Don Eugene Cherry (ur.
18 listopada
1936
w
Oklahoma City
, zm.
19 października
1995
w
Maladze
[1]) –
amerykański
trębacz
jazzowy
, jeden z twórców i głównych innowatorów
free jazzu
oraz gatunku później nazwanego przez dziennikarzy
world music
. Jego kariera rozwinęła się dzięki długotrwałej współpracy z
Ornette Colemanem
Przybrany ojciec
Neneh Cherry
i biologiczny
Eagle-Eye Cherry
.
Dorastał w
Los Angeles
. We wczesnej młodości grywał na trąbce i fortepianie w zespołach
rhytmandbluesowych
. W połowie
lat 50.
dołączył wraz ze swoim kolegą Billym Higginsem do kwartetu
Ornette'a Colemana
, wraz z którym w latach
1958
–
1960
nagrał przełomowe dla free jazzu płyty Something Else!!!!! The Music Of Ornette Coleman,
The Shape of Jazz to Come
,
Change of the Century
i
Free Jazz: A Collective Improvisation
.
Rozgłos zdobyty dzięki nagraniom z Colemanem umożliwił Cherry'emu podjęcie współpracy z najlepszymi muzykami jazzowymi. W
1960
wraz z
Johnem Coltrane'em
nagrał płytę Avant Garde; nagrywał również m.in. z
Sonnym Rollinsem
i
Archiem Sheppem
. W
1964
dołączył do zespołu
Alberta Aylera
, z którym nagrał kilka płyt (
New York Eye and Ear Control
, Vibrations) i odbył trasę po Europie.
Pod koniec
lat 60.
wyruszył w podróż po Europie, Afryce i Azji i nauczył się gry na wielu egzotycznych instrumentach ludowych (m.in. pochodzącej z
Pakistanu
trąbce kieszonkowej z charakterystycznie zgiętym ustnikiem). Grał także na afrykańskim instrumencie strunowym wykonanym z tykwy zwanym dousen'goune. Często występował na scenie w roli pianisty lub perkusjonalisty. W charakterystyczny sposób potrafił łączyć grę na trąbce kieszonkowej (prawą ręką) i na fortepianie (lewą). Po powrocie zamieszkał w
Szwecji
wraz ze swoją żoną Moki. W jego muzyce pojawiły się silne inspiracje folklorem
Bliskiego Wschodu
,
Afryki
i
Indii
. Dzięki nagraniom z
lat 70.
(Orient, Eternal Now, Brown Rice) stał się prekursorem
world music
i etno jazzu.
W
1971
nagrał wraz z
Krzysztofem Pendereckim
płytę Actions, dokumentującą ich wspólny występ na Donaueschingen Music Festival w
Niemczech
(płyta ukazała się w
1977
). Odwiedził również Polskę, gdzie nawiązał współpracę zespołem
Osjan
i odbył z nim wspólną trasę koncertową. W połowie lat 70. wraz z muzykami Ornette'a Colemana (Deweyem Redmanem,
Charliem Hadenem
i Edem Blackwellem utworzył grupę Old And New Dream, wykonującą oprócz własnych kompozycji również oryginalnie zaaranżowane utwory Colemana.
W
1978
Manfred Eicher z wytwórni
ECM
doprowadził do powstania grupy
Codona
(w składzie: Don Cherry,
sitarzysta
Collin Walcott i pochodzący z
Brazylii
perkusista Nana Vasconselos), która nagrała trzy porywające albumy, zawierające muzykę nazywaną przez Cherry'ego "uniwersalnym folklorem świata". W
1983
ponownie wystąpił w Polsce, grając z Osjanem na
Jazz Jamboree
.
W
latach 80.
ponownie dołączył do kwartetu Ornette'a Colemana, nagrywał też świetnie przyjęte płyty solowe (Art Deco, Multikulti). Był aktywny muzycznie do końca życia, zmarł w
Hiszpanii
w
1995
.
Brał udział w wielu nagraniach współpracując z takimi sławami jak: Carla Bley (Escalator Over the Hill),
Lou Reed
czy
Sun Ra
.
Wybrana dyskografia
- Something Else!!!!! The Music of Ornette Coleman (1958)
-
Change of the Century
(1959)
-
Free Jazz: A Collective Improvisation
(1960)
- Avant Garde (1960)
- Evidence (1961)
- Our Man in Jazz (1963)
- Future (1963)
-
New York Eye and Ear Control
(1964)
- Complete Communion (1965)
- Where Is Brooklyn? (1966)
- Live at Montmartre (1966)
- Eternal Rhythm (1968)
- Liberation Music Orchestra (1969)
- Human Music (1970)
- Mu (1970)
- Orient (1973)
- Eternal Now (1973)
- Hear & Now (1976)
- Brown Rice (1976)
- Actions {1977)
- The Journey (1977)
- Codona 1 (1980)
- El Corazon (1982)
- Codona 2 (1982)
- Codona 3 (1983)
- Home Boy (1985)
- A Tribute to Blackwell (1987)
- Art Deco (1988)
- Multikulti (1990)
- Dona Nostra (1994)
- Brotherhood Suite (1997)
- Cool (2000)
Przypisy
- ↑ Ted Gioia: West Coast jazz: modern jazz in California, 1945-1960. University of California Press, 1998, s. 352. .
Linki zewnętrzne