany w
Simon's Town
w Południowej Afryce, do lutego
1942
.[5]
Po remoncie "Janus" działał nadal od kwietnia 1942 na Morzu Śródziemnym, z Aleksandrii, lecz już 4 czerwca odniósł uszkodzenia od bliskiego wybuchu miny akustycznej. Po prowizorycznej naprawie w Suezie, przybył w styczniu
1943
na dalszy remont do Tyne w Wielkiej Brytanii (naokoło Afryki). Remont trwał do lipca 1943, a następnie działał w składzie 10. Flotylli Niszczycieli floty
Home Fleet
z bazy
Scapa Flow
.[1]
Skierowany ponownie do 14. Flotylli Niszczycieli na Morze Śródziemne, dotarł tam 26 grudnia 1943 i w styczniu
1944
został skierowany do wspierania operacji na
Adriatyku
. 3 stycznia wspierał wojska lądowe, bombardując
Pesaro
. 4 stycznia zatopił trzy włoskie statki żaglowe. 5 i 6 stycznia w dalszym ciągu ostrzeliwał cele naziemne. 18 stycznia ostrzeliwał
Gaeta
z krążownikiem HMS "Orion", niszczycielami "Jervis", "Faulknor" i "Laforey". Wziął udział w
desancie pod Anzio
(operacji Shingle), w składzie Północnego Zespołu Uderzeniowego. 22 stycznia ostrzeliwał cele naziemne na przyczółku.[1]
23 stycznia 1944 został zatopiony przez niemieckie lotnictwo pod Anzio, na pozycji
41°26'N 12°38'E / 41.433, 12.633
[6] (zginęło 158 ludzi, uratowano 94)[1]. Okoliczności zatopienia nie są jasne - jako sprawca wskazywana jest torpeda lotnicza[1] lub bomba szybująca
Henschel Hs 293
, spotyka się też mało prawdopodobną wersję o trafieniu bombą kierowaną
Fritz X
[7]
Dane techniczne
Opis okrętu i szczegółowe dane - zobacz
Niszczyciele typu J/K/N
Uzbrojenie i wyposażenie:
Uwaga - dane dotyczące uzbrojenia i wyposażenia odnoszą się ogólnie do okrętów typu J, daty zmian w przypadku konkretnego okrętu są orientacyjne.
- 6 dział 120 mm QF Mk XII na podwójnych podstawach CP Mk XIX, osłoniętych maskami (3xII)
- długość lufy: L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 15.520 m, kąt podniesienia +40°, masa pocisku 22,7 kg
- 1 działo plot 102 mm QF Mk V na podstawie HA Mk III (od 1940/41 do 1942/43, zamiast aparatu torpedowego)
- długość lufy: L/45, kąt podniesienia +80°, masa pocisku 14,06 kg
- 4 automatyczne armaty przeciwlotnicze 40 mm
Vickers Mk VIII
("pom-pom") poczwórnie sprzężone na podstawie Mk VII (1xIV)
- 2-10 automatycznych działek plot 20 mm
Oerlikon 20 mm
(od 1941, ilość stopniowo wzrastała, 2xI do 6xI, później 4xII i 2xI))
- 8
wkm
plot 12,7 mm Vickers Mk III (2xIV) (do 1941)
- 10
wyrzutni torpedowych
533 mm w dwóch aparatach torpedowych PR Mk II (2xV), 10 torped Mk IX (pomiędzy 1940/41 a 1942/43 - 5 wyrzutni)
- 1 zrzutnia na 6 bomb i 2
miotacze bomb głębinowych
(20-45
bomb głębinowych
)
Wyposażenie
- hydrolokator
ASDIC
- system kierowania ogniem artylerii: dalocelownik (DCT) i główny dalmierz (na nadbudówce dziobowej)
-
radar
dozoru ogólnego Typ 286 (od 1941, na głównym maszcie), później Typ 291
- radar kierowania ogniem plot Typ 285 (od 1941, na stanowisku dalmierza)
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6
Geoffrey B. Mason, HMS JANUS - J-class Destroyer
- ↑
1 May, Wednesday
- ↑
1 April, Tuesday
- ↑
Seekrieg 1941, Mai
- ↑
1 June, Sunday
- ↑
HMS Janus (F 53) - Destroyer of the J class - Allied Warships of WWII - uboat.net
- ↑ Zob.
http://en.wikipedia.orgFritz_X
Źródła